1.3 қорапша. Кіріспе
Студенттердің оқуы мен түсінуін бағалау және тұжырымдау [Sadler, 1989],
дәстүрлі түрде тестілеу, емтихан алу немесе немесе мұғалім қойып отыратын
сұрақтар тізіміне жауап берумен байланыстырылады. Жетістікті салыстыруға
арналған кесте оқу жүйесіне енгізілгелі , оқудың жалпы бағалауына деген
назар салу мектеп ішінде көбеюде. Қарсы айтар болсақ, бұл тәсілдің оқу мен
түсінуге зияны бар, оған қоса сумативті бағалау тәсілінің де оқудың өлшеуіне
деген әкелер пайдасы көп емес [Black and Wiliam, 1998b]. Дегенімен,
бағалау дегеніміз тек тек суматівті болуы тиіс емес, яғни тек оқуды бағалау
болмауы тиіс, керісінше, білімді бағалау түсінуді жеңілдету және жетілдіру
мақсатында тиімді пайдаланылуы мүмкін, ол - оқу үшін бағалау (ОүБ). Бұл
жағдай студенттердің пәнді түсінуін көрсету мен оны жетілдіру тәсілдерін
білуге мүмкіндік береді, ол бағалау реакцияларының айналымын білдіретін
сынамалар мен қателіктер әдісін оқығанға қарағанда мейлінше тиімді үдеріс
болып табылады [Sadler, 1989]. Сондықтан білім берудегі бағаны тиімді
пайдалану бірінші орынға тестілеу үшін оқуды емес, үйрену үшін оқуды
шығарып отыр [Black and Wiliam, 1998b; Black, McCormick, James and Pedder,
2006]. ОүБ стратегияларына деген қызығушылық олардың студенттер мен
барлық білім беру мекемелерінің деңгейлеріндегі мұғалімдерге деген әсерін
зерттейтін ғылыми мақалалардың көпшілігінен келіп туындайды.
Мен оқу үшін ОүБ стратегиялары ұсынуы мүмкін артықшылықтарды
есепке ала отырып, сыныпта қолдағы бар әдебиетте соншалықты
зерттелмеген мәтінде құрдастарының бағалауды қолдануды зерттеуі
үшін пәндік зерттеу жүргіздім. Қатысушылар биология бойынша GCSE
модулін меңгеріп жатқан Саффолк жоғарғы мектебіндегі менің 10-
шы сыныбымнан алынды. Мен алдымен оқушыларымның өзара бағалау
мен өзара әрекеттестікті қабылдауын сипаттағым келді, сонымен бірге,
олардың пікірінше, бұл олардың оқуы мен материалды меңгеруіне деген
әсерін бағалауға әсер етті. Екіншіден, нәтижені емес, үдерісті зерттей келе,
мен өзара бағалау кезіндегі оқушылардың өзара әрекетін зерттедім. Бұл
зерттеу жұмысы Британдық ғылыми-зерттеу қауымдастығымен көрсетілген
этикалық нормативтерге сәйкес жүргізілген [BERA, 2004: 4], ал қатысушылар
толықтай ақпараттандырылып, ерікті түрде келісім берді. Есептемеде тек
студенттердің аттары ғана пайдаланылған.
Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question
55
1.4 қорапша. Реферат (әдебиеттерге шолу)
Бұл шолу теориялық перспективалардың білім беруді бағалауды зерттеуіне
әсер ететін жоғарғы деңгейді көрсетеді. Өзара бағалау білім беруді
бағалауды жүзеге асырудың әдісі ретінде ерекшеленеді. Сыныптық
экспериментті зерттеу көрсетіп отырғандай, осы тәжірибелік шешім
мұғалімдер тарапынан қолдау тауып отыр. Алайда салыстырмалы түрде аз
зерттеулер жаратылыстану сабақтарындағы өзара бағалауға деген қатынасқа
немесе орта білім беру аясында осы елдегі осы үдеріске мейлінше тығыз
араласатын тұлғалар тарапынан жүргізілген мәліметке арналып отыр. Өзара
бағалаудың теориялық әсеріне ықпал ететін студенттер арасындағы алмасу
да зерттелмеген. Коуидің айтуы бойынша: «Оқушылардың белсенді қатысуы
қажеттілігіне қарамастан, оқу үшін бағалау саласында оқушылардың ойлары
мен тәжірибесі туралы өте аз ақпарат белгілі» [Cowie, 2005: 138]. Бұл сұрақтар
келесі тарауда менің зертту саламды анықтау барысында қарастырылатын
болады. Содан кейін Оуэйн өзінің мектептегі педагогикалық тәжірибесі
барысында үйренуді ұсынған үш зерттеу нысанын белгілеп отыр.
1.5 қорапша. Зерттеу сұрақшалары
Өзара бағалауды мейлінше толығырақ түсіну үшін оқушылар тарапынан
үдерісті талдауға үлкен назар аударылу қажет. Сондықтан менің пәндік
зерттеу жұмысымда осы ауқымды аналитикалық мақсатты орындау үшін үш
сұрақша (RQ) ұсынылып отыр:
• RQ1: Оқушылардың өзара бағалау туралы пікірі қандай?
• RQ2: Өзара бағалау бойынша тапсырмалар барысында оқушылар бір-
бірімен қалай әрекет жасайды?
• RQ3: Оқушылардың оқуы мен олардың нақты жетістіктері үшін өзара
бағалау тиімділігі оқушылардың қабылдауының арасында параллель
қадағаланады ма?
Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question
56
жауап бергенін сипаттап отыр. Ол өзінің зерттеу жобасын түзіп (5 тарауды қараңыз),
мәліметтерді қалай жинап талдайтынын түсіндіріп берді.
Осы есептеме растап отырғандай, Оуэйн білімді ықпалдастыру мен қиындықтарды
қалай еңсеру мүмкіндігін көрсететін тұжырымдар жасайды, сонымен қатар толық емес
мәліметтер негізінде ойларын қорытындылайды.
Оның жазбаша есебі ол өзі тағылымдамадан өтіп отырған мектептегі басқа
мұғалімдер мен әріптестерінің білімі мен негіздемесіне сүйенген қорытындыларды
хабарлады. Өзі университеттегі жетекшісімен және мектептегі тәлімгерімен жұмыс
істеп жатса да, шын мәнісінде зерттеу жұмысын өз бетінше жүргізді. Оуэйннің соңғы
есебі 1.6. қорапшада келтірілген.
1.6 қорапша
Осы пәндік зерттеу көрсетіп отырғандай, оқушылардың өзара бағалауды
қабылдауы әдебиетте жарияланған мәліметпен сәйкес келетін адамға
байланысты оң және теріс сипаттамалардың кең ауқымын қамтиды. Кейбір
студенттер үшін негізгі мәселе олардың өзара бағалау туралы білмеуі
және хаттаманы сақтаумен байланысты тиісті қиындықтар болып отыр,
нәтижесінде олар мұны тиімсіз деп есептеп отыр. Кейбір кезде бұл жағдай
өзара бағалау үдерісінде оқушылар арасындағы өзара әрекет нәтижелерін
түсіндіре алады. Олар вербалды ақпараттың қысқалығымен және көлемінің
шектелуімен түсіндірілуі мүмкін. Оқушылардың өзінің түсінігін қабылдауы
мен олардың шын мәнісінде көрсеткен түсінігі арасындағы өзара байланыс
туралы ақпарат пайдаланылған шаралар мен осындай салыстыруды жүргізу
күрделілігімен шектеліп отыр.
Осы қорытындылар зерттеудің экологиялық және әдістемелік
контекстінде шынайы болғандықтан, төмендегілерді есепке ала отырып
жалпылауларға мұқият болу керек: (I) өзара бағалау хаттамасының
ерекшелігі және (II) сыныптың құрамы, жасы мен үлгерім деңгейі. Өзара
бағалау жүргізудің көптеген түрлі тәсілдері мен ОүБ стратегияларының да
соншалықты алуан түрлері бар. Сондықтан менің нәтижелерімді осы жерде
сипатталып отырған зерттеу контексттің жеткілікті ұқсастық дәрежелерін
есепке ала отырып оқушылардың қалай әрекет ететінін сынақты түрде
көрсетуші ретінде пайдалана алады. Зерттеудің келесі кезеңдері ретінде
түрлі топтағы студенттердің, басқа да білім беру әдістерін енгізу мен
олардың қалай қабылдайтынын зерттеу немесе әсер етуді зерттеуге белгілі
бір тәсілмен келе отырып оның тиімділігін арттыру үшін хаттаманы өзгерту
туралы сұрақты қарастыруды бастау қажеттігінің арасындағы өзара әрекетті
зерттеу мен қабылдаудағы айырмашылық болуы мүмкін.
Осы зерттеудің мақсаты – мұғалімнің рөліне назар аударатын
жарияланымдарды бағалауға арналған бейімділіктен бас тарта отырып
оқушылардың өзара бағалауды қалай көріп, жүзеге асыратынын зерттеу
Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question
57
Негізгі ойлар
Сіздің зерттеу жұмысыңыз сіздің сыныбыңыздағы күрделі мәселені шешіп, оқыту мен
оқу туралы сіздің біліміңізді кеңейту туралы болжам болатын болса, бұл күрделі үдеріс
болып табылады. Одан бөлек, мұндай сауалнама сізден тәртіпті, төзімділік пен көп
жұмысты талап етеді. Алайда қоғамдастық пен білім берудің мақсатқа бағытталған
қызметіне қатысу нәтижесінде сіз өз тәжірибеңізді жақсырақ түсіне аласыз. Мұны жақсы
орындау үшін, өзіңіздің зерттеу салаңызды мейлінше нақты тұжырымдалған міндеттерге
бөлу арқылы зерттеу үдерісін бастау аса маңызды. Сіздің зерттеу жұмысыңыз, егер
ол қызығушылық танытып отырған саламен тығыз байланыста болса, алайда сіздің
күнделікті міндетіңіз артық күш арттырмаса және белгілі бір мерзім ішінде орындалған
болса, тиісті, пайдалы әрі қол жетімді бола алады. Одан бөлек, пайдалы болу үшін,
сіздің жұмысыңыз мұғалімнің білімін арттыруы тиіс, сондықтан осы мақсат үшін егер,
сіздің ойыңызша, осы зерттеу жұмысын жүргізу үшін сіздің дағдыңыз бен біліктілігіңіз
жеткіліксіз деп есептесеңіз, сыни көзқарасқа ие өзіңіздің досыңыздан кеңес алыңыз.
Рефлексияға арналған сұрақтар
1. Сіз таңдап алған тақырып бойынша нақты нені білгіңіз келеді?
2. Балалардың хаты туралы не жазылған? Сіз таңдап алған тақырыпқа арналған қолдағы
бар жарияланымдарды сіз жеткілікті түрде зерттедіңіз бе?
3. Белгіленген мерзім ішінде зерттеу жүргізу үдерісін нақты ойластырып жоспарладыңыз
ба?
[Brookhart, 2001]. Алайда мұғалім ретіндегі менің рөлімде өзара бағалауды
оқу тәжірибесі менің тәжірибем туралы ақпарат беру үшін құнды болып
отыр. Мен жаттығулардың педагогикалық тәжірибе ретінде қабылдануы
мүмкін екендігін және нақты нұсқаулықтар жеткілікті болған жағдайда
және оқушылардың ОүБ стратегияларымен танысуы үшін жеткілікті
уақыт бөлінетінін анықтаған жағдайда табысты болуы мүмкін екендігін
анықтадым. Мен өзара бағалауды мейлінше жиі қолдану мен оны әдебиетте
көрсетілген нұсқаулықтар мен қатысушы студенттердің талаптарына сәйкес
мейлінше қарапайым өзін-өзі және өзара бағалау әдістерімен қатар ұзақ
уақыт бойы тұрақты ендіру мүмкіндігін қарастырар едім. Бұл жағдай менің
соңғы тарауыма, атап айтқанда оқушының үніне әкеледі. Оқушылардың
өзара бағалау туралы кейбір түсініктемелері ерекше бола келіп, олардың
оқуына қандай жағдайдың оң ықпал жасап немесе кедергі келтіргені туралы
және әрі қарай жетілу үшін жаттығуларды қалай өзгертіп жетілдіруге
болатыны туралы ойды білдіреді. Сыныптың құрамын есепке ала отырып,
мен келешекте оқушыларға сыныптағы оқудың «барысы» туралы ауызша
және жазбаша пікір қалдыру мүмкіндігін ұсынып, барлық оқушылар үшін
нәтижелерді жетілдіруге арналған оқу тәсілдерін ақпараттандыру мен
өзгерту үшін оларды пайдалануға талпыныс жасар едім.
Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question
58
Қосымша оқу үшін
Bell, J. (2010) Doing your Research Project: a Guide for First-time Researchers in Education
and Social Science (5th edn). Buckingham: Open University Press.
Denscombe, M. (2010) The Good Research Guide for Small-scale Social Research Projects
(4th edn). Buckingham: Open University Press.
Robert-Holmes, G. (2011) Doing your Early Years Research Project: a Step by Step Guide
(2nd edn). London: Sage Publications.
Thomas, G. (2009) How to Do your Research Project: a Guide for Students in Education
and Applied Social Sciences. London: Sage Publications.
Refining The Focus For Research And Formulating A Research Question
59
Reviewing The Literature And Writing A Literature Review
60
Reviewing The Literature And Writing A Literature Review
61
REVIEWING THE LITERATURE AND
WRITING A LITERATURE REVIEW
CHAPTER TWO
Chapter Overview
A literature review should meet three criteria: firstly, to present results of similar
studies; secondly, to relate your study to the ongoing dialogue in the literature; and
thirdly, to provide a framework for comparing the results of a study with other
studies. To accomplish this, you will need to: identify suitable search terms; locate
appropriate literature; read and check the relevance of the literature; organize the
literature you have selected; and, finally, write a literature review. Set out in these
five stages, it may look like a straightforward process, however, there are many steps
involved. Indeed, more experienced researchers often assume that these steps are
obvious and straightforward for a novice. This is not the case. Consequently, this
chapter is written with the complete novice in mind. The structure of this chapter will
follow the five stages mentioned here, although the writing stage will be discussed in
Chapter 7. I will start by considering the purpose of reviewing the literature and of
writing a literature review.
Reviewing The Literature And Writing A Literature Review
62
WHAT IS THE PURPOSE OF REVIEWING THE LITERATURE?
Working with literature is an essential part of the research process. Literature is used for
disparate purposes throughout the research process. Including:
• focusing interests
• defining questions
• arguing a rationale
• theoretically informing your study
• developing appropriate design, or writing a formal literature review.
At every stage of the research process it is vital that you engage critically with published
research. If you do this thoroughly the process will help you to generate new ideas and
direct your research questions, while also being an integral part of planning your
research design. In other words, the actual process of doing a review is an initial important
step in carrying out good research, and the outcome of this process, in the form of
a written literature review, will provide the evidence that you have been thorough in
situating your own work.
Therefore, the purposes of undertaking a literature review are threefold. First the
process will inform your search about what is already known about your area of
interest so that you can identify the key ideas in the domain and the important
researchers in the field. So that means becoming familiar with the key thinkers in
the subject area, along with developing an understanding of the significance of their
work. It will be through getting to know who is doing what, and where they are
doing this, that you will be able to evaluate the relevance of literature encountered
in your search. As you become familiar with specific knowledge areas and vocabulary,
it will become apparent where the ideas originated and how they have been
developed.
Secondly, during the process of searching existing literature, you will also gain an
understanding of the interrelationships between the domain being considered and
other subject areas. As you become more knowledgeable about a topic, you might
identify other new areas worth studying which will advance your knowledge on that
topic.
Thirdly, as you engage with the work and methods of others who are researching
the same area you will also come to understand how each researcher has studied the
topic. Consequently, the ideas and work of others may also provide you with the
framework for your own work, which includes methodological assumptions, datacollection
techniques, key concepts and structuring the research into a conventional
academic thesis.
Reviewing the literature on a topic can provide an academically enriching experience,
but only if it is done properly.
Reviewing The Literature And Writing A Literature Review
63
Figure 2.1
The purposes of reviewing literature
STAGES OF REVIEWING THE LITERATURE
The process of reviewing the literature can be broken down into four stages. The first
stage is to find the key sources through careful searching and to be discriminating in what
you include.
Secondly, setting up management system to store and catalogue all the sources you find
will be invaluable as you start to accumulate a lot of material and especially in helping you
to compile the reference list in the final essay or thesis.
Thirdly, you will need to decide which of the many sources you have found are directly
relevant to your specific study, be able to read these efficiently and make judgements
about which papers you will use and why.
Finally, having read widely, you will choose your research focus, develop your question,
argue your rationale and design your method.
This chapter will focus on the first three points and Chapter 5 will help you with research
design.
REVIEWING THE LITERATURE AND WRITING A LITERATURE REVIEW
41
Stages of reviewing the literature
The process of reviewing the literature can be broken down into four stages. The first
stage is to find the key sources through careful searching and to be discriminating in
what you include.
Secondly, setting up management system to store and catalogue all the sources you
find will be invaluable as you start to accumulate a lot of material and especially in
helping you to compile the reference list in the final essay or thesis.
Thirdly, you will need to decide which of the many sources you have found are
directly relevant to your specific study, be able to read these efficiently and make judge-
ments about which papers you will use and why.
Place the research in
a historical context
Identify the main
methodologies and
research techniques
that have been used
Relate ideas and
theory to applications
Understand the
structure of the
subject
Acquire subject
vocabulary
Discover important
variables relevant to
the topic
Distinguish between
what has been done
from what needs to
be done
Synthesize and gain
a new perspective
Notice relationships
between ideas and
practice
Establish the context
of the topic
Understand
the subject
Analyse
ideas
Identify
new angles
Figure 3.1 The purposes of reviewing literature
04-Wilson-Ch-03.indd 41
8/31/2012 5:40:35 PM
Reviewing The Literature And Writing A Literature Review
64
FINDING LITERATURE
This section will point you towards sources of ideas and describe the type of literature
which might be useful, as well as showing you how to search electronic databases.
Searching for literature
There are several ways of identifying potentially useful literature, such as doing hand
searches, or using sources recommended in course texts and by personal professional
contacts within your field of study. If you are studying for a higher degree, your tutor will
probably point you towards the ‘classic’ material in your area, to get you started. Don’t
overlook your colleagues and other more immediate contacts. Contact with experts in
your chosen field is another recommended method of finding material as they can often
help identify work that has yet to be published. This can be done either personally or
through an email discussion list. Contact with others working in the same field may lead
to literature that you have not uncovered in other ways. In summary then, information
can come from many sources, as Table 2.1 illustrates.
Table 2.1
Information Sources
Using online libraries
The most important databases for education research are listed in Table 2.2.
Table 2.2
Databases of electronic sources
SCHOOL-BASED RESEARCH
42
Finally, having read widely, you will choose your research focus, develop your ques-
tion, argue your rationale and design your method.
This chapter will focus on the first three points and Chapter 5 will help you with research
design.
Finding literature
This section will point you towards sources of ideas and describe the type of literature
which might be useful, as well as showing you how to search electronic databases.
Searching for literature
There are several ways of identifying potentially useful literature, such as doing hand
searches, or using sources recommended in course texts and by personal professional
contacts within your field of study. If you are studying for a higher degree, your tutor will
probably point you towards the ‘classic’ material in your area, to get you started. Don’t
overlook your colleagues and other more immediate contacts. Contact with experts in
your chosen field is another recommended method of finding material as they can often
help identify work that has yet to be published. This can be done either personally or
through an email discussion list. Contact with others working in the same field may lead
to literature that you have not uncovered in other ways. In summary then, information
can come from many sources, as Table 3.1 illustrates.
Table 3.1 Information sources
Collaborative groups
Publications
The media
Individuals
Chat rooms
Books
TV
Colleagues
Blogs and wikis
Papers
Radio
Librarians
Email lists
Magazines
Videos
Experts/Tutors
Journals
DVDs
Friends
Reports
Podcasts
Pictures
Using online libraries
The most important databases for education research are listed in Table 3.2.
Table 3.2 Databases of electronic sources
Database
Information
British Education
Index
The British Education Index is a specialized database focusing on journals in the field of
education published in the UK.
Education-line
Education-line is a database which holds full text journal articles, conference papers, working
papers and electronic literature which supports educational research, policy and practice.
04-Wilson-Ch-03.indd 42
8/31/2012 5:40:35 PM
SCHOOL-BASED RESEARCH
42
Finally, having read widely, you will choose your research focus, develop your ques-
tion, argue your rationale and design your method.
This chapter will focus on the first three points and Chapter 5 will help you with research
design.
Finding literature
This section will point you towards sources of ideas and describe the type of literature
which might be useful, as well as showing you how to search electronic databases.
Searching for literature
There are several ways of identifying potentially useful literature, such as doing hand
searches, or using sources recommended in course texts and by personal professional
contacts within your field of study. If you are studying for a higher degree, your tutor will
probably point you towards the ‘classic’ material in your area, to get you started. Don’t
overlook your colleagues and other more immediate contacts. Contact with experts in
your chosen field is another recommended method of finding material as they can often
help identify work that has yet to be published. This can be done either personally or
through an email discussion list. Contact with others working in the same field may lead
to literature that you have not uncovered in other ways. In summary then, information
can come from many sources, as Table 3.1 illustrates.
Table 3.1 Information sources
Collaborative groups
Publications
The media
Individuals
Chat rooms
Books
TV
Colleagues
Blogs and wikis
Papers
Radio
Librarians
Email lists
Magazines
Videos
Experts/Tutors
Journals
DVDs
Friends
Reports
Podcasts
Pictures
Using online libraries
The most important databases for education research are listed in Table 3.2.
Table 3.2 Databases of electronic sources
Database
Information
British Education
Index
The British Education Index is a specialized database focusing on journals in the field of
education published in the UK.
Education-line
Education-line is a database which holds full text journal articles, conference papers, working
papers and electronic literature which supports educational research, policy and practice.
04-Wilson-Ch-03.indd 42
8/31/2012 5:40:35 PM
REVIEWING THE LITERATURE AND WRITING A LITERATURE REVIEW
43
Database
Information
Scopus
Scopus is international in coverage and indexes 16,500 peer-reviewed journals plus book
series and conference papers in the fields of Scientific, Technical, Medical and Social Sciences
including Arts & Humanities.
Web of Knowledge
WOK provides access to current and retrospective bibliographic information and cited
references found in nearly 1,130 of the world’s leading arts, humanities and social science
journals.
PsycINFO
PsycINFO is an abstract database of psychological literature from the 1800s to the present.
ERIC
Education Resources Information Center (ERIC) is an American English-language database
relating to education. ERIC indexes over 650 journals, plus books, research syntheses,
conference papers, technical reports and policy papers.
There are also a number of
freely available resources i
ncluding full-text databases,
online publications and education journals that can be accessed without the need for a
password or any payment.
• Education-line
• Directory of Open Access Journals (DOAJ)
• TLRP (Teaching and Learning Research Programme)
• EEP (Educational Evidence Portal)
• Intute
• Screenonline
• Ontheweb
• CEE: Centre for the Economics of Education
• Digital Education Resource Archive (DERA)
Types of literature
A literature review for the purposes of a dissertation or thesis should be based pri-
marily in the academic literature. This does not mean that there is not a role for
sources such as government documents, working papers, conference papers and
publications with short print runs. This is often referred to as grey literature.
However, you should be clear in your own mind and in the written review about the
role of non-academic sources. For example, does a newspaper article or series con-
tribute specific highly relevant information or flag up concerns from the community?
You must not use academic journal articles and grey literature as if they are the same
kind of reference with equal status. Academic in this context means peer-reviewed
work published in scholarly journals. Furthermore, you need to be confident that you
have found as much of the available evidence as possible by searching the literature
on your chosen topic in a systematic way. Your search must also be open to scrutiny
so it can be replicated and updated.
04-Wilson-Ch-03.indd 43
8/31/2012 5:40:35 PM
Reviewing The Literature And Writing A Literature Review
65
There are also a number of freely available resources including full-text databases, online
publications and education journals that can be accessed without the need for a password
or any payment.
• Education-line
• Directory of Open Access Journals (DOAJ)
• TLRP (Teaching and Learning Research Programme)
• EEP (Educational Evidence Portal)
• Intute
• Screenonline
• Ontheweb
• CEE: Centre for the Economics of Education
• Digital Education Resource Archive (DERA)
Достарыңызбен бөлісу: |