Анненков. Кіші жүздегі 18 ғ. шаруалар көтерілісіне кім басшылық жасады: Сырым Датұлы «1986 жылғы 17-18 желтоқсан оқиғаларына қатысқаны үшін жауапқа тартылған азаматтарды ақтау жөніндегі»


Сырым Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтарының 1783-1797 жылдардағы көтерілісі



бет101/204
Дата19.09.2023
өлшемі0,58 Mb.
#108801
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   204
Байланысты:
общ1

Сырым Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтарының 1783-1797 жылдардағы көтерілісі.
* ХҮІІІ ғасырдың 70- 80 жылдарының басында Кіші жүзде екі хан арасындағы күрес жаңа тарихи жағдайда да бәсеңдемеді. Кіші жүздің көп бөлігі Нұралы ханды, бір бөлігі Батыр сұлтанды қолдады.

  1. ХҮІІІ ғасырдың 70- жылдары Нралы хан бағытының әлсірегенін көрсеткен оқиға: 1773-1775 жж шаруалар соғысына жаппай қатысуы.

  2. Орынбор губерниясы таратылды(құрылды):1744ж.(Неплюев кезінде)

* Кіші жүздің көпшілік бөлігі Сібір және Уфа басқарамасына бағындырылды.

  1. Қазақтардың Жайықтың сол жағасына өтуін бақыау үшін құрылған ұйым: Орал шекаралық басқармасы.

  2. Сырым Датұлы старшын болған кіші жүз руы: Байбақты.

  3. Орал казактарымен қақтығыстың бірінде Сырым Датұлының балалары қайтыс болған жыл: 1778

  4. Сырым Датұлының Орал казак әскерлерімен алғашқы қақтығысы болды: 1783 жылы күз.

  5. 1784 жылы көктемде Сырым Датұлының казактардың тұтқынынан босаттыраған: Нұралы хан.

  6. Сырымның Орал казак әскерімен кескілескен күресі басталды: 1784 жылдың маусым айынан

* Көтерілісшілердің негізгі күші Төменгі Жайық шебі мен Ор бекіністері төңірегіне топтасты.

  1. Сырым Датұлы бастаған көтерілістің қамтыған өңірі: Еділ мен Арал теңізі- Кіші жүз

  2. Сырым Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтарының көтерілісі болған жылдар: 1783-1797жж.

  3. Сырым Датұлы басшылығымен болған кіші жүздегі көтеріліс созылды: 14 жылға

  4. Сырым Датұлы бастаған көтерілістің басты қозғаушы күші: шаруалар.

* 1784 жылдың қарашасында Сағыз өзенінде Сырым Датұлының басты күштері топтасқанда, оған қарсылық ретінде Нұралы хан: Орал казак әскерлері орналасқан бекіністерге жақындап, ығысты.

  1. 1785 жылы генерал- майор Смирновтың әскері көтерілісті басуға жіберілді: 17 ақпан.

  2. 1785 жылы 17 ақпанда көтерілісті басуға аттандырылған Смирнов тобының мақсатына жете алмауына кедергі болған: ақпанның бораны.

  3. 1785 жылдың көктемінде Сахарная бекінісін алу кезінде майор Назаровтың қолына тұтқынға түскен сұлтан: Айшуақ сұлтан

  4. 1785 жылы ұрыс даласында қаза болған Айшуақ сұлтанның баласы: Атақ.

  5. 1785 жылдың жазында кіші жүз старшындарының съезінде қабылданған шешім: Нұралы ханды тақтан тайдыру.

  6. 1785 жылғы съезде Нұралы ханды тағынан тайдыру туралы шешімді қолдаған Кіші жүз руларының саны: 20- ға жуық.

  7. 1786 жылы Нұралы хан жер аударылды: Уфаға.

  8. Кіші жүзде хандық билікті жойып, оны отарлауды жүзеге асыру туралы реформасының жобасын дайындаған: Отто Игельстром.

  9. Игельстромның жобасы бойынша Кіші жүздегі әкімшілік билік берілді: Шекаралық сотқа.

* Шекаралық сот птша шенеуніктерінен және жергілікті топ өкілдерінен құралуы көзделді.

  1. Кіші жүздегі Игельстромның жобасы бойынша Шекаралық сот тікелей бағындырылды: Генерал- губернаторлығына.

  2. Сырым Датұлының көздегені Кіші жүздегі жоғарғы әкімшілік басқаруды беру: билерге.

  3. Орынборда шекаралық комиссия құрылды: 1786 жылы.

  4. «Қырғыз- қайсақ» қарақшыларын Жем(Ембі) өзеніне дейін ығыстыруға берген әскери коллегияның президенті: Потемкин

  5. Сырым бастаған көтерілісшілерді талқандау үшін Орал казак әскерінің старшындары Колпаков пен Пономарев бастаған топ жорыққа шықты: 1787 жылы наурыз.

  6. Нұралы хан қайтыс болды: 1790 жылы.

  7. 1791 жылы Орск қаласы маңайында Кіші жүздің ханы болып сайланған: Ералы.

  8. Сырымды табанды күресте қолдаған Айшуақ сұлтанның баласы: Жантөре.

  9. Сырым Датұлының көтеріліске Орта жүзбен шекаралас аймқатардағы қазақтарды тарту туралы ойын іске асыртпаған: Патша үкіметінің Жем, Ойыл, бойында да біртіндеп бекіністер тұрғыза бастауы.

  10. 1794 жылы Ералы хан қайтыс болғаннан кейін, 1795 жылы Кіші жүзде хан болып сайланған: Нұралы ұлдарының бірі- Есім.

  11. Сырым Датұлы көтерілісі кезінде халықтың жағдайын нашарлатқан қысқы жұт болды: 1796-1797 жж.

  12. 1797 жылдың наурыз айының 17- сінде Сырым Датұлы тобы тұтқиылдан шабуыл жасады: хан сарайына

  13. 1797 жылы наурыз аййының 17- інде Сырым Датұлы тарапынан өлтірілген кіші жүз ханы: Есім хан.

  14. Сырым Датұлы бастаған көтеріліс кезінде өлтірілген Кіші жүз ханы: Есім хан.

  15. Игельстром Кіші жүздегі басқаруды беруді көздеді: хан кеңесіне.

  16. Патша үкіметінің Сырымды өзіне жақындату үшін: Хан кеңесін құрды.

*Хан кеңесі төрт адамнан тұрды, оған Нұралы ханның бірде- бір ұрпағы қатысқан жоқ.
*67. Патша үкіметінің Игельстромның реформасын тоқтатып , хандық билікті қалпына келтірілуіне себебші болған оқиға: Хандық кеңесте Сырым ықпалының өсуінен қатты сескенген

  1. 1797 жылдың күзінде барон Игельстромның ұсынысына сай патша үкіметі Кіші жүздің ханы етіп бекіткен сұлтан:Айшуақ.

  2. 1797 жылы Сырым Датұлын өкшелей құдалаған Кіші жүздің сұлтаны: Қаратай сұлтан.

  3. Белгісіз себептермен Сырым Датұлы қайтыс болды: 1802жылы.

  4. ХҮІІІ ғасырда Башқұрт көтерілісінен кейінгі Еділдің шығыс өңіріндегі ірі халықтық сипаттағы қозғалыс: Сырым Датұлы басқарған көтеріліс.

  5. Сырым Датұлы басшылығымен болған көтерілістің нәтижесі: Қазақтарға Жайықтың оң жағынан өтуге рұқсат етілді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   97   98   99   100   101   102   103   104   ...   204




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет