Затты бөлу және талдаудың хроматографиялық әдістерінің

84. Газ (газ сұйықтығы және газ адсорбциясы) хроматографиясы. Негізгі 
теориялық ережелер. Теориялық тұжырымдамасы, оның кемшіліктері. 
Қозғалмайтын және жылжымалы фазаларға қойылатын талаптар. 

Сіңіру процесіне негізделген физика-химиялық талдау әдісі – 
хроматография деп аталады. 
Хроматография – дегеніміз газ, бу, сұйық немесе еріген заттардың 
қоспасын сорбциялық әдістермен бөлу. 
Газ хроматографиясы - талданатын қоспаның құрамдас бөліктерін бір-
бірімен араласпайтын және бір-біріне қатысты қозғалатын екі фаза арасында 
бөлуге негізделген заттарды бөлудің физика-химиялық әдісі, мұнда газ 
(тасымалдаушы газ) жылжымалы фаза ретінде әрекет етеді, ал қатты дене. 
сорбент немесе сұйықтық инертті қатты тасымалдағышта немесе колоннаның 
ішкі қабырғаларында тұндырылған стационарлық фаза ретінде әрекет етеді. 
Қолданылатын 
стационарлық 
фаза 
түріне 
байланысты 
газ 
хроматографиясы газды-адсорбциялық (шетелдік ғылыми әдебиеттерде оны 
әдетте газ-қатты-фаза деп атайды) және газ-сұйықтық хроматографиясы 
болып бөлінеді. Бірінші жағдайда стационарлы фаза қатты тасымалдаушы 
(силикагель, көміртек, алюминий оксиді), екінші жағдайда инертті 
тасымалдаушының бетіне тұндырылған сұйықтық. 
Газ-сұйықтық 
хроматографиясы 
- 
сынама 
компоненттерінің 
сұйықтықтағы ерігіштігінің әртүрлі болуына немесе пайда болған 
комплекстердің әртүрлі тұрақтылығына байланысты газ қоспасын бөлу. 
Стационарлы фаза – инертті тасымалдаушыға тұндырылған сұйықтық, 
жылжымалы фаза – газ. 
Бұл әдісті молекулалық массасы 400-ден аз газ, сұйық және қатты 
заттарды талдау үшін қолдануға болады, олар белгілі талаптарға сай болуы 
керек, олардың негізгілері ұшқыштық, термиялық тұрақтылық, инерттілік, 
дайындаудың қарапайымдылығы болып табылады. Әдетте, органикалық 
заттар 
бұл 
талаптарды 
толығымен 
қанағаттандырады, 
сондықтан 
органикалық қосылыстарды талдаудың сериялық әдісі ретінде газ 
хроматографиясы кеңінен қолданылады. 
Қолданылу аясы
• Ұшқыш, термотұрақты қосылыстар немесе 
заттардың ұшпа туындылары • белгілі органикалық қосылыстардың 5% ғана, 
• бірақ өндірісте және күнделікті өмірде адам қолданатын қосылыстардың 70 
-80%. 
Көмірсутектер, аминдер, күкірт қосылыстары, пестицидтер, 
полихлорлы бензолдар, эфир майлары, май қышқылдары, күрделі эфирлер, 
алкалоидтар, препараттар, галогенді қосылыстар, стероидтар, ароматты 
қосылыстар. 

жүктеу/скачать 37,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: