Анықтамалық материал жануарлардың иесіне ауруды балауға және мал
жүктеу/скачать 2,31 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Зәр шығару жүйесі
| Кеңірдек өкпеге ауаны апару мен шығару қызметін атқарады. Бұл
қуысы бар түтік, оны қабырғасындағы гиалинді хрящ сақиналарынан көруге болады. Кеңірдек ішінде кілегейлі қабықпен қапталған. Ол көмейден бастап жүрек негіздеріне дейін орналасқан, ол жерде ол екі бронхқа бөлінеді де өкпе тамырларына жалғасады. Бұл жер көмей бифуркациясы деп аталады. Өкпе – тыныс алудың негізгі органы,ол жерде алынған иауа мен қан арқылы арасын бөліп тұрған жіңішке қабырға әсерінен газалмасу процессетері жүреді. Газалмасу үшін ауатасымалдаушы және қантамырлары арасында үлген аумақ қажет. Осыған сәйкесөкпенің ауатасымалдаушы жолдары бронхтар, ағаш тәрізді көптеген бронхтолаларға бұтақталып, көптеген өкпе көпіршіктерімен аяқталады, олар альвноларлар. Альвеолалар өкпе паренхиамларын құрайды. Қан тамырлары бронхтарға паралелльді бұтақталады және қалың капиллярлы тормен альвеолаларды орайды, осы жерде газалмасу жүреді. Осыған орай өкпенің негізгікқмпонеттері ауа жолдары мен қан тамырлары. Байналыстырушы ұлпа оларды жұп компакт орган құрайды, оң және сол жақ өкпе. Өкпе кеуде қуысында орналасып, оның қабырғасына жабысады. Оң жақ өкпе сол жақ өкпеге қарағанда үлкенірек, өйткені сол жақта жүрек орналасқан. Дені сау жануарда дем шығару мен дем алу нормасы өзгеріп тұрады. Бұл диапазон бірнеше факторларға байланысты . Дем алу жиілігі ағзадағы зат алмасу қарқындылығына, температура, қоршаған орта, бұлшық жүктемесіне, жануардың физиологиялық жағдайына байланысты. 27 Зәр шығару жүйесі Зәр шығару жүйесі органдары ағзадан (қаннан) сыртқа ортаға зат алмасу процессінің ең соңғы өнімдерін зәр арқылы организмнің балансы үшін сыртқа шығару. Сонымен қатар бүйректе қанқұрау (гемопоэтин) мен қанқысымын (ренин) реттеуші гормондар түзіледі. Сондықтан зәр шығару жүйесінің бұзылуы ауыр аурулар мен жануардың өліміне әкелуі мүмкін. Зәр шығару жүйесіне қос бүйрек пен қуық және несеп каналынан тұрады. Негізгі ағза бүйректе әр кезде зәр түзіледі, зәр зәр жинағыштар арқылы қуыққа өтеді, ол жақтан толу қарқынына байланысты несепағар түтігі арқылы сыртқа шығады. Еркек малдарда бұл канал тек зәр емес жыныстық заттарды да шығарады, сондықтан жыныс зәр каналы деп атады. Ұрғашы малдарда зр шығару каналы қынап бөлігінен басталады. Бүйрек – қатты консистенциялы қос орган, ал қызыл түсті, тегіс, сыртынан үш қабатпен қапталған: фиброзды, майлы, серозды. Олар бұршақ тәрізді формалы және құрсақ қуысынада орналасқан: оң жақ бүйрек 12-ші қабырғадан 2-3-ші омыртқа мааңайында, пл сол жақ бүйрек 2-5-ші омыртқа маңайында. Ірі қара бүйректің массасы 1–1,4 кг. Ішкі қабаттың ортасында тасырлар мен нерв және зәр жинағыштар орналасады. Бұл орын бүйрек дарбазасы деп аталады. Әр бүйректің кесіндісінде қабықты, зәр бөлуші, ми, зәр реттеуші, аралық зоналарға бөлінеді, оларда артерия болады. Қабықты қабатта бүйрек денелері болады, денелер гломерулалардан тұрады, өз кезегінде ол артериядан келетін капиллярлардан, капсулалардан, ал зәр жүйесінде каналдардан тұрады. Бүйрек денешіктері майысқан канал жіне таымрлар бүйректің құрылымдық функционалдық бірлігі нефрондарды құрайды. Бүйрек денешігінде нефроннан тамыр түйініне сұйықтық филтрленеді, бұл алғашқы зәр. Бүйрек денешіктері мен майысқан канал арқылы зәр өтіп, қайта нефроннан қанның үлкен бөлігі ( 99 % дейін) өтеді, оған су мен кей заттарда болады, мысалы өшірілмейтін қантта жатады. Бұл арқылы нефрондардың көп болуы мен ұзындығы жатады. жүктеу/скачать 2,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|