160-тапсырма. Мәтіннің бірінші мағыналық бөлігіне сұрақ-жауап (сұхбат) құрастырыңыздар. Ү л г і: – Әл-Фарабидің шығармаларының саны белгілі ме?
– Оның көптеген шығармалары ел арасында қолжазба күйінде тарап, бірте
бірте жоғалып кеткен, тек қана кейбір еңбектерінің ғана тізімі сақталған. Соның өзінде ұлы ғалым еңбектерінің саны жөнінде нақтылы деректер жоқ. Фараби шығармаларының санын неміс ғалымы Ш.Штейшнейдер 117 десе, түрік ғалымы А.Атеш 160, ал совет ғалымы Б.Ғафуров 200 трактат деп көрсетеді.
161-тапсырма. Мәтіннің екінші мағыналық бөлігінен сөйлемнің тұрлаулы мүшелерін тауып, олардың астын сызыңыздар. Ү л г і: Фараби (кім?) шығыс пен Батыстың ғылыми қауымын грек философиясымен, логика ғылымымен, ежелгі мәдениетімен таныстыруда зор рөл атқарды(не істеді?). Әл-Фараби (кім?) оқыту мен тәрбиелеудің мақсаттарын жеке-жеке анықтайды(не істейді?).
162-тапсырма. Мәтіннің үшінші мағыналық бөлігіне жоспар құрып, жоспар бойынша әңгімелеп беріңіздер.
Сөйлем мүшелері (Члены предложения) Сөйлем мүшелері атқаратын қызметіне қарай бес түрге бөлінеді: 1.Бастауыш; 2.Баяндауыш; 3.Анықтауыш; 4.Толықтауыш;
5. Пысықтауыш. Бастауыш пен баяндауыш сөйлемнің тұрлаулы мүшелері.
Анықтауыш, толықтауыш және пысықтауыш сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері.
Как в русском, так и в казахском языке, члены предложения делятся на главные (тұрлаулы) и второстепенные (тұрлаусыз). Так же, как и в русском языке к главным членам предложения относятся: подлежащее и сказуемое.
Подлежащее (бастауыш), которое отвечает на вопросы кім? кімдер? (кто?), не? нелер? (что?) и может выражаться всеми частями речи. Например: Самат (зат. есім) ағасына телефон соқты. Он (сан. есім) екіге бөлінеді. Мен (есімдік) үндемедім. Өзім (өздік есімдігі) апарып салдым.
Сказуемое (баяндауыш) отвечает на вопросы не істеді? не қылды? не етті? қайтті? (что делал? что сделал?), а также может быть выражено различными частями речи. Например: Асан кітап оқыды. Мен инженермін. Баласы Алматыда оқып жүр. Мен жиырмадамын.
