Алматыкiтап баспасы
жүктеу/скачать 50,27 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Шыңырау – терең құдық: малды шыңыраудан суарады. Термин жиі геогра- фиялық атаулардың құрамына кіреді: Ақшыңырау, Бесшыңырау. 132
| Микротопонимдер
Арасан – жылы немесе минералды су көзі, шипажайлардың жекеменшік атау- ларының құрамына кіреді: Алма-Арасан, Қапал-Арасан, Барлық-Арасан, т.б. Арық – су ағызатын канал, жыра. Арық термині жеке географиялық атаулар- дың, әсіресе елді мекендердің атауларының құрамына өте жиі кіреді: Жаңа- арық, Көкарық, т.б. Қайнар – атқақтап ағатын бұлақ; қысым күшімен шығатын су көзі. Жер астынан қысым күшімен шығатын су буырқанып жататындықтан қайнар атауына ие болған. Термин кейде бұлақ пен су көздерінің жеке атауларының құрамына кіреді: Қызылқайнар, Көкқайнар. Көз – жерасты суларының жер бетіне шығатын жері, бұлақ: судың көзін аш, яғни су шығатын жерді есептеу. Кейде термин су көздері мен мекендердің атауларының құрамына кіреді, мысалы, Ақкөз, т.б. Құдық сөзі жердің, әсіресе құдықтар мен елді мекендердің жеке атаулары- ның құрамына өте жиі кіреді: Қызылқұдық, Тоғызқұдық, т.б. Бұл сүттi құдық – суы мол құдық. Тоған – а) үлкен арық, канал; б) бөгет, бөгеу. Термин жиі жеке атаулардың, әсіресе арықтар мен елді мекендердің атауларының құрамына кіреді: Жаңа- тоған, Қаратоған, т.б. Шыңырау – терең құдық: малды шыңыраудан суарады. Термин жиі геогра- фиялық атаулардың құрамына кіреді: Ақшыңырау, Бесшыңырау. 132 Ал ма ты к i та п ба сп ас ы 1. Қазақстанның физикалық картасын пайдаланып, 14-кестеде кел- тірілген қазақтың халықтық географиялық терминдері қолданылған топонимдердің толық тізімін жасаңдар. Қандай терминдер жиі, ал қайсысы сирек қолданылады? Бұл атаулар еліміздің қандай аймақтарына тиесілі? Г ЕОДЕРЕК . Түркі дүниетанымында жер жүзінің түкпірлері түрлі түс- термен белгіленіп, мынаны білдірді: Солтүстік – қара (түн, қыс), оңтүстік – қызыл (күндіз, жаз), шығыс – көк/жасыл (таңертең, көктем), батыс – ақ (кеш, күз). Орталығы, нақтырақ айтқанда, аспан биігі – тас төбе алтын/сары түспен белгіленген. Ақорда, Көкорда, Алтынорда (түркі халықтарында), түріктерде Ақтеңіз (Жерорта теңізі), Қаратеңіз атаулары осындай мағынада айтылған болса керек. жүктеу/скачать 50,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|