Арнайы педагогика
жүктеу/скачать 3,1 Mb. Pdf көрінісі
|
Арнайы педагогика кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- І. Ауызша тілдің бұзылуы. ІІ. Оқу және жазу қабілетінің бұзылуы. І. Ауызша тілдің бұзылуын
|
Клиникалық-педагогикалық Психологиялық-педагогикалық Жіктемелер арасында қарама-қайшылықтар жоқ, олар бір-бірін толықтырғандай болады. Бұл жіктемелер балалардың сөйлеу қабілетінің бастапқы бұзылыстарына, яғни құлағының және ой өрісінің мүкістіктері жоқ балаларға арналып жасалған. Клиникалық-педагогикалық жіктеу сөйлеу қабілеті бұзылыстарын барынша дифференциациялайтын белгілеріне негізделіп жасалған. Психологиялық-педагогикалық жіктеу сөйлеу қабілеті кемшілігінің біліну ортақтығына негізделген. Клиникалық-педагогикалық жіктемеде қарастырылатын барлық сөйлеу қабілеті бұзылыстарын екі топқа бөлуге болады: І. Ауызша тілдің бұзылуы. ІІ. Оқу және жазу қабілетінің бұзылуы. І. Ауызша тілдің бұзылуын тағыда келесі топшаларға бөлеміз. 1. Сөйлеудің дыбыс айту жағының фонациялық (сыртқы) безендірілуінің бұзылуы. Сөйлеу қабілетінің фонациялық бұзылуы белгілі-бір буынның зақымдануына қарай дифференциацияланады: а) дауысының бұзылуы б) сөйлеу тілінің екпіндік-ырғақтық жағынан бұзылуы в) дыбыс айтуының зақымдалуы Бұзылыстардың дәстүрлі түрде бекітілген ұғымдар арқылы белгіленетін түрлері бар. Дисфония (афония ) – дауыс аппаратының патологиялық өзгеруі салдарынан фонацияның жоқтығы немесе бұзылуы. Брадилалия – сөйлеудің патологиялық баяуланған екпіні. Ми қабығындағы сөйлеу орталықтарының бұзылуынан пайда болған баяуланған артикуляциясында білінеді. Тахилалия – сөйлеудің патологиялық жылдамдатылған екпіні. Кейде баттаризм (ұру, соғу), парафазия сияқты дербес бұзылыстар пайда болуы мүмкін. Егер сөйлеген сөзінде негізсіз үзіліс, мүдіріс бар болса, ол полтерн ұғымымен белгіленеді. Тұтығу – сөйлеу аппараты бұлшық еттерінің дірілдеуі себебінен сөйлеудің екпінді-ырғақты жағының бұзылуы. Дислалия – естуі қалыпты және сөйлеу аппараты дұрыс иннервацияланған жағдайда дыбыстаудың бұзылуы. Синонимдері: тіл мүкістігі, дыбыстау мүкістіктері. Сөйлеген сөзді дыбыспен дұрыс безендірмеуден байқалады. 168 Ринолалия – сөйлеу аппаратының анатомиялық-физиологиялық мүкістіктерінің себебінен дауыс ырғағының және дыбыстаудың бұзылуы. Синонимдер: мыңқылдақтық, палатолалия. Қатты және жұмсақ таңдайдың жарылуы, ашық формада аденоидтер, аңқа ісіктері, жабық формада мұрын қалқасының қисаюы байқалады. Ауа мұрын арқылы да, ауыз қуысы арқылы да өтеді. Сөйлеген сөзі бір сарынды және түсініксіз. Дизартрия – сөйлеу аппараты иннервациясының органикалық жеткіліксіздігі себебінен сөзді айту жағының бұзылуы, дыбыстау механизмінің барлық буындарының қалыптаспағандығы байқалады. Дизартрия церебралды паралич кезінде орталық жүйке жүйсінің зақымдалуының нәтижесі болып табылады, бірақ нейроинфекция және басқа да ми ауруларының нәтижесі ретінде пайда болуы мүмкін. жүктеу/скачать 3,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|