Влияние фитопрепарата Ве и mit на содержание МДА (нмоль/мл) у облученных

–  повышение  в  крови  и  гомогенатах  тканей 
органов его продуктов [11,12]. При введении 
облученным животным  фитопрепаратов Ве и 
Mit содержание первичных и вторичных про-
дуктов ПОЛ снижается во всех исследуемых 
органах и тканях, что указывает о нормализа-
ции состояния ПОЛ. Полученные данные по-
зволяют  предположить,  что  препараты  Ве  и 
Mit из коры березы повислой (Betula pendula 
Roth)  обладают  свойствами  потенциальных 
антиоксидантов. 
      
ЛиТЕРАТУРА
1.  Хансон К.П., Стрелина А.В., Воскобойников В.В. и др. Биохимические аспекты дей-
ствия ионизирующей радиации на живой организм. - Л., 1972.-  64с.
2.  Коломийцева И.К.  Радиационная биохимия мембранных липидов. - М.: Наука, 1989. – 
424с .
3.  Верхгольц И.Н., Цудзевич Б.А., Кудряшов Ю.Б. Содержание некоторых продуктов пере-
кисного окисления липидов, свободных жирных кислот и активность каталазы в ряде органов 
и тканей крыс // Радиобиология. - 1991. – 31, № 5. - С. 669-673
4.  Ушкалова В.Н., Сторожок Н.М. Исследование механизма антиоксидантной активности 
липидов //Бюл. эксперим. биол. и мед.- 1984.- № 8.- С.179.
5.  Адекенов С.М. Интродукция, фармакогнозия и технология возделывания новых лекар-
ственных  растений  //  Развитие  фитохимии  и  перспективы  создания  новых  лекарственных 
препаратов, Алматы:Ғылым,  2003. –С.5-14
6.  Hayek E.W.H., Jordis U., Moche W., Sauter F.// Phytochemistry. -1989. –V.28.- Р.2229.
7.  Похилло Н.Д., Махнев А.К., Уварова Н.И. //Химия природ. соединений. -1995. - №6. – 
С.681.
8.  Василенко Ю.К. Семенченко В.Ф., Фролова Л.М. и др. //Эксперим. и клин. фармакол. 
-1993. –56. – С.53.
9.  Гаврилов В.Б., Мишкорудная М.И. Спектрофотометрическое определение содержания 
гидроперекисей липидов в плазме крови    // Лаб. дело. -1983. -№3. - С.33-35
10. 
Гаврилов  В.Б.,  Гаврилова  А.Р.,  Мажуль  Л.М.  Анализ  методов  определения 
продуктов перекисного окисления липидов в сыворотке крови по тесту с тиобарбитуровой 
кислотой  // Вопр. мед. хим. -1987. -№1. -  С.118-121
11. 
Тиунов Л.А.  Механизмы естественной детоксикации и антиоксидантной защиты 
//Вестн. РАМН. – 1995. - №3. -  С. 9-13
12. 
Yukawa O., Nakazawa T. Radiution-induced lipid peoxdtion and membrane-bound en-
zyme in liver microsomes //Int. J. Radiat.Biol.-1980.-37,6.-P.621-631
©Коллектив авторов, 2012
а
дреналинмен
 
жұптастырылған
 
пиперидин
 
туындысының
 
жергілікті
 
жансыздандыратын
 
белсенділігі
Г. С. Мухамеджанова, Г. М. Пичхадзе, Д. М. Кадырова, М.К. Амиркулова
 РМК  «С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық медицина университеті».
Алматы 
МЕсТНОАНЕсТЕЗиРУющАя  АКТиВНОсТь   пРОиЗВОДНОГО   
пипЕРиДиНА В   КОМбиНАции   с   АДРЕНАЛиНОМ
Г. С. Мухамеджанова, Г. М. Пичхадзе, Д. М. Кадырова, М.К. Амиркулова
В работе представлены исследования изучение местноанестезирующей активности МАВ-
54 (1-(3-н.-бутоксипропил)-4-бензоилоксипиперидин гидрохлорид),  синтезированное в лабо-
ратории химии синтетических и природных лекарственных веществ Института химических 
106
2012, №4(72) Астана медициналық журналы  
ТӘЖІРИБЕЛІК   МЕДИЦИНА  МӘСЕЛЕЛЕРІ

наук им. А.Б. Бектурова, в сочетании с адреналином. Установлено, что при совместном при-
менении с вазоконстриктором МАВ-54, особенно в низких концентрациях, вызывает пролон-
гирование инфильтрационной и проводниковой анестезии. 
.local aNaesthetic activity of the piperidiNe derivatives 
iN combiNatioN  with adreNaliNe
G. Pichkhadze, G.  Mukhamedzhanova, D. Kadurova,
S. Nasyrova, S.Imashova, M. Amyrculova, К.Esetova, G.Аytzhanova
The  paper  presents  the  research  study  of  local  anesthetic  activity  of  LAS-54  (1  -  (3-n-
butoksipropil)-4-benzoiloksipiperidin  hydrochloride),  synthesized  in  the  laboratory  of  chemistry 
of synthetic and natural drugs Institute of Chemical Sciences. A.B. Bekturov, in combination with 
epinephrine. Found that when a joint application with vasoconstrictor LAS-54 especially in low 
concentrations, causes a prolongation of infiltration and conductors anesthesia.
Қ
азіргі    таңда  жергілікті  ане-
стезия 
жалпы 
анестезияға 
көрсеткіштерді  біршама  қысқарта  отырып, 
аурусыздандырудың негізгі бір бөлігі болып 
табылады.
Жергілікті 
аурусыздандыру 
 
тек 
Қазақстанда  ғана  емес,  әлемнің  көптеген 
елдерінде де аурусыздандырудың негізгі түрі 
болып саналады. Оның мүмкіншіліктері жаңа 
жергілікті  жансыздандыратын  заттардың 
синтезі  мен  зерттелуіне  байланысты  одан 
сайын ұлғая түсуде [1,2]. 
Көптеген 
зерттеушілер 
жергілікті 
анестетиктерді 
вазоконстрикторлармен, 
негізінен  адреналинмен  біріктіріп  қолдану 
қажеттігін,  өйткені  аурусыздандырудың 
тереңдігі  мен  ұзақтығы  оларсыз  жеткіліксіз 
болып табылатынын атап өтуде [3].
Адреналинмен  индуцирленген  вазокон-
стрикция,  аздаған  мөлшерде  жергілікті  ане-
стетиктермен  шақырылған жүйке тежелуінің 
ұзақтығына  және  интенсивтілігіне    де  әсер 
етуі мүмкін. Қан тамырларын тарылтпайтын 
жергілікті  анестетиктермен  салыстырғанда 
адреналин  қан  тамырларын  тарылта  оты-
рып  иньекция  енгізген  жерден  анестетиктің 
сіңірілуін баяулатады және оның әсер ететін 
аймағы  жүйке  жасушасының  мембрана-
сына  ұзақ  әсер  етуін  қамтамасыз  ету  үшін 
жеткілікті концентрацияда түсуін қамтамасыз 
етеді [4].    
МАТЕРиАЛДАР МЕН ӘДІсТЕР
Жергілікті 
анестетиктердің 
синтезі 
үшін  қолдануға  болатын  органикалық 
қосылыстардың  ішінен  пиперидин  ту-
ындылары  үлкен  қызығушылық  туды-
руда. 
Жасалынған 
эксперименталды 
зерттеулердің  нәтижелері,    лабораториялық 
шифры  ЖЖЗ-54  (1-(3-н.-бутоксипропил)-
4-бензоилоксипиперидин 
гидрохлорид) 
қосылысына 
инфильтрациялық 
және 
өткізгіштік  анестезияда  жоғары  жергілікті 
жансыздандыратын 
белсенділік 
және 
уыттылығы  бойынша  лидокаинмен  сәйкес 
екендігі анықталынды.  
Зерттеу  жұмысының  мақсаты  жоғарыда 
аталғандарды ескере отырып, А.Б. Бектуров 
атындағы  химия  ғылымдары  институтын-
да  синтезделген  ЖЖЗ-54    қосылысының 
жерілікті  жансыздандыратын  белснділгін 
адреналинмен  үйлестіріп  зерттеу  болып  та-
былады.   
Жергілікті жансыздандыратын белсенділік 
анестезияның 
екі: 
инфильтрациялық 
және  өткізгіштік  түрінде  анықталынды. 
Қосылыстың  жергілікті  жансыздандыратын 
әсері  клиникаға  дейінгі  зерттеу  бойынша 
әдістемелік нұсқауға сәйкес жүргізілді [5,6]. 
Инфильтрациялық  анестезияны  зерттеу 
үшін 2 үлгі: егеуқұйрықтарға модифицирлен-
ген  әдіс  «құйрығын  тартып  алу»  (tail  flick) 
және қоянның алдыңғы құрсақ қабырғасына 
қолданылды.  Өткізгіштік  анестезияны  зерт-
теу  қояндардың  днталды  жүйкесін  электро-
стимулдеу  арқылы  жүргізілді.  Тәжірибеде 
келесі  көрсеткіштер:  толық  анестезия 
ұзақтығы  (барлық  тәжірибе  жасалған  жану-
арларда максималды анестезия) және әсердің 
жалпы ұзақтығы.
НӘТиЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ 
ТАЛҚЫЛАУ
«Құйрығын  тартып  алу»  әдісі  бойынша 
инфильтрациялық  анестезияда  адреналин-
мен  үйлестірілген  ЖЖЗ-54  0,25%  ерітіндісі 
толық  анестезия  ұзақтығы  және  әсердің 
жалпы  ұзақтығы  бойынша  жеке  алынған 
ЖЖЗ-54 көрсеткіштерінен (шамамен сәйкес 
түрде 1,9 және 1,8 есе) артық болды, ал ва-
зоконстриктор  ЖЖЗ-54  0,5  %  концентраци-
ясы  да  адреналин  қосылмаған  ЖЖЗ-54  екі 
көрсеткішінен де шамамен сәйкес түрде 1,3 
есе және 1,4 есе артық болды.    
107
2012, №4(72) Астана медициналық журналы  
ВОПРОСЫ  ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОЙ МЕДИЦИНЫ

  
Кесте.  Адреналинмен  үйлестірілген  ЖЖЗ-54  «құйрығын  тартып  алу»  әдісі 
инфильтрациялық анестезиядағы белсенділігі
Қ
осылыс
е
р і т і Н д і Н і ң
 
коНцеНтрациясы
т
олыҚ
 
аНестезия
 
ұзаҚтығы
 (
миН
), (м±
m
)
Ә
сердің
 
жалпы
 
ұзаҚтығы
 
(
миН
), (м±
m
)
маВ -54
0,25 %
23,3±3,8
35,0±2,7
маВ-54 
+ 
адреНалиН
0,25 %
45,0±2,8 (
p
<0,001)
64,1±1,5 (
p
<0,001)
маВ-54
0,5 %
94,2±1,5
102,5±2,1
маВ-54 
+ 
адреНалиН
0,5 %
120,8±1,1
(
p
<0,001)
141,6±1,1
(
p
<0,001)
Қоянның  алдыңғы  құрсақ  қабырғасына 
инфильтрациялық  анестезияның    тәжірибе 
нәтижелері,  адреналинмен  үйлестірілген 
толық  анестезия  (0,25%  ерітінді)  ұзақтығы 
48,3±1,6  тең  болды,  осы  уақытта  адреналин 
қосылмаған ЖЖЗ-54  24,1±2,24 минутқа со-
зылды.  Вазоконстриктор  қосылған  ЖЖЗ-54 
жалпы  анестезия  ұзақтығы  88,3±1,2  минут-
ты  құрады,  ал  жеке  алынған  ЖЖЗ-54    бұл 
көрсеткіші шамамен 1,6 есе артық болды.
Адреналинмен үйлестірілген ЖЖЗ-54 0,5 
%  ерітіндісін  қолданғанда    вазоконстриктор 
қосылған ЖЖЗ-54 толық анестезия ұзақтығы 
(статистиклық  дәлелденген)  жеке  алынған 
ЖЖЗ-54 осы көрсеткішінен шамамен 1,5 есе 
басым болды. Әсердің жалпы ұзақтығы бой-
ынша адреналин қосылған ЖЖЗ-54 108,3±2,4 
тең болды, осы уақытта жеке алынған ЖЖЗ-
54 ұзақтығы 77,5±1,2 минутты құрады.
Өткізгіштік 
анестезияда 
тәжірибе 
нәтижелері вазоконстриктор қосылған ЖЖЗ-
54 0,25% ерітіндісі толық анестезия ұзақтығы 
бойынша жеке алынған ЖЖЗ-54  сәйкес кон-
центрациясынан  шамамен  1,7  есе  тиімдірек 
болды.  Адреналинмен  үйлестірілген  ЖЖЗ-
54  жалпы  ұзақтығы  адреналин  қосылмаған 
ЖЖЗ-54 1,2 есе артық болғанын көрсетті.
Адреналин  қосылған  ЖЖЗ-54  1  % 
ерітіндісі  толық  анестезия  ұзақтығы  және 
әсердің  жалпы  ұзақтығы      бойынша  да  ва-
зоконстриктор  қосылмаған  ЖЖЗ-54  артық 
болды,  әсіресе  толық  анестезия  көрсеткіші 
бойынша. 
Сонымен, 
адреналин-
мен 
жұптастырылған
 
ЖЖЗ-54 
инфильтрациялық  және  өткізгіштік  ане-
стезияда әсердің ұзаруына ықпал етті, бұл 
әсіресе  клиникалық    тәжірибеде  маңызды, 
өйткені  дәрілік  заттың  жергілікті  жан-
сыздандыратын 
әсерінің 
ұзақтығы 
бұлардың клиникада кең түрде қолданылуын 
анықтайды,  әсіресе  созылмалы  ауру  син-
дромдарын емдеу үшін.   
ӘДЕбиЕТ
1.  Амираев Р.У., Галенко-Ярошевский П.А.  Изучение местноанестезирующей активно-
сти рихлокаина с адреналином //Мед. и фармация (Бишкек).- 2002.-  №1. - С. 43-46
2.  Трегубова Т.В. Местное обезболивание в амбулаторной хир. Стоматологии: Учеб. По-
собие.- Алматы, 2007. – С. 29 - 32 
3.  Левшанков А.И. Амбулаторная хир.: стационарозамещающие технологии.- 2005.- № 
1.- С.6-12
4.  Супиев Т.К., Масалина Н.М., Масалина М.Б. Проблемы стоматологии.-  2005. -№ 3.- 
С.17-21 
5.  Кузденбаева Р.С., Рахимов К.Д., Шин С.Н., Чуканова Г.Н. Доклиническое   изучение   
местноанестезирующей   активности   новых биологически активных веществ: Метод. посо-
бие.- Алматы, 2000. -30с.
6.  Хабриев Р.У. Руководство по экспериментальному (доклиническому) изучению новых 
фармакологических  веществ.-2 изд., перераб. и доп.-М.:Медицина, 2005.- С. 364-392
108
2012, №4(72) Астана медициналық журналы  
ТӘЖІРИБЕЛІК   МЕДИЦИНА  МӘСЕЛЕЛЕРІ

© Авторлар ұжымы, 2012
а
млодипинді
 
биологиялық
 
материалдан
 
оқшаулау
 
әдістерінің
 
салыстырмалы
 
бағасы
 
А.Б. Шүкірбекова, А.О. Әмренова, А.Е. Дөненбаева
«Астана медициналық университеті » АҚ
сРАВНиТЕЛьНАя ОцЕНКА МЕТОДОВ иЗОЛиРОВАНия АМЛОДипиНА иЗ 
биОЛОГичЕсКОГО МАТЕРиАЛА
А.Б. Шукирбекова, А.О. Амренова, А.Е. Доненбаева
В статье дана сравнительная оценка методов изолирования амлодипина из биологическо-
го материала. В качестве биологического объекта  была взята печень трупа, погибшего от 
механических травм. С помощью цветных, осадительных реакций и метода УФ- спектрофо-
тометрии были проведены обнаружение и количественное определение амлодипина  в полу-
ченных вытяжках.
сomparative estimatioN methods of izolatioN amlodipiNe from 
biological material
A. Shukirbekova, A. Amrenova, A. Donenbaeva
The paper presents a comparative evaluation of methods for isolation of amlodipine from bio-
logical material. As a biological object was taken liver of a corpse, dead from mechanical injuries. 
With color, precipitation reactions and the method of UV spectrophotometry were carried out detec-
tion and quantification of amlodipine in the obtained extracts.
Т
оксикологиялық маңызы бар заттарды 
биологиялық  материалдан    оқшаулау  
үрдісі химия-токсикологиялық талдаудың ең 
негізгі  әрі  күрделі сатысы болып табылады. 
Сәйкес  келмейтін  оқшаулау  әдісін  қолдану 
салдарынан  зерттелінетін  заттың  жоғалуы 
немесе  бөлініп  алынған  зат  құрамында  ашу 
мен  сандық  анықтауға  кедергі  келтіретін 
қоспалардың көп мөлшері бөлінуі мүмкін. 
Химия 
токсикологиялық 
талдаудың 
қолжетімді  әдебиеттерінде  амлодипинді 
биологиялық  материалдан  оқшаулау  туралы 
мәліметтер жоқ.
Амлодипин  -  кальций  каналдарының 
бөгеушісі, дигидропиридин тобының   препа-
раты.  Артериялық  қантамырларды  кеңейтіп 
қан  қысымын  төмендететіндіктен  кардиоло-
гияда  артериялық  гипертония,  созылмалы 
тұрақты  стенокардия  және  вазоспастикалық 
стенокардияны емдеуде  қолданылады.
Амлодипин 
препаратымен 
улану 
жағдайларының  тіркелуі  оны  химия- 
токсикологиялық  тұрғыдан  зерттеуді  қажет 
етеді. 
МАҚсАТЫ
Амлодипинді  биологиялық  материалдан 
химия-токсикологиялық  талдауда    жалпыға 
таныс  оқшаулау  әдістерімен  бөліп  алу 
тиімділігіне байланысты оларға салыстырма-
лы баға беруді мақсат еттік.
МАТЕРиАЛДАР МЕН ӘДІсТЕР
Амлодипинді  биологиялық  материалдан 
оқшаулау кезінде механикалық жарақат сал-
дарынан қайтыс болған өліктің бауыры және  
5  мг  амлодипин  бесилаты  [1]  таблеткалары 
және төмендегі реактивтер пайдаланылды:
•
10  мл 
қымыздық  қышқылының  10% 
ерітіндісі;
•
10 мл диэтил эфирі;
•
15 мл аммиактың  25%  ерітіндісі;
•
20 мл тазартылған су;
•
10  мл  күкірт  қышқылының  0,01  М 
ерітіндісі;
•
Аммоний сульфаты;
•
Натрий гидроксидінің  20%  ерітіндісі;
•
96% этил спирті;
Зерттеуде токсикологияда жалпы танылған 
биологиялық материалдан оқшаулау әдістері 
қолданылды:
•
Васильева  А.А.  әдісі  (қымыздық 
қышқылымен 
қышқылданған 
сумен 
оқшаулау);
•
Крамаренко  В.П.  әдісі  (күкірт 
қышқылымен 
қышқылданған 
сумен 
оқшаулау);
•
Стас-Отто  әдісі  (қымыздық  қышқы-
109
2012, №4(72) Астана медициналық журналы  
ВОПРОСЫ  ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОЙ МЕДИЦИНЫ

лымен  қышқылданған  этил  спиртімен 
оқшаулау).  
       
НӘТиЖЕЛЕРІ  ЖӘНЕ  ОЛАРДЫ 
ТАЛҚЫЛАУ
Амлодипинді 
биологиялық 
матери-
алдан  оқшаулауда  оқшаулау  әдістері 
В.П.Крамаренко  әдебиетінде  [2]  сипатталуы 
бойынша  жүргізілді  және  келесі  өзгерістер 
енгізілді: талдау әдістері жоғары сезімталды 
болуына  байланысты  биологиялық  мате-
риал  массасы  10,0г  дейін  азайтылды,  соған 
сәйкес  препаратты  биологиялық  материал-
дан  оқшаулауда  қолданылатын  органикалық 
еріткіштер көлемі де азайтылды. 10,0 г  өлік 
материалына  (бауыр)  1000  мкг  амлодипин 
препараты  қосылды  және  қышқылданған 
спиртпен  немесе  қышқылданған  сумен  
рН  ортасы  2,0-3,0-ке  дейін  тұндырылды. 
Амлодипин  экстракциясы  рН  мөлшері 
сақталына  отырылып  жүргізілді. 
Бөлініп 
алынған 
экстракцияда 
амлодипиннің бар екенін анықтау үшін түсті 
және  тұндыру  реакциялары  қолданылды.  5 
мл  хлороформды  сығынды  ақ  шұңқыр  фар-
фор  пластинкада  буландырылып,  құрғақ 
қалдыққа  түсті  реакциялар  (концентрлі 
күкірт қышқылы, концентрлі азот қышқылы 
және  Эрдман  реактиві)  және  тұндыру 
реакциялары  (Драгендорф  және  Вагнер  ре-
активтері)  жүргізілді.  Реакция  нәтижелері 
1-кестеде көрсетілген.
Параллельді  түрде  бос  тәжірибеде 
алынған  сығындыларға  да  түсті  және 
тұндыру 
реакциялары 
жүргізілді. 
Нәтижесінде экстрактивті заттар мұндай ре-
акция нәтижелерін көрсетпейтіні анықталды. 
Кесте  1. 
Амлодипинді  идентификациялауда  қолданылған  түсті  және  тұндыру 
реакцияларының нәтижелері
Реакция түрі
Реактивтер
Реакция нәтижесі
Түсті реакциялар
H
2
SO
4
 (конц.)
Сары түс
HNO
3
 (конц.)
Сары түс
Эрдман реактиві
Сары түс
Тұндыру реакциялары
Драгендорф
Қара-қоңыр аморфты тұнба
Вагнер реактиві
Қоңыр аморфты тұнба
Биологиялық 
материал 
сығындыларындағы  амлодипиннің  сандық 
мөлшерін    анықтау  УК-спектрофотометрия 
әдісі  көмегімен  жүргізілді  [3,4].  Алынған 
ерітінділердің 
оптикалық 
тығыздығы 
СФ-2000  спектрофотометрі  (λ  =  365  ±  2 
нм,  сұйықтық  қабатының  қалыңдығы  10 
мм). Препарат мөлшері градуирленген график 
бойынша  анықталды.  Амлодипинді  сандық 
анықтау нәтижелері 2- кестеде көрсетілген.
Кесте 2. Амлодипинді биологиялық материалдан оқшаулау әдістерінің салыстырма-
лы бағасы
Оқшаулау әдістері
Тәжірибе саны
Талдау әдісі
Спектрофотометриялық
Бөлінген амлодипин, 
%
Метрологиялық сипаттамалары
Васильева А.А. 
5
34,8
�=39,9; S
2
=2,79; 
S=1,67; S
�
= 0,75;
Δ� = ±
Стаса-Отто
 
 5
20,6
�= 20,6; S
2
=0,25; 
S = 0,50; S
�
= 0,32; 
Δ� = ±
Крамаренко В.П.
5
42,67
�=42,8; S
2
=0,33;
S =0,57; S
�
= 0,25;
Δ� = ±
Сонымен, 
амлодипинді 
оқшаулау 
әдістерін  салыстырмалы  зерттеу  нәтижесі 
амлодипиннің 
күкірт 
қышқылымен 
қышқылданған  сумен  жоғары  мөлшерде 
оқшауланатынын көрсетті.
ӘДЕбиЕТ
1.  ҚР Мемлекеттік фармакопеясы.Т.2.-Алматы, 2009.-Б. 91-93
2.  Крамаренко В.Ф. Токсикологическая химия.-Киев:Просвещение, 1989.- Б.194-196
3.  Крамаренко  В.Ф.,  Попова  В.И.,  Фотометрия  в  фармацевтическом  анализе.- 
Киев:Просвещение, 1972.-Б.46-48
4.  Пиняжко  Р.М.,  Каленюк  Т.Г.  Методы  УФ-спектрофотометрии  в  фармацевтическом 
анализе.-Киев: Здоровье, 1976.-Б.89
110
2012, №4(72) Астана медициналық журналы  
ТӘЖІРИБЕЛІК   МЕДИЦИНА  МӘСЕЛЕЛЕРІ

© Коллектив авторов, 2012
л
абораторная
 
диагностика
 
хронических
 
вирусных
 
гепатитов
М.З. Шайдаров, К.О. Махамбетов, С.К. Атыгаева, Л.Х. Аяшева, Г.Е. Ширшикбаева 
АО «Медицинский университет Астана»
ГККП «Городская инфекционная больница». Астана

жүктеу/скачать 9,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: