«Төртінші өнеркəсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты

307

Қазақ тілі сабағында оқытудың жаңа технологияларын пайдалану арқылы студенттердің 

іскерлік қарым-қатынас тілін дамыту – өзекті мəселе. Жалпы білім алушылардың универси-

тет қабырғасында осы іскерлік қарым-қатынастың тілін білуге, үйренуге тəрбиелеудің мəні 

ерекше. Өйткені, бүгінгі студент – ертеңгі іскер азамат, еліміздің болашағы. Демек, студент-

терге қазақ тілі арқылы іскерлік қатынас ерекшеліктерін инновациялық технологияға сүйене 

отырып оқыту қажет. Жаңа заманның талаптарына орай, интеллектуалдық қабілеті жоғары 

білікті де сапалы маманды қалыптастыру міндеті – бүгінгі жоғары мектептің басты мақсаты 

екені даусыз. 

Іскерлік  қарым-қатынасты  жаңа  технологиямен  оқыту  кезінде  ең  жиі  қолданылатын 

əдістің бірі – іскерлік ойындар. Бұл əдіс ойынға қатысушы тұлғалардың сан қилы мүдделерін 

тоғыстырып, ойын аяқталғаннан кейін олардың барлығын қанағаттандыратын шешім қабыл-

дауды қажет етеді. Іскерлік қатынас – «бұл белгілі мəселені шешуге арналған көзқарастарды, 

пікірлерді, ақпараттарды алмасу түрінде өтетін адамдар арасындағы сөздік қатынастардың 

бір түрі» [4,271]. 

Іскерлік  ойындар  негізгі  мақсаты  –  студенттердің  ойлау  қабілетін  арттыру,  танымдық 

белсенділігін жоғарылату, шығармашылық потенциалын дамыту жəне ситуациялық жағда-

яттарға байланысты кəсіби машықтығын қалыптастыру болса, сабақ барысында қолданылу 

арқылы студенттерді күрделі шешімдерді қабылдай білуге үйретіп, ұжымдағы өзара іскерлік 

қарым-қатынасқа  бейімдейді.  Іскерлік  ойындар  білім  алушылардың  мақсаткерлік,  белсен-

ділік, жауапкершілік, іскерлік, шыншылдық, тез əрі дұрыс шешім қабылдауға икемділік си-

яқты жеке қасиеттерін дамытады. 

Қазіргі жаңа оқыту технологиясында қолданылып, білім сапасын жоғарылату мүмкінді-

гінің кеңдігімен танылған əдістің бірі – витагендік оқыту технологиясы. Vita сөзі латынша 

өмір  деген  мағынаны,  gen  сөзі  грекше  тəжірибе  дегенді  мағынаны,  ал  витаген  деген  сөз 

«адамның өмірлік тəжірибесі» деген мағынаны білдіреді. 

Бұл  технологияның  басты  мақсаты  –  оқушылардың  интеллектуалдық-психологиялық 

мүмкіндігін кеңейту, оны өмірлік дағдыға ұластыру. Соған орай, ол үйретудің тиімді жолда-

рын тоғыстыра отырып, тілді қарым-қатынас құралы ретінде меңгертуге жəне оны тəжірибе-

де қолдана білуге баулуға бағытталады. Ғалым М.Əлібаева витагендік оқыту технологиясы-

ның тілді үйретудегі төмендегідей міндеттерін ұсынады:

-оқушының өзіндік тəжірибесін анықтау, мүмкіндігін пайымдау, оны өздігінен дамытуға 

жетелеу;

-оқушының танымдық жəне қатысымдық өабілеттерін өзара бірлікте дамыту;

-өзін-өзі  тануға,  танытуға,  бойындағы  мүмкіндіктерін  толық  жүзеге  асыруға  жағдай 

туғызу [5,10].

Витагендік оқыту технологиясының негізінде ұйымдастырылатын жаттығу жұмыстары 

өзінің мазмұндық-құрылымдық сипатына қарай бірнеше топқа бөлінеді. 

Аналитикалық жаттығулар студенттердің сөздің мəнін түсінуіне, толық ұғынуына, сөй-

лемдердің орын тəртібінің сақталуына дағдыландырады. Проблемалық жаттығулар студент-

терді қойылған нақты проблемалардың шешімін табуға үйретеді. Шеберлік жаттығулар сту-

денттердің сабақ барысында игерген материалдарын тілдік қатынаста, сөйлеу жағдаяттарын-

да  еркін  қолдана  білу  дағдыларын  қалыптастырады.  Шығармашылық  жаттығулар  арқылы 

студенттер əлеуметтік, кəсіби, дербестік тілдесім дағдыларын шыңдайды. 

Оқытудың жаңа технологиясы ретінде белсенді қолданылып жүрген əдістердің тағы бірі 

– интерактивтік тақта, мультимедиялық пакеттер. Оқыту процесін цифрландыру мақсатында 

интерактивті тақтамен жұмыс жасау өте тиімді. Оқытудың жаңа технологияларының басым 

бөлігі осы интерактивті əдістерді қолданумен тығыз байланысты. Бұл əдіс таным іс-əрекетін 

ұйымдастырып, өзара түсінікті, өзара əрекеттестікті, өзара қатынасты қамтамасыз етеді. Ин-

терактивті оқыту əдісі студенттердің пəнге қызығушылығын туғызып, оқу процесіне қатысу 

308

белсенділігін арттырады, студент пен оқытушы арасындағы байланысты жүзеге асырып, оқу 

материалдарын тиімді меңгеруді жеңілдетеді.

Болашақ мамандарды инновациялық іс-əрекеттерге даярлау белгіленген сатылар негізін-

де жүзеге асырылып, студенттің жоғары оқу орнының табалдырығын аттаған сəттен баста-

луы тиіс. Олардың инновациялық іс-əрекеттерге даярлығын қалыптастырудың қажетті шар-

ты – студенттердің шығармашылық əлеуеттерін жүзеге асыру, өз мамандығы саласындағы 

жаңалықтарды толық түсіну дағдыларын қалыптастыру. Бүгінгі білім беру жүйесіндегі оқы-

тудың  жаңа  технологиялары  студенттерді  сапалы,  жан-жақты  əрі  ғылым  мен  тəжірибе  та-

лаптарына сай келетін біліммен қамтамасыз етуді, олардың сауаттылығын қалыптастырып, 

ақпараттық қоғамда еркін əрекет ете білуге баулуды көздейді. 

жүктеу/скачать 2,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: