Қазақстан республикасы 45minut kz – 45minut org Ұстаздарға арналған басылым редакциясы

II. Кіріспе нұсқау 
Студенттерге сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.
Қауіпсіздік ережелерін және слесарь ісі сабағы кезіндегі сақтық шараларының орындалуын ескерту.
Құрал-саймандармен қалай жұмыс жасауды көрсету.
III. Ағымдағы нұсқау .Студенттер өткен сабақты жаңа сабақпен байланыстыра отырып  бір-біріне сұрақтар қою арқылы 
қайталау.
1.  Түзету дегеніміз не?
2. Металды түзету кезінде қандай құрал-саймандар қолданылады?
3. Болат шыбықтар мен ұзыншақ металдарды қалай түзетеді?
4. Металдарды қолдан түзету үшін қандай балғалар қолданылады?
5. Жоңқалардың қанша түрі бар?
6. Крейцмейсельдің жүзінің жалпақтығы қанша -мм болады?
7. Слесарьлық балғалардың қанша түрі болады?
8. Балғамен соғудың қанша түрі бар?
9. Шапқының  негізгі ережелері?
10. Шапқылау жұмыстары кезінде еңбек қауіпсіздігі?
Жаңа сабақ бойынша нұсқау беру.
Кесу немесе тілу деп материалды бөліктерге бөлу операциясын айтады.металл жоңқалы да, жоңқасызда кесіле береді. Қол 
арамен көлденең қимасының өлшемі 60-70 мм-ге дейін жететін металдарды кесуге болады. Ол қол ара станогынан 
(рамалардан) және қол ара жүзінен тұрады. Қол ара станогы біртұтас және жылжымалы болады. Біртұтас станоктар белгілі 
бір ұзындықтағы ара жұздері үшін арналған. Жылжымалы станокқа ұзындығы әртүрлі ара жүздерін бекітуге болады. 
Металды қайшымен кескенде жұмысты өнімді істеуге,  кез келген формалы деталды жоңқасыз кесуге және бірден дайын 
бұйым жасап алуға болады. Қайшымен көбінесе оңай кесілетін жалпақ табақша металдар кесіледі. Бөлшектердің немесе 
дайындамалардың материалдарына, пішіндеріне және өлшемдеріне байланысты, оларды кесу қол немесе 
механикаландырылған аспаптардың көмегімен жүргізіледі. Оларға тістеуіктер, қол және электр қайшылары, қол және 
пневматикалық аралар, құбыр кескіштер және т.б. аспаптар жатады.
Жұқа қалыңтыр материалдар мен сымдарды кесуге 
арналған қайшылар мен тістеуіктердің жұмыс істеу принципі екі кескіш пышақтардың қысыммен бір-біріне қарама-қарсы 
бағыттағы қозғалыстарына негізделген. Қол қайшылары қалыңдықтары  1,5 мм-ге дейінгі түсті металдар және 0,5-1,0 мм 
болат табақтарын кесуге арналған. Олар кесу пышақтарының құрылыстарына байланысты келесі түрлерге бөлінеді: Қол 
араларыдөңгелек немесе әр түрлі пішіндегі қалың металдарды кесуге арналған. Қол араларымен ойықтарды, шлицаларды 
оюға, дайындамаларды контур бойымен кесуге және т.б. жұмыстарды орындауға болады.
Араларды бекітетін станоктардың екі түрі бар:
- тұтас,бір ұзындықтағы араларды бекітуге арналған.
- жылжымалы,ұзындықтары әр түрлі араларды бекітуге арналған.
Араларбір жақ қырында тістері бар жіңішке және жұқа пластинадан тұрады. Олар аспапты немесе тез кескіш болаттардан 
дайындалады. Аралардың ұзындықтары көбінесе 250-300 мм болып келеді.
Металдарды кесу кезінде келесі техника  ауіпсіздік ережелерін са тау керек:
қ
қ
- рамаға қатты немесе бос керіліп тартылған арамен жұмыс істеуге болмайды: бұл араның сынып, қолды жарақаттауға әкеп  
соғады.
- металдардың ұсақ жаңқаларын үрлеп немесе қолмен тазалауға 
болмайды, ол үшін сыпырғыш,щетканы қолдану керек.
- металдарды кесуді аяқтардың алдында дайындаманың кесілетін бөлігін бір қолмен ұстау қажет.
- қалыңтыр материалдарды қайшымен кесу кезінде, қолды жарақаттап алмау үшін, қорғағыш қолғаптар киген дұрыс.
- электр қайшыларымен жұмыс істегенде электр қауіпсіздік ережелерін сақтаған дұрыс.
        -жұмыс орнында керек емес аспаптар мен артық құралдар болмауы керек.
IV.Кіріспе нұсқауды пысықтау.
•
Қол арамен қалыңдығы қанша –мм ге дейін кесуге болады?
•
қол ара станогы қаншаға бөлінеді?
•
Металды жоңқалы, жоңқасыз қалай кеседі?
•
Қол қайшылармен қалыңдығы қанша –мм ге дейін кесуге болады?
•
Қалыңдығы 2-3 мм-ге дейінгі металдарды қандай қайшымен кеседі?
Суретте – Қолмен кесетін қайшылар:
а - тік қайшы
б - саусақты қайшыв - қисық қайшыг - столға бекітілген қайшыд - рычагты қайшы
1 - төменгі пышақ

2 - рычаг3- жоғарғы пышақ 4 - белгі

5 - кесілетін металл
V. Құрал жабдықтарды пайдалана отырып, жаттығу жұмыстарын 
 орындау. 
81

1. Материалдарды  жұмысқа дайындау, оларды тазалау өңдеу.
2. Қол араны, қол қайшыны жұмысқа дайындау.
3. Жұмыс құралдарының дұрыс орналасуын тексеру.
4. Қол арамен, қайшымен жұмыс жасап көрсету.
5. Кесу кезіндегі техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау.
 Тексеру мақсатында студенттердің жұмыс орнын аралау.
1-аралау: Жұмыстың уақытылы басталуы.Жұмыс орнын дұрыс ұйымастырылуын текскру. 
2-аралау: Студенттердің металды кесу кезіндегі техникалық нұсқау
картамен жұмыс жасауын тексеру.
3-аралау: Металдарды кесу  кезіндегі іс қимылын, құрал жабдықтарды
дұрыс қолдану тәсілдерін тексеру.
4-аралау: Қауіпсіздік техникалық ережелерін қатаң сақталуын қадағалау.
5-аралау: Студенттердің жұмыстарын тексеріп, кемшілігі бар студенттерге
қосымша нұсқау беру.
6-аралау: Орындалған жұмыстарды бағалау және қабылдау.
7-аралау: Жұмыс орнын тазалау және жинастыру.
VI. Қорытынды нұсқау.Сабақты қорытындылау, топтық бағалау.   Жақсы және нашар орындалған жұмыстарды атап өту, 
насихаттау.                  Үйге тапсырма беру. 
* * * * * * * *
Қызылорда облысы Жаңақорған кенті№169 Н.Илялетдинов атындағы орта 
Мектептің бастауыш сынып мұғалімі Саркулова Нургул
                                   
Предмет : Математика  Тема : Повторение
Тип урока:Интегрированный: математика, чтение, казахский язык.
Вид урока:Игра-путешествие
Формы:работа в группах
Методы:Словесный, наглядный, самостоятельный, игровой, 
Технологии:элементы технологии ТРИЗ, здоровьесберегающей технологии.
Оборудование:интерактивная доска, индивидуальные доски, “Мордашки настроения”.
Цели:
1. Закрепить знания о числовом ряде чисел, умение решать примеры, задачи, повторить геометрические фигуры.
2.Развивать логическое мышление,память, внимание, навыки быстрого счёта.
3. Воспитывать внимание, любознательность, аккуратность при выполнении заданий, культуру поведения.
Ход урока
I. Организационный момент.
-Ну-ка дети встаньте
Физминутка :
Выше руки!  Шире плечи!
Раз, два, три ! Дыши ровней!
От зарядки станешь крепче,
Станешь крепче и сильней.
-Садитесь.
•У вас на столах лежат “Мордашки настроения”. Покажите мне, с каким настроением вы пришли на урок.   ( дети 
показывают смайлики )
-Вижу все пришли с веселым, отличным настроением.
-Ну тогда давайте начнем наш урок.
II. Сообщение темы целей урока.
Много сказок есть на свете,
Сказки очень любят дети.
Все хотят в них побывать ,
И немножко поиграть.
• Сегодня мы отправимся в гости к героям разных сказок. Они хотят посмотреть, чему вы научились – умеете ли вы решать 
примеры, сравнивать числа, решать задачи.(1 слайд)
• А как нужно вести себя в гостях?    (хорошо,не баловаться, не шуметь)
-Ребята, а вы любите сказки?(да)
-Какие сказки вы знаете? (ответы детей)
Вижу вы много сказок знаете
Тогда давайте отправимся в гости.
• Сейчас  мы пойдём по сказочной улице, где в своих сказочных домиках живут героисказок.(2 слайд).
•Отгадав загадку, вы узнаете, к кому первому мы отправимся в гости.
“Встает на заре, поет во дворе
На голове гребешок
Кто же это.........”.(Петушок) (3 слайд)
• Кто знает, как на казахском языке будет петушок? (Әтеш)
-Как поет петушок?     (ответы детей: кукареку )
-Что есть у петушка?
( ответы детей: гребешок, бородушка, красивые перышки )
• Как вы думаете, в каком домике живёт Петушок?  (ответы детей: №1)   Правильно в домике №1.
82

III. Петушок предлагает вам задания и вопросы.
-Сможем их решить?          ( Да )
-Итак, первое задание
• Посчитайте до 10 в прямом и обратном порядке.
(Дети выполняют задание ) -Вы отлично справились с первым заданием.
IV.Ребята, Петушок уронил пёрышки, на которых есть примеры.
•Давайте их решим, 3+1, 10-5, , 8-4, 
Пусть выйдут к доске по одному ученику из каждой группы.
Кто хочет поработать у доски?
А вы ребята, поработайте на своих досках, то есть на местах работайте, хорошо?
А теперь ребята, давайте ответим на вопросы петушка.
Итак, первый вопрос:
Назови математические знаки? (+, -, = , < , >)
2. Сколько дней в неделе?(7)
3. Какие это дни? ( дети называют дни недели )
• Скажем Петушку спасибо, попрощаемся с ним . Что мы должны сказать? (До свидания)
И пойдем дальше по сказочной улице.
Ребята, нас в гости зовет домик под№6
А кто живет в домике№6 узнаем, если загадку отгадаем.
Возле леса на опушке, трое их живут в избушке.
Там 3 стула и 3 кружки, 3 кровати, 3 подушки
Угадайте без подсказки, кто герои этой сказки? (3 медведя)
• Конечно же это 3 медведя.Медведи живут в домике №6 (4 слайд)
-Сколько домиков мы должны пройти, чтобы дойти до домика №6? (5д)
Медведь какой? (большой)
Что есть у медведя? ( густая шерсть, лапы)
-Что любят медведи? (малину)
-А что такое малина? (ягода)
-А вы, любите малину? (да)
-Медведи тоже приготовили вам задания.
-А задания они написали на каждой малинке 
Малину они положили в корзину.
Первое задание.
(На каждой малине по одному вопросу)
.1 сколько пальцев на руке? (5), а на обеих руках? (10)
2 какие геометрические фигуры вы знаете?( круг, треуг. , квад) 
1.Сравни числа: 5*3, 4*7, 8*8, (3 уч. Из каждой группы)
А теперь медведи хотят, чтобы вы поработали в тетрадях.
3 задание. Найди соседей числа?
...3.......6.....9....
-Молодцы ребята, медведям понравились ваши ответы. Скажем медведям    
 « До свидания!
-Идем дальше по сказочной улице. Вот мы и дошли до домика №10
Ой ребята, ворота домика №10 крепко закрыты
На воротах написано: отгадай загадку!
-Давайте отгадаем загадку и узнаем, кто живет в домике№10.
(Загадка про лису)
Хитрая плутовка, рыжая головка.
Хвост пушистый- краса,
А зовут ее................(лиса) (5 слайд)
конечно же это лиса.
Лиса тоже приготовила для вас задания.
Она предлагает решить задачи в стихах устно.
6)
5 весёлых медвежат
За малиной в лес спешат.
Но один из них устал,
От товарищей отстал.
А тетерь ответ найди.
Сколько мишек впереди?( 4), 
2. 5 ворон на крышу сели.
2 ещё к ним подлетели.
Отвечайте быстро, смело,
Сколько всех их прилетело?(7)
-А теперь лиса просит, чтобы вы прочитали стихи про цифры (2 задание)
Выходят 10 уч.и читают стихи про цифры
-Молодцы ребята , лиса очень довольна вами. 
-А лиса какая? (хитрая)
-Что есть у лисы? ( рыжий мех, пушистый хвост )
83

-Молодцы ребята, вы отлично справились со всеми заданиями.
-А сейчас, давайте сделаем вывод , понравилось ли вам наше путешествие.
(Раздать трем группам раскраску светофора)
-Если вам понравилось наше путешествие, вы должны закрасить зеленый цвет цвет светофора.
-Если же вам не очень понравилось путешествие,- вы должны закрасить желтый цвет.
-А если вам совсем не понравилось путешествие,- то вы должны закрасить красный цвет
Вижу все покрасили зеленый цвет светофора.
А это значит, что всем понравился наш урок-путешествие
Рефлексия. В гостях у каких героев сказок побывали?
( Ответы детей ) Оценивание .
* * * * * * * *
О.Қ.О. Шардара ауданы Алатау батыр  ауылы 
 «№3 Қазақстан бастауыш мектебі» Тұрлыбаева Ұлжан Тогаевна
Сабақтың өтілу сызбасы
Пәні: «Қызықты грамматика»     4-сынып.
Сабақтың тақырыбы: Мәтін түрлері
Сабақтың мақсаты: Мәтін түрлерін ажыратуға, оның түрлеріне қарай шағын  мәтін құрастыруға  дағдыланады. 
Дамытушылық. Өз ойын жүйелі түрде жеткізуге, сөздік қорын кеңейтуге  мүмкіндік жасалады. 
Тәрбиелік . Бір-бірінің ойын тыңдауға, ұсыныс айтуға, бірлесіп жұмыс істеуге үйренеді.
Сабақтың типі: Аралас сабақ.
Әдіс тәсілдері: талдау жинақтау, ой-тұжырымын жасау.
Сабақтың типі: Жаңа материалды игеру сабағы.
Алғы шарттар (Пререквизиттер)
А) оқушылар мәтін дегеніміз не, оның сөйлемнен айырмасы болатыны, мәтін тақырыбы бойынша, яғни белгілі бір тақырып 
бойынша мәтін құра алу қабілеті болуы керек.
Сабақтың барысы:  Ұйымдастыру кезеңі       Топтарға бөліну
                                  Ойсерек. Сабақ тақырыбын тақтаға
                                  ребус арқылы шешуге беріледі.
Оқушылар ортада шаттық шеңберін құрады.
Алтын күннің ашық аспан астында
Жарқырайды Бәйтеректің күмбезі 
Еліміміздің желбіретіп көк туын,
Биік шыңнан көріне бер жас ұлан.
Оқушылар үш топқа бөлінеді
I-топ Сипаттау
Ұраны. Оқу білім бұлағы
Білім өмір шырағы
II – топ Әңгімелеу
Ұраны Оқусыз білім жоқ 
Білімсіз күнің жоқ
III – топ Пайымдау
Оқу инемен құдық қазғандай.
Үй тапсырмасын пысықтау
Ортаға кубизм тасталады.
•
Мәтін дегеніміз не?
•
Мәтін неше бөлімнен тұрады?
•
Мәтіннің сөйлемнен айырмашылығын айт?
•
Мәтін атауы не деп айтылады?
•
Мәтіннің құрылымы дегеніміз не?
•
Мәтінді қалай құру керек?
Мәтін туралы не білдім?
Сөйлемнен
құралатыны
Мәтінде бір ой айтылатыны
Оқушылардың сабаққа қызығушылығын ояту.
«Сөз құра, көп құра» дидактикалық ойыны.
Шарты: тақтаға әріптер жазылады.
Қ, ү, м, а, ш, л, р, ы, к, ғ, й, т, е, і ,ә, н, г, п, б, с, д, з, ж.  Оқушылар осы әріптерді қатыстырып бірнеше сөз құрайды. 
Құрастырған сөзде неше дыбыс неше буын бар. Бір сөзге дыбыстық талдау жаса. Осылайша балалар дыбыс және әріп 
туралы алған білімдерімізді пысықтаймыз.
Жаңа тақырып: Мәтін түрлері
Балалар Мәтін дегеніміз ауызша немесе жазбаша ойды жеткізу мәтін бірнеше сөйленен құралады. Мәтін сөйлемдерді бір-
бірімен мағына жағынан байланысып тұрады. Мәтін бірнеше бөлімнен құралады. Әрбір бөлім абзац деп аталады. Және 
жаңа жолдан бастап жазылады. Мәтіннің басталуы, негізгі бөлімі және соңы болады. Мәтіннің үш түрі бар.
Оқиғаны ретімен баяндайтын мәтін әңгімелеу мәтіні деп аталады.
84

Зат немесе құбылысты суреттеп, сипаттайтын мәтін сипаттау мәтіні деп аталады.
Оқиға  құбылыстардың себебін дәлелдейтін мәтін пайымдау мәтіні деп аталады. 
Әңгіменің әр бөліміне қойылған ат мәтіннің жоспары болып табылады. 
1-тапсырма.
Шығармашылық жұмыс:
. I-топ.  Сипаттау 
Біздің торы құлын
Жағы қалақтай,
Мойны садақтай,
Төбесі жұлдыздай
Жүні құндыздай,
Жалы жібектей
Саны білектей
Көзі моншақтай
Құйрығы шашақтай
Өзі жұп-жұмыр
Ерні жып-жыбыр
Даусы шіп-шіңгір
Басы құп-құлдыр
Жұтынып жүруші еді
Бұлтиып тұрушы еді
Өлеңде берілген теңдеу сөздерді пайдаланып, «Менің 
құлыным» деген тақырыпта сипаттау мәтінін жаз.
II-топ. Әңгімелеу.
Сурет бойынша әңгімелеу мәтінін құрастыр.
III-топ. Пайымдау.
Кітап туралы өлеңдерді оқы. Кітап оқудың пайдасы туралы 
пайымдау мәтінін жаз.
Кітап та – алма ағашы,
Жемісін біздер көретін
Тәтті алмаға балашы
Кітабыңның әр бетін.
Елімізде атақты
Ғалым ата не тапты.
Бәрін, бәрін білесің
Оқи берсең кітапты
Білім алар көп адам,
Жақсы нәрсе жоқ одан
Қызыға көп оқимын
Кітап көрсем жаңадан.
Ойсергек:
Сабақ тақырыбын тақтаға ребус арқылы шешуге беріледі
Сергіту сәті: Қара жорға.
2-тапсырма. 
Балапанды құтқарайық.
Бізде қызық ойын бар
Ал ықылас қойыңдар 
Қане тәртіп сақтайық
Баспалдақтан аттайық
Ой ойлаудан қашпайық
Жүлделі болып қайтайық
I-топ. Сипаттау.
•
Дыбыс таңдау ойыны. 
Шарты: Таңдаған дыбыстан ғана басталатын сөйлем жазу.
А,п,р,л,ы,д,с,т,о,у,е с.
II-топ. Әңгімелеу.
Адасқан әріптер ойыны.
Шарты: Дыбыстарды тиісінше тіркестіріп сөз жаса.
•
А,н,ж,р,у,а
•
І,т,к,п,а,
•
Н,ә,і,м,т
•
Р,ө,д,с,е,з,
•
А,ш,ғ,а 
III-топ. Пайымдау.
Кім тез табар.
Берілген әріптерден мақал құрастыру.
а
ы
о
і
у
л
ы
б
ғ
м
з
қ
і
Жауабы:(Оқу білім қазығы)
3-тапсырма.
Берілген сөздер тобынан сөйлемдер құрастырып, оларды мәтін болатындай ретімен жаз.
Толтырды, тас, ішіне, ол, құмыраның
Су, қарғаның, келді, ішкісі
Құмыра, құйылған, аулада, тұрды, су
85

Суды, ішті, қарға
Көтерілді, құмырадағы, су
Түбінде, құмыраның,еді, су, ғана
4-тапсырма. Жалғасын тап ойыны.
7)
Ұяда не көрсең  (Ұшқанда соны ілесің)
8)
Игіліктің ерте (кеші жоқ).
9)
Ел іші- (алтын бесік)
10)
Бірлік бар жерде жерде(тірлік бар).
11)
Адамдықтың белгісі (иіліп сәлем бергені)
12)
Ердің атын (еңбек шығарады)
13)
Отансыз адам-(ормансыз бұлбұл).
5-тапсырма. Сөз құрастыру ойыны.
Берілген сөздерден жаңа сөздер құрастыру керек. Мәселен: 
Кемпірқосақ, Бейбітшілік, Еңбекқорлық.
Қорытынды:
Біз сыныпты таза ұстаймыз. Өйткені ол біздің 
екінші үйіміз. Мұны балалардың бәрі жақсы 
түсінеді.
Ара бал беретін қанатты жәндік. Ол гүл 
шырынымен қоректенеді. Араның шаққаны улы 
болады.
Лашын жыртқыш құс. Оның арқасы көк сұр. Ал 
алқымы ақ сұрлау болып келеді. Көзі дөп-
деңгелек, қап-қара. Қанатты ұзын және сүйір.
1 Жаздың келуі
2 Оқушылардың демалысы
3 Лагерьде
Бағалау.  Оқушыларға «Мәтін түрлері» тақырыбына «Бестармақ» жазу 5 жолдан тұратын ұйқас өлең жазуға тапсырма 
беріледі.
Не?                                Мәтін түрлері
Қандай?                         Жазбаша, ауызша
Не істейді?                     Құрастырады.
Әрекет                            Байланыстырады.
Ой қорытындысы:         Мәтін ол – тамаша
Үй жұмысы: «Менің жақсы көретін ойыным»-атты тақырыпқа мәтін құрып, жазып келуге тапсырма беріледі.
Кері байланыс: Оқушылардан сабақ туралы пікірлерін келесі сұрақтар арқылы айқындаймын.
-
Сабақ ұнадыма?
-
Бүгін біз не үйрендік және бұл білімді қалай қолданамыз?
-
Топ ішінде қалайша жұмыс жасадыңдар?
-
Бір-біріңе көмектесе алдыңдарма?
* * * * * * * *
№8 орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен 
Бастауыш сынып мұғалімі Бекинязова Байхан Жанбирбаевна
Сабақтың тақырыбы: Ю ю дыбысы мен әрпі
Сабақтың мақсаты:
1) Білімділік: Ю ю дыбысы мен әрпін таныстыру, дыбыс пен әріпті ажырата білуге үйрету. Ю дыбысы бар сөздерге 
дыбыстық талдау жасай білуге үйрету.
2) Дамытушылық: Ойлау, есте сақтау қабілеттерін арттыру, сөздік қорларын молайту, қызығушылығын, белсенділігін 
дамыту, сауатты жазуға баулу.
3) Тәрбиелік: Әдептілікке, еңбексүйгіштікке ,адамгершілікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнектілігі: Ю дыбысының баспа, жазба түрі, кеспе әріптер, буындар, суреттер, текшелер, дәптер, үлестірмелі 
қағаздар, электронды оқулық.
Сабақтың әдісі: Сұрақ – жауап, түсіндіру, ойын, көрнектілік.
Сабақтың түрі: саяхат / күзгі орманға/
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау. 
Әліппе өлеңін хормен айтқызу.
Бар кітапқа бас болған ,  Әліппе-ғылым анасы.
Әліппеден басталған, Даналардың данасы.
-Бүгінгі сабағымызда күзгі орманға саяхатқа шығамыз.Орманшы атайдың хаты. /Орманның суретін корсету/

жүктеу/скачать 9,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: