Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

127 
БИОЛОГИЯ САБАҒЫН АҒЫЛШЫН ТІЛІНДЕ ОҚЫТУ 
БАРЫСЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚҦЗІРЕТТІЛІГІН 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
аға оқытушы, магистр Жиенбай С.Б. 
«Биология» мамандығының 4 курс студенті Жумағали Қ.Ж. 
Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты 
Қазіргі әлемнің мемлекеттері кӛп тілді, әсіресе, халықаралық 
тілдерді меңгеруді маңызды міндет деп санайды. Сондықтан біз де ӛз 
халқымыздың қарыштап дамып, ӛркениеттен қалмау үшін кӛп тілді 
меңгеруіміз шарт. Бұл заман талабынан туындап отырған қажеттілік. 
Себебі бірнеше тілде еркін сӛйлей де, жаза да білетін маман бәсекеге 
қабілетті тұлғаға айналатыны сӛзсіз. 
Үштілділік туралы Қазақстан Республикасының Президенті 
Н.Ә.Назарбаев білім және ғылым саласы қызметкерлерінің ІІІ съезінде 
сӛйлеген сӛзінде: «Ағылшын тілінің қажеттілігі әлемге тән қажеттілік, 
бүгінгі күн заман талабы. Ал орыс тілін жақсы білу-біздің байлығымыз » 
десе, 2007 жылы «Жаңа әлемдегі Жаңа Қазақстан» атты Жолдауында: 
«Қазақстан бүкіл әлемге халқы үш тілді пайдаланатын жоғары білімді ел 
ретінде танылуға тиіс.Бұлар: қазақ тілі-мемлекеттік тіл,орыс тілі-
ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі-жаһандық экономикаға 
ойдағыдай кірігу тілі » деген болатын[1].Үш тілде оқытудың негізгі 
мақсаты- бірнеше тілді меңгерген, әлеуметтік және кәсіптік қабілетті 
мәдениетті тұлға қалыптастыру.Қазіргі уақыттағы ғылымның дамуы 
адамдардың кӛп тілді білу қажеттігін туындатып отыр. Кезінде 
халқымыздың «Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім біл» деген аталы 
сӛзі бүгінгі дәуірімізге сай айтылғандай.Тарихымыздағы ұлы тұлғалардың 
бірі, ислам дүниесінің ең ірі, атағы әлемге жайылған ғұлама, Аристотельден 
кейінгі «екінші ұстаз» атанған Әбу Наср Әл-Фараби бабамыз ӛз ӛмірінде 70 
ке жуық ұлттың тілін жетік білгендіктен,артына мәңгі ӛшпес мол рухани 
құнды мұра қалдырып кеткендігі анық.Жаратылыстану пәндерін үш тілде 
оқыту –болашақ ұрпақтың білім кеңістігіндееркін самғауына жол 
ашатын,ғылым құпияларына үңіліп, ӛз қабілетін танытуына мүмкіндік 
беретін бүгінгі күнгі қажеттілік.Ғылыми техниканың дамуы адамдардың 
практикалық және кәсіби тұрғыда кӛп тілді меңгеру қажеттігін 
тудыруда.Сабақ үрдісінде жаңа технологиялық әдістерді пайдалануда 
техникалық құрылғыларды қолдану кезінде ағылшын тілін білу 
маңызды.Биология пәнін оқыту әдістемесі пәнінде практикалық сабақты 
ӛткізгенімде «Биология және генетика» тақырыбын 10-сынып бағдарламасы 
бойынша «Тұқымқуалаушылық пен ӛзгергіштік» , «Селекция негіздері мен 
биотехнология» тақырыптары бойынша алған білімдері жүйеленіп, 

128 
қорытындыланады. Сабақта «Longman» баспасынан шыққан «Biology 11-14» 
әдебиетін пайдаланып ӛткіздім. Авторлары: A.Bridges, J.Williams/ 
M.Levesley, C.Workman.Сабақта жаңа ақпаратты меңгерту үшін қолданатын 
әдістеріме тоқталсам, алдымен тақырыпты тақырыпшаларға бӛліп оқытып 
шыққан соң, сӛздік арқылы мәтінді аударамыз.Мәтін ішіндегі негізгі 
терминдерді 
жинақтап, 
аудармасымен 
бірге 
сӛздік 
дәптерге 
түсіртемін.Сабақты бекітуде қалдырылған сӛздерді орнына қою, берілген 
мәтін ішіндегі қатені табу тапсырмаларын орындайды.Топтарға бӛлінген 
тақырыпшалар бойынша түйінді ой жасалады [2]. 
Мысалы, «Human food and diet» тақырыбын оқытқан кезде алдымен 
оқулықтағы мәтінді оқып шығып,мәтіндегі негізгі терминдердің 
аудармасын дәптерге түсіріп, қайталап айтып шығамыз.Оқып шыққан соң 
әр тақырыпша бойынша Active vocabulary құрамыз.Бар мүмкіндігімізше 
студенттермен бірлесіп, оқушылардың сӛздік қорын молайту мақсатында 
біраз ізденімпаздықпен жұмыс істедік. Осыған орай жеткен нәтижемізге 
тоқталсақ, 
биологиялық-математикалық 
терминдердің 
мағынасын 
ағылшын тілінде меңгереді және тек тілді ғана меңгеру емес, сол тіл 
арқылы биология ғылымын оқуға сенімі нығайды.Сонымен қатар, 
биология пәнін бейіндік пән ретінде таңдаған талапкерлердің кӛпшілігі 
медициналық оқу орнына барады.Кез келген ӛркениетті мемлекеттегі аса 
маңызды қоғамдық саланың бірі-медицина саласы. Медицина саласында 
латын тілін білу шарт, себебі медициналық терминдердің басым кӛпшілігі 
латын тілінде.Осы ретте мектепте биология пәнінің ғылшынша оқытылуы 
болашақ мамандарға үлкен кӛмегін тигізеді.Бір ұтымдысы, биологиялық 
терминдер ағылшын және орыс тілінде де ұқсас келеді.Жаһандық 
терминология базасының бірдейлігі бізге оқыту үшін оңтайлы болды. 
Болашақ ұстаз ретінде айтарым Қазақстан бүкіл әлемге халқы үш тілді 
пайдаланатын мәдениетті ел ретінде танылуға тиіс. 
Үштілдіктің маңызын түсіне білген жанның еліміз үшін болашақтағы 
алары да ,берері де мол."Біз Ағылшын тілін игеруде серпіліс жасаумыз 
керек.Қазіргі әлемнің осы "лингва франксын" меңгеру біздің еліміздің 
әрбір азаматына ӛмірдегі шексіз жаңа мүмкіндіктерді ашады." 
Осынау мүмкіндіктерді игеру мақсатында бүгінгі білім ордалары 
үштілділікті енгізудің,оны тиімді жүргізудің тың жолдарынан ізденіс табуда. 
Мен болашақ ұстаз ретінде оқушылардың интеллектуалдық 
қабілетіне түрткі болатын ойын технологиясын қолдана отырып сабақты 
үш тілде жүргізудің тиімділігі зор екендігін айтқым келеді. Ӛнімді нәтиже 
беріп жүрген іскерлік ойындары: "Полиглот", "Кім тапқыр?", "Кел 
сайысаық!" сынды тағы басқа ойындар ӛткізудің үштілді меңгерудегі 
маңызы ерекше. Оқушыларды ойната отырып,үш тілде жүргізілген сӛз 
жұмбақ, 
ребус 
олардың 
коммуникативтік 
құзыреттіліктері 
мен 
функционалдық сауаттылықтарын арттыруға негіз болады. 

жүктеу/скачать 1,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: