Өз  міндеттеріңді  анықтау

болашақта)  қоғамның  алдында  сіздің  рөліңізді  анықтауға  жəне  ойықшаны  таңдауда  негізгі 
критерияның  бірі  болып  табылатынын  ескеру  керек.  Міндеттемелер  мен  шарттар 
өзгермейтін болғандықтан, ұйымның рөлі мен уақыт жағынан өзгерістер болады. 
3.
 
Сіздер 
анықтаған 
барлық 
қажеттіліктермен
/
қабілеттерді 
қанағаттандыру  керек.  Көптеген  сарапшылар  мынаны  бекітеді:  сіздер  жұмыс  жасайтын 
салада  ең  үздік  ұйымның  бірі  деген  дəрежеге  жетіп,  халықтың  көңілінен  шыға    білсеңіз, 
қоғамдық  пікірге  зор  ықпал  жасай  аласыз;  Бұл  өз  тарапынан  өсу  немесе  сіздер  ұсынатын 
қызметтер  саласының  кеңеюінен  бас  тарту  деген  сөз  емес.  Бірақ  та  оны  аса  мұқият  жəне 
абайсыздықпен жасау керек. 
4.
 
Сіздің  салаңызда  бəсекелестікке  аса  мəн  беріңіз,  өйткені  ол  сол  саладағы 
жағдайыңызды  анықтауға  ықпал  етеді.  Сіздің  ұйымыныңызды  рөлін  жоғарлату  жəне 
маңыздылыққа ие болудағы бірнеше кеңестер:  
1)
 
Ұйымның ерекшеліктері туралы хабарландыруды жұмысшылар, еріктілер жəне 
мүшелер  білетініне  көз  жеткізіңіз,  өйткені  олар  ұйымның  маңыздылығын  ескере  келе, 
жұмысты алдыға жүргізуі əбден мүмкін.  
2)
 
Үлкен  аудитория  көлемінде  ұйымның  ерекшеліктері  туралы  хабарландыруды 
«сезіне» беруіңізді жалғастыра беріңіз. 
3)
 
Есте қаларлықтай көпшілік хабарландырулармен жиі шығып тұрыңыз. 
4)
 
Сіздің  салаңызда  жұмыс  жасайтын  кəсіби  бірлестіктер,  клубтар  жəне 
ассоциациялар əрекеттеріне қатысуда белсенді болыңыз. 
5)
 
Бұқаралық ақпарат құралдарында жиі шығып тұрыңыз. 
6)
 
Өзініңздің  көзқарасыңызды  дəлелдей  біліңіз.  Сіздің  тарапыңыздан  жасап 
жатқан қызметтерге қатысты мəселелер туындаса, онда өзіңіздің ойыңызды, көзқарасыңызды 
толығымен жеткізуге тырысыңыз. Бұндай мінез-қылық сіз үшін сенімді болатынын ескеріңіз. 
 
2 Кезең. Маркентинг саласында Сіздің күш-жігерлеріңізге талдау жасаңыз. 
Осы  кезең  аясында  сіз  маркетинг  саласына  жіберген  күш  жігеріңізді  талдайсыз  жəне 
қажеттіліктерді  анықтайсыз,  сонымен  қатар  ол  алдыға  қойған  мақсаттарға  жетуге  арналған 
міндеттерді өзгертуге, толықтыруға немесе жақсартуға əсерін тигізеді. 
Маркентинг саасындағы «аудиторлық тексеру» бұл маркетинг саласында сіздің дұрыс 
жасап  жатқандығыңыз  туралы  жалпы  көріністерді  алуға  сіз  жауап  беретін  бірнеше 
сұрақтар.оны сіз алты маркетингтің ұғымдарымен жүргізе аласыз: 
1.Өнім сіз ұсынатын тауар немесе қызмет. 
А)  Сіздің  өніміңіз  болып  не  табылады?  Сіздің  өніміңіз  бұл  Сіз  қалаған  дүниеге 
айырбастайтын қымбат нəрсе. Сіздің өніміңізге немесе жетістігіңізге жетістікті қамтамасыз 
ету  үшін  сіз  сол  өніміңізді  немесе  қызметіңізді  тұтынушыға  дəлелдей  алуыңыз  қажет,  ол 
олардың  қажет  ететін  дүниесіне  нағыз  дұрыс  келетін  өнім  немесе  қызмет  екенін  түсінетін 
болады.  Егер де адамдар өнімнің маңыздылығын түсінбесе, қолданар кезде қиынырақ десе 
немесе ол оған ұнамаса, онда оның маркетинг үрдісіндегі біршама өзгерістерге енгізілуі тиіс.  
Б) Сіздің өніміңіз жоғары сапалы өнім қатарына ене ме, нақты қажеттіліктерді өтейме? 
2.  Көпшілік  (қауым) – сіздер  айырбас  жасайтын  адамдардың  топтары  (мысалы,  Сіздің 
ұйымыңыздың клиенттері, еріктілер, бағдарламаға қатысушылар, донорлар, жергілікті билік 
органдары). 
- қандай топтар «сіздікі» болып табылады? 
- дұрыс анықталған ба, пайдасы туралы біле ме? 
3. Бағасы – тауар немесе қызметке сұрайтын құныңыз. Егер де қызметтер тегін болса, онда 
бағалар – бұл  уақыт  пен  сенімділік.  Адамдар  тегін  қызметті  алғанда  уақыт,  білім  олардың 
бағалануы  екенін  түсінгендері  дұрыс;  Сіз  үшін  сенімділк  пен  олармен  қарым-қатынасты 
ұстап қалу керек емес пе? 
- Сіздің бағаңыз экономикалық деңгей мен күтілімдерге сəйкес келе ме? Сіздің бағаңыз тым 
төмен немесе жоғары емес пе? 
4. Орналасқан жері - өнімді алуға болатын орын. 
21
болашақта)  қоғамның  алдында  сіздің  рөліңізді  анықтауға  жəне  ойықшаны  таңдауда  негізгі 
критерияның  бірі  болып  табылатынын  ескеру  керек.  Міндеттемелер  мен  шарттар 
өзгермейтін болғандықтан, ұйымның рөлі мен уақыт жағынан өзгерістер болады. 
3.
 
Сіздер 
анықтаған 
барлық 
қажеттіліктермен
/
қабілеттерді 
қанағаттандыру  керек.  Көптеген  сарапшылар  мынаны  бекітеді:  сіздер  жұмыс  жасайтын 
салада  ең  үздік  ұйымның  бірі  деген  дəрежеге  жетіп,  халықтың  көңілінен  шыға    білсеңіз, 
қоғамдық  пікірге  зор  ықпал  жасай  аласыз;  Бұл  өз  тарапынан  өсу  немесе  сіздер  ұсынатын 
қызметтер  саласының  кеңеюінен  бас  тарту  деген  сөз  емес.  Бірақ  та  оны  аса  мұқият  жəне 
абайсыздықпен жасау керек. 
4.
 
Сіздің  салаңызда  бəсекелестікке  аса  мəн  беріңіз,  өйткені  ол  сол  саладағы 
жағдайыңызды  анықтауға  ықпал  етеді.  Сіздің  ұйымыныңызды  рөлін  жоғарлату  жəне 
маңыздылыққа ие болудағы бірнеше кеңестер:  
1)
 
Ұйымның ерекшеліктері туралы хабарландыруды жұмысшылар, еріктілер жəне 
мүшелер  білетініне  көз  жеткізіңіз,  өйткені  олар  ұйымның  маңыздылығын  ескере  келе, 
жұмысты алдыға жүргізуі əбден мүмкін.  
2)
 
Үлкен  аудитория  көлемінде  ұйымның  ерекшеліктері  туралы  хабарландыруды 
«сезіне» беруіңізді жалғастыра беріңіз. 
3)
 
Есте қаларлықтай көпшілік хабарландырулармен жиі шығып тұрыңыз. 
4)
 
Сіздің  салаңызда  жұмыс  жасайтын  кəсіби  бірлестіктер,  клубтар  жəне 
ассоциациялар əрекеттеріне қатысуда белсенді болыңыз. 
5)
 
Бұқаралық ақпарат құралдарында жиі шығып тұрыңыз. 
6)
 
Өзініңздің  көзқарасыңызды  дəлелдей  біліңіз.  Сіздің  тарапыңыздан  жасап 
жатқан қызметтерге қатысты мəселелер туындаса, онда өзіңіздің ойыңызды, көзқарасыңызды 
толығымен жеткізуге тырысыңыз. Бұндай мінез-қылық сіз үшін сенімді болатынын ескеріңіз. 
 
2 Кезең. Маркентинг саласында Сіздің күш-жігерлеріңізге талдау жасаңыз. 
Осы  кезең  аясында  сіз  маркетинг  саласына  жіберген  күш  жігеріңізді  талдайсыз  жəне 
қажеттіліктерді  анықтайсыз,  сонымен  қатар  ол  алдыға  қойған  мақсаттарға  жетуге  арналған 
міндеттерді өзгертуге, толықтыруға немесе жақсартуға əсерін тигізеді. 
Маркентинг саасындағы «аудиторлық тексеру» бұл маркетинг саласында сіздің дұрыс 
жасап  жатқандығыңыз  туралы  жалпы  көріністерді  алуға  сіз  жауап  беретін  бірнеше 
сұрақтар.оны сіз алты маркетингтің ұғымдарымен жүргізе аласыз: 
1.Өнім сіз ұсынатын тауар немесе қызмет. 
А)  Сіздің  өніміңіз  болып  не  табылады?  Сіздің  өніміңіз  бұл  Сіз  қалаған  дүниеге 
айырбастайтын қымбат нəрсе. Сіздің өніміңізге немесе жетістігіңізге жетістікті қамтамасыз 
ету  үшін  сіз  сол  өніміңізді  немесе  қызметіңізді  тұтынушыға  дəлелдей  алуыңыз  қажет,  ол 
олардың  қажет  ететін  дүниесіне  нағыз  дұрыс  келетін  өнім  немесе  қызмет  екенін  түсінетін 
болады.  Егер де адамдар өнімнің маңыздылығын түсінбесе, қолданар кезде қиынырақ десе 
немесе ол оған ұнамаса, онда оның маркетинг үрдісіндегі біршама өзгерістерге енгізілуі тиіс.  
Б) Сіздің өніміңіз жоғары сапалы өнім қатарына ене ме, нақты қажеттіліктерді өтейме? 
2.  Көпшілік  (қауым) – сіздер  айырбас  жасайтын  адамдардың  топтары  (мысалы,  Сіздің 
ұйымыңыздың клиенттері, еріктілер, бағдарламаға қатысушылар, донорлар, жергілікті билік 
органдары). 
- қандай топтар «сіздікі» болып табылады? 
- дұрыс анықталған ба, пайдасы туралы біле ме? 
3. Бағасы – тауар немесе қызметке сұрайтын құныңыз. Егер де қызметтер тегін болса, онда 
бағалар – бұл  уақыт  пен  сенімділік.  Адамдар  тегін  қызметті  алғанда  уақыт,  білім  олардың 
бағалануы  екенін  түсінгендері  дұрыс;  Сіз  үшін  сенімділк  пен  олармен  қарым-қатынасты 
ұстап қалу керек емес пе? 
- Сіздің бағаңыз экономикалық деңгей мен күтілімдерге сəйкес келе ме? Сіздің бағаңыз тым 
төмен немесе жоғары емес пе? 
4. Орналасқан жері - өнімді алуға болатын орын. 
21

 
- Сіздің ұйымыңыздың орны қаншалықты? Ол адамдарға қол жетерлік пе? 
5. Өндіріс –сұранысты қаншалықты қанағаттандыра алатын жағдай. 
-  Сіз  өнімді  қанағаттанарлық  жағдайдасыз  ба?  Сұранымды  қанағаттандыруда  тиімділікке 
жете аласыз ба? 
Сұранымды  қанағаттандыру  қажеттілігі  еріктілірдің  санына,  адекватты  мекеменің  санына 
сəйкестендіріле талап етілуі тиіс.  
6. Жарнама (үгіттеу) – адамдардан жақсы реакция алу үшін жасалатын қадам.  
- Адамдарды еліктіруде тиімді əдістер қолданасыз ба? Сіздер жасаған тəсілдер мен əдістерді 
қолданыңыз, оның кез келгенінің тиімділігін бағалаңыз. 
- Сіз қосар үлесіңіз, жақсартатын дүниеңіз, неден бас тарта алар едіңіз? 
3 Кезең. Маркетинг жоспарын əзірлеу. 
Маркетинг  саласында  Сіздің  жұмыстарыңызды,  күш-жігерлеріңізді  бағалай  келе,  Сіз 
өзіңіздің күшті жəне əлсіз жақтарыңызды біле аласыз, соны өзгертуге жағдайыңызды жасай 
аласыз.  Осы  ақпараттарға  ие  бола  отырып,  Сіз  маркетингті  жоспарын  əзірлей  аласыз. 
Маркетинг  саласында  Сіз  қойған  мақсаттарға  жету  үшін  жоғары  да  аталған  алты 
ұғымдардың  стандарттарымен  сəйкестендіріле  сіздің  жұмысыңызды  алдыға  жүргізуге 
болады. 
Ол мынандай жағдаймен көрінеді: 
Сізде  адамдардың  қажеттіліктерін
/
қабілеттерін  қанағаттандыратын  бағдарлама, 
қызметтер немесе өнімдер бар. 
Сіз айырбастау негізінде пайда əкелетін өнімді айырбастау үшін қатынастар жасаймыз. 
Баға (ақшалай түрінде болмаса да болады – мысалы, қызметті алуға кеткен уақыт) бұл 
өте жоғары емес, сонымен өте төмен қойылмаған дұрыс қағида. 
Өнім қол жетімді болып табылады. 
Сіз сұранымды тиімді қанағаттандыра аласыз, сандық жəне сапалы жағынан мақсаттық 
топтарды қанғаттандырумен сəйкестендіріледі. 
Сіз  мақсаттық  топтардан  келіп  түскен  жағдайларды  мəліметтер  ретінде  қабылдай 
аласыз. Бұндай тиімді механизм  мақсаттық аудиторияға жеткізеді. 
 
4 Кезең. Жарнамалық кампанияны əзірлеу. 
Тиімді жарнама кампаниясы Сіз қалаған ақпараттарды немесе мəліметтерді көпшілікке 
жеткізуге тырысатын сіздің ұйымыңыздың Сіздер қалаған үлгісін құруға көмектеседі.  
Жарнамалық  кампанияны  əзірлеуде  Сізге  сіздің  ұйымыңыздың  нақты  үлгісін  біліп 
алуыңыз  қажет,  мақсаттарын,  міндеттерін,  қандай  тəсілдер  қолданатынын  анықтап 
алуларыңыз тиіс, оны Сіздің тəжірбиеңізде де қолдануға болады. 
Əлеуметтік маркетинг қоғамға немесе адамдардың белгілі топтарына, қоғамның нақты 
топтарына  ақпаратты  немесе  бағдарламаны,  қызметтерді,  тауарларды  жеткізуге  арналған 
қадамдарды орындауға болжам жасайды. Оның мақсаты үлкен əлеуметтік мəселелерді шешу 
болып  табылады.  Ол  үшін  адамдар  сол  өнімнің  пайдалығы,  сол  қызмет  немесе 
бағдарламаның тиімділігі туралы білі керек.  
Маркетингтік  зерттеу  Сіз  көмектесуге  тырысатын,  əлеуметтік  шарттар  мен 
заңдылықтарға  қоршаған  ортаның  əсерлерін  анықтайтын  адамдарға  жауап  берумен  жүзеге 
асады.  Осындай  ақпараттармен  Сіздер  шешім  қабылдай  аласыз,  олардың  қажеттіліктерін 
қанағаттандыру  үшін  жасалынады.  Сіздер  сол  адамдармен  өздерінің  тілдерінде  сөйле 
отырып, алдына дайындалған сұрақтарға жауапты бере аласыз. Осындай жолмен Сіз тезірек 
өзіңіздің  «тауарыңызды», «қызметіңізді»  жүргізе  аласыз.  Бұл  жетістікке  жету  үшін  нағыз 
күшті құралы. Соңында Сіздің күш-жігеріңіз, уақытша жəне қаржылай шығындар ақталады. 
Сіз  өзіңіздің  мүмкіндіктеріңізді  көтермелеп,  адамдар    санын  көбейтіп,  сіздің    шешіміңізді 
түсінетін болады. Уақытты үнемдей келе, Сіз көптеген жетістіктерге жете аласыз.  
 
 
 
22
 
- Сіздің ұйымыңыздың орны қаншалықты? Ол адамдарға қол жетерлік пе? 
5. Өндіріс –сұранысты қаншалықты қанағаттандыра алатын жағдай. 
-  Сіз  өнімді  қанағаттанарлық  жағдайдасыз  ба?  Сұранымды  қанағаттандыруда  тиімділікке 
жете аласыз ба? 
Сұранымды  қанағаттандыру  қажеттілігі  еріктілірдің  санына,  адекватты  мекеменің  санына 
сəйкестендіріле талап етілуі тиіс.  
6. Жарнама (үгіттеу) – адамдардан жақсы реакция алу үшін жасалатын қадам.  
- Адамдарды еліктіруде тиімді əдістер қолданасыз ба? Сіздер жасаған тəсілдер мен əдістерді 
қолданыңыз, оның кез келгенінің тиімділігін бағалаңыз. 
- Сіз қосар үлесіңіз, жақсартатын дүниеңіз, неден бас тарта алар едіңіз? 
3 Кезең. Маркетинг жоспарын əзірлеу. 
Маркетинг  саласында  Сіздің  жұмыстарыңызды,  күш-жігерлеріңізді  бағалай  келе,  Сіз 
өзіңіздің күшті жəне əлсіз жақтарыңызды біле аласыз, соны өзгертуге жағдайыңызды жасай 
аласыз.  Осы  ақпараттарға  ие  бола  отырып,  Сіз  маркетингті  жоспарын  əзірлей  аласыз. 
Маркетинг  саласында  Сіз  қойған  мақсаттарға  жету  үшін  жоғары  да  аталған  алты 
ұғымдардың  стандарттарымен  сəйкестендіріле  сіздің  жұмысыңызды  алдыға  жүргізуге 
болады. 
Ол мынандай жағдаймен көрінеді: 
Сізде  адамдардың  қажеттіліктерін
/
қабілеттерін  қанағаттандыратын  бағдарлама, 
қызметтер немесе өнімдер бар. 
Сіз айырбастау негізінде пайда əкелетін өнімді айырбастау үшін қатынастар жасаймыз. 
Баға (ақшалай түрінде болмаса да болады – мысалы, қызметті алуға кеткен уақыт) бұл 
өте жоғары емес, сонымен өте төмен қойылмаған дұрыс қағида. 
Өнім қол жетімді болып табылады. 
Сіз сұранымды тиімді қанағаттандыра аласыз, сандық жəне сапалы жағынан мақсаттық 
топтарды қанғаттандырумен сəйкестендіріледі. 
Сіз  мақсаттық  топтардан  келіп  түскен  жағдайларды  мəліметтер  ретінде  қабылдай 
аласыз. Бұндай тиімді механизм  мақсаттық аудиторияға жеткізеді. 
 
4 Кезең. Жарнамалық кампанияны əзірлеу. 
Тиімді жарнама кампаниясы Сіз қалаған ақпараттарды немесе мəліметтерді көпшілікке 
жеткізуге тырысатын сіздің ұйымыңыздың Сіздер қалаған үлгісін құруға көмектеседі.  
Жарнамалық  кампанияны  əзірлеуде  Сізге  сіздің  ұйымыңыздың  нақты  үлгісін  біліп 
алуыңыз  қажет,  мақсаттарын,  міндеттерін,  қандай  тəсілдер  қолданатынын  анықтап 
алуларыңыз тиіс, оны Сіздің тəжірбиеңізде де қолдануға болады. 
Əлеуметтік маркетинг қоғамға немесе адамдардың белгілі топтарына, қоғамның нақты 
топтарына  ақпаратты  немесе  бағдарламаны,  қызметтерді,  тауарларды  жеткізуге  арналған 
қадамдарды орындауға болжам жасайды. Оның мақсаты үлкен əлеуметтік мəселелерді шешу 
болып  табылады.  Ол  үшін  адамдар  сол  өнімнің  пайдалығы,  сол  қызмет  немесе 
бағдарламаның тиімділігі туралы білі керек.  
Маркетингтік  зерттеу  Сіз  көмектесуге  тырысатын,  əлеуметтік  шарттар  мен 
заңдылықтарға  қоршаған  ортаның  əсерлерін  анықтайтын  адамдарға  жауап  берумен  жүзеге 
асады.  Осындай  ақпараттармен  Сіздер  шешім  қабылдай  аласыз,  олардың  қажеттіліктерін 
қанағаттандыру  үшін  жасалынады.  Сіздер  сол  адамдармен  өздерінің  тілдерінде  сөйле 
отырып, алдына дайындалған сұрақтарға жауапты бере аласыз. Осындай жолмен Сіз тезірек 
өзіңіздің  «тауарыңызды», «қызметіңізді»  жүргізе  аласыз.  Бұл  жетістікке  жету  үшін  нағыз 
күшті құралы. Соңында Сіздің күш-жігеріңіз, уақытша жəне қаржылай шығындар ақталады. 
Сіз  өзіңіздің  мүмкіндіктеріңізді  көтермелеп,  адамдар    санын  көбейтіп,  сіздің    шешіміңізді 
түсінетін болады. Уақытты үнемдей келе, Сіз көптеген жетістіктерге жете аласыз.  
 
 
 
22

4. ҚОҒАММЕН БАЙЛАНЫС ДЕГЕНІМІЗ НЕ 
 
«Қоғамдық байланыс» термині көп мағыналы жəне тұрақты ағылшын термині «Public 
relations» (паблик  рилейшнз)  аударылған  термин – қоғамдық  байланыс  немесе  қоғамдық 
ұйым  дегенді  білдіреді.  Əлем  бойынша  ыңғайлы  түрде  қабылдау  үшін  «PR» (Пи  Ар)  деп 
қолданылып келеді. Кеңінен таралған «паблик рилейшнз» термині: 
«Паблик  рилейшн» - бұл  тенденцияны  талдау  өнері жəне  ғылым,  олардың  салдарын 
болжайтын,  ұйымның  басшыларына  ұсыныстар  тастайтын,  қоғамдағы  жəне  ұйымның, 
қызығушылықтардың бағдарламалары арқылы жүзеге асырылады. 
«Имидж (image)»  ағылшын  тілінен  аударғанда  үлгі  дегенді  білдіреді.  Имидж  туралы 
сөз қозғағанда, ең алдымен адамның, ұйымның жəне тауардың сыртқы көрінісі. Сыртқы түрі 
бұл сол немесе мазмұнды көріністердегі формасы. Мысалы, спортшы ыңғайлы спорт киімін 
киеді, кішкентай балаларға арналған тауарлар қауіпсіздік формасына ие болады, ал дамыған 
фирма өзінің кеңсесін қаланың орталығынан  іздестіреді жəне т.б. өйткені сыртқы  түрі ішкі 
мазмұнмен салыстарғанда, біз «сыртқы» жəне «ішкі» деген терминдермен бөліп қараймыз.  
«Паблисити» (publicity) – ағылшын тілінен аударылғанда – көпшілік, жарнама дегенді 
білдіреді.  Бұл  термин  ережеге  сай,  ұйымдарға  қатысты  қолданады.  Паблисити – бұл 
ұйымның үлгісі, қоғамдық санада бекітілген, яғни, ұймның аталуына жеткілікті, кез келген 
адамда пайда болатын жағдаймен теңестіріледі: 
Бұл ұйым нені білдіреді; 
Қашан пайда болды, немеен айналысады,  
Осындай басқа ұйымдардан ерекшелігі қандай 
Паблисити  қоғамдағы  жəне  жеке  тұлғадағы  ұйымның  болу  эффектісін  жоғарлады. 
Мысалы, «Қызыл  ай»  паблисити  бұл  стихиялық  зардап,  əскери  əрекеттегілерге 
қайырымдылық  туралы  көрініс,  ал  «Гринпис»  паблисити  қоршаған  ортаны  қорғау 
экологиялық акцияларымен негізделеді.  
«Промоушн» (promotion)  ағылшын  тілінен  аударылғанда  қозғалу,  қозғалту  дегенді 
білдіреді. PR-ғы промоушн нақты мақсатқа қол жеткізу үшін міндеттерді қозғайды. Соынмен 
нарықта тауарды жылжыту туралы сөз қозғасақ болады. Осы жерде оған деген сұраныстың 
көтерілуі (тауар промоушны), саяси əрекетті жылжыту (саясатты жылжыту) жəне т.б.  
Аталған терминдердің кез келгенінде арнайы өзіндік мақсаттары мен өзіндік жылжыту 
тəсілдері  бар. PR технологияның  басқа  типі  –жеке  адамдарда  бар  іскерлік - PR жеке 
элементтері бойынша мамандар. «Паблик рилейшинз» кеңінен таралған мамандықтар: 
Пресс-хатшы- бұқаралық ақпарат құралдарымен (БАҚ) жұмыс жасайтын мамандар; 
Жарнамашы – жарнаманы ұйымдастыратын маман; 
Имиджмейкер – имиджді құрайтын маман; 
Спичрайтер  (ағылшын  тілінен  аударғанда speech сөйлеу,  ал write- жазу)  сөз  сөйлеу 
мəтіндерін құрастырушы.  
Қоғаммен  байланыс  бойынша  қызмет  əрекетінің  маңыздылығы  адал  ниетті 
қатынастарды  құру  жəне  қолдау,  қоғамдық  қызығушылықтарды  жүзеге  асыру, 
үйлесімдліікке  жəне  өзара  түсінушілікке  қол  жеткізу  бұның  барлығы  қоғамның  қажетті 
шарттары болып табылады.  
Қоғаммен байланыс бойынша жұмыс жасау ерекшелігі немесе бағыттары: 
əділеттілік қағидасы, толық ақпараттандыру жəне ашықтық; 
«зиянынды тигізбе» қағидасы. 
Тек  осындай  шарттарды  орындағаннан  кейін  ғана PR жетістікке  жетуге  болады  (ары 
қарай  Л.Жуковтың  «Табиғи  көрсеткіштегі  қоғаммен  байланыс»  мақаласындағы  ақпараттар 
қолданылды). 
 

жүктеу/скачать 2,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: