4. Жұлындық шок. Жұлындық (жұлындық) шоктың патогенетикалық және патофизиологиялық механизмдері толық түсінілмеген. Клиникалық түрде ол атониялық паралич, арефлексия, жарақаттан төмен сезімталдықтың барлық түрлерінің анестезиясында, ал кейбір жағдайларда осы деңгейден 2-3 сегментте, жамбас мүшелерінің функциясының жоқтығында, трофикалық бұзылыстардың тез қосылуында көрінеді.
Бұл жұлынның травматикалық шамадан тыс стимуляциясы немесе нейронаралық байланысы бұзылған ортаңғы ми мен медулла облонгатасынан оған супраспинальды әсер етудің жоғалуы нәтижесінде пайда болады. Омыртқа шокы жұлынның зақымдануының жедел және ерте кезеңінде неврологиялық бұзылулардың қайтымдылығымен сипатталады.
Соққының тереңдігі мен ұзақтығы жарақаттың ауырлығына байланысты. Омыртқа шокының аяқталуының алғашқы белгілері - бульбокавернозды рефлексті қалпына келтіру және анустың жабылуы.
Егер жұлынның қысылуы мен жұлынның тұрақсыздығы жойылмаса, жұлынның соққысы сақталады немесе тіпті тереңдейді. Жұлындық шок пен несеп жолдарының, өкпенің қабыну асқынуларын, сондай -ақ темодинамикалық бұзылуларды қолдайды.
Бұл жағдайда соққы бірнеше айға немесе тіпті жылдарға созылуы мүмкін, жамбас мүшелерінің функциясының жұлын автоматизмінің дамуын болдырмай, қалыптасқан төсек -жарақтарды қолдайды және тереңдетеді.
Омыртқа шокының болуы немесе болмауы жұлын жарақатын хирургиялық емдеуге көрсеткіштер мен қарсы көрсеткіштерге әсер етпейді.
5. Жұлын рефлекстері. Жұлынның рефлекстерін рефлекторлық реакцияны жүзеге асыратын эффекторлық органдарға байланысты топтарға бөлеміз. Жұлынның ең үлкен рефлекстері:
-аяқ-қол ұштарының рефлекстері;
-іштің рефлекстері;
-кіші жамбас органдарының рефлекстері;
Аяқ-қол ұштарының рефлекстерінің өзі:
Бүгуші; жазушы; ритмикалық; қалыптың рефлекстері.
Бүккіш рефлекстер: фазалық ж\е тоникалық;
Жазғыш рефлекстер: фазалық ж\е тоникалық.
Параплегия-жұлынның құрылысы зақымданғанда пайда болатын күй.
Рефлекстерге тоқталып кетер болсақ:
Сіңірлік ж/е білектік рефлекстер-бұл кезде біз сіңірлерді иықтың үшбасты бұлшықетінен балғамен ұру арқылы орындаймыз, ол кезде қол білекке дейін бүгіліп тұруы керек. Реакцияға келер болсақ, иықтың үшбасты бұлшықеті жиырылып, қол бүгіледі. Шамамен жұлынның 5-6 мойын сегментіндегі жергілікті нейрондар рефлекске қатысады.
Тізелік рефлекстер-тақылжырдан төмен, шаршы бұлшықет сіңірлерін балғамен соққылау арқылы байқаймыз. Бұл кезде біз тізенің жазылып, шаршы бұлшықеттің жиырылғанын көреміз ж/е 2-4 сегізкөз сегментіндегі жергілікті нейтрондар рефлекске қатысады.
Ахиллев рефлексі-аяқтағы ахиллов сіңірлерін балғамен ұру арқылы көрініс табады, бұл кезде ұлтандық табандар бүгіледі. Ал осы рефлекске 1-2 сегізкөз сегментіндегі нейрондар қатысады.
Ішперделік рефлекстер-теріні штрихты тітіркендіру арқылы, ал рефлекске қатысатын нейрондар 8-9 кеуде сегменті. Оның үш түрі анықталған:
Жоғарғы; ортаңғы; төменгі.
Кремастерлік жұмыртқалы рефлекс-жамбас ішілік беткейді штрихтік тітіркендіру арқылы орындалады. Рефлекторлы реакция: аталық безді ұстап тұрушы бұлшықет жиырылып, жұмыртқаның үлкеюі. Оның рефлекске қатысатын мотонейтрондары 1-2 бел сегментінде орналасады.
Анальді рефлекс-4-5 сегізкөз сегментіндегі жергілікті нейтрондар қатысады, артқы өту жолын шаншу немесе штрихтау арқылы байқаймыз. Сол кезде тік ішектің сыртқы сфинктері жиырылады.
Ұлтандық рефлекс-ұлтанды әлсіз ж/е күшті тітіркендіру арқылы. Ұлтанды әлсіз тітіркендірсек, қол мен аяқ саусақтары бүгіледі, ал күшті тітіркендірсек ақ бүгіліп, саусақтар жазылады. Бұл кезде 1-2 сегізкөз сегментінің жергілікті нейтрондары рефлекске қатысады.