Тема доклада: Факультативные занятия по русскому языку

- Сан есімдердің қандай түрлерін білесіңдер?
Есептік сан есімге мысалдар келтіреді, оны келесі оқушы реттік сан есімге айналдырады.
(бір – бірінші, он, - оныншы т.б.)
Дәптермен жұмыс.
Дәптерді ашып, бүгінгі күн жазылады.
Көркем жазу жұмысы орындалады.
Т т әріпі, төрт, тоғыз сөздері жазылады.
Осы сөздерге ауызша дыбыстық талдау жасатамын.
Сөздік диктанты жазылады.
Он, жиырма, елу, тоқсан, оныншы, жетінші, отыз бес, жиырма үш.
Жазып болған тақтадан дұрыс нұсқасы көрсетіледі. Оқушылар бірін – бірі тексереді.
Оқулықпен жұмыс.
1-жаттығу.  Берілген сөздердің ішінен сан есімдерді теріп жазады. Сан есімдерді қатыстырып, ауызша сөйлемдер 
құрастырылады.
2-жаттығу. Ауызша орындалады.
Сергіту сәті.
3-жаттығу. Жұмбақ оқылады. Шешуін табады. Көшіріп, сан есімдердің астын сызады.
5-жаттығу. Тақтадан ребус көрсетіледі. Қай оқушы жылдам ойланып, шешімін табатынын анықтаймыз. Ребустың шешуі 
«Жетісу» туралы слайд көрсетіліп, қысқаша мағлұмат беріледі. «Жетісу» сөзі неліктен бас әріппен жазылғаны, қай сөз 
табына жататыны сұралады.
Жетісу жері Алматы облысының аумағы. Ол көп ғасырлық тарихы бар, өте әсем және ғажайып өлке. Жетісу атын құрайтын 
7 өзен бар. Олар: Лепсі,Басқан, Сарқан, Ақсу, Бүйен, Қаратал және Көксу өзендері.
Әр түрлі мағынадағы мынадай төрт сөз беріледі. Тоғыз, ата, аула, сөмке. Осы сөздерді қатыстырып, ауызша бінеше 
сөйлемнен тұратын шағын әңгіме құрайды.
«Бәйге» ойыны ойналады. Сан есімі бар мақал – мәтел айтылады. Бір-екеуіне тоқталып, мағынасын ашады.
Қасиетті сандар туралы айтылады.
IV. Қорытынды.   Сан есімге байланысты 5 сұрақтан тұратын шағын тест алынады.
V. Үйге тапсырма. 191 – бет. 4 – жаттығу. Түсіндіріледі.
VI. Бағалау.  Екі қатардың жұмыстары қорытындыланады. Оқушылар жеке бағаланады.
* * * * * * * * *
Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданы Орадабай бастауыш 
мектебінің І санатты мұғалімі  Тлеуова Гулнар Нурекешовна
Тақырыбы: Бірлігіміз жарасқан халықпыз 1 сынып
Мақсаты: 1. Оқушыларға  құрмет, сүйіспеншілік, достық, ынтымақ  құндылықтарының маңызын түсіндіру, сыйластық, 
татулық,  бақыт ұғымдары туралы түсініктерін кеңейту.
2.Өзара жағымды қарым- қатынасты дамыту.
                      3.Өзара достыққа, Отанын құрметтеуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: ҚР - ның рәміздері, өлт өкілдерінің суреттері, жүрекше, бейбітшілік  құсы, күн, гүл.
Әдіс –тәсілдері: шаттық шеңбері, әңгімелесу дәйексөз, шығармашылық жұмыс, сергіту, тыныштық сәті, жүректен жүрекке.
Барысы: I. Ұйымдастыру
II. Шаттық шеңбері: Арайланып таң атты
                                      Алтын шапаң таратты
                                      Жарқырайды күніміз 
                                      Жадырайды жанымыз
•
Бүгінгі сәтті күніміз үшін,  бір – бірімізге  жылы лебізімізді арнайық 
/тілек айту/ жүрекшеге жазу.
•
Тілектерін қандай тамаша рахмет!
•
Енді өз жүрегімізден шыққан, тілегіміз жазылған жүрекшелерді ата- анамызға сыйлайық.
•
Балалар, жаңа біз бір – бірімізге тілек арнағанда  “ бақыт ” деген созді айттық. Шынымен  “ бақыт ” деген 
не?
•
Сендер қалай түсінесіңдер? (отан, апа туған жер, т.б.)
•
Мінекей балалар, ата- аналарыңның бақыты сендер екенсіңдер. Сондықтан да ата- аналарыңның тілін 
алып оларға қолғанат  болу сендердің міндеттерің де екен.
•
Балалар, біз қандай елде тұрамыз?
•
Елімізде қандай ұлттар тұрады?
(ұлт өкілдерінің суреті)
•
Біз олармен қандай қарым- қатынастамыз?
•
Біздіің еліміз көп ұлтты мемлекет қатарына жатады. Біз қазақ елі олармен әрқашанда достық қарым- 
қатынастамыз. Бұлар біздің елімізде тұрса да, өз тілінде сөйлеуге, салт- дәстүрін сақтауға ерікті. Сонымен бірге олар біздің 
елімізде туып өскендіктен “Менің елім – Қазақстан ” деп айта алады.
  Жер бетіндегі барлық халықтар да достықта, ынтымақтастықта өмір сүруге тиіс. 
III.Әңгімелеу. Ә.Табылды қасиетті шар әңгімесін оқу, түсіндіру.
•
Шарды неліктен құрмет тұтты?
•
Жер шарын, Жер Ананы  ардақтап, көтеру дегенді қалай түсінесіңдер? 
•
Дұрыс айтасындар,  балалар!  Жер шары ол біздің мекеніміз, тұратын жеріміз,  суымыз, көліміз,  орман- 
тауымыз. Әркім өз Отанын  құрмет тұтып қадірлеуі тиіс.
107

IV.Сергіту. Дөңгеленіп тұрайық
                      Керегені құрайық
                      Уық болып иіліп
                       Шаңырақ болып киіліп
                      Достық үйін құрайық
V.Дәйексөз.
     “ Ынтымақ бар жерде бақыт бар  ” деген мақал сөз бар. Ынтымақ деген татулық, достық, бірлік. Жер бетіндегі халық бір – 
бірімен дос,  туыс, бауыр. Біздің елімізде  1 мамыр ынтымақ, достық, бірлік мерекесі болып тойланады.
V . Шығармашылық жұмыс   «Туған елім – тілегім»  Қазақстан картасының суретін  тақтаға ілу балаларға күн, гүл, 
көгершін суреттерін үлестірмей түрде тастау. Өздері таңдаған суретті Қазақстан картасының  бетіне жапсырып не себепті 
сол суретті таңдағанын  тілегі арқылы білдіреді.
VI .Жүректен  жүрекке  «Мен  өз  Отанымды  мақтан  тұтамын»  сөзін қолдарын жүрек  тұсына қойып бірнеше рет 
қайталайды.
VII. Қорытынды.
Сөзжұмбақ.
1.
Қазақстанның  аспан түстес рәміздерінің бірі?
2.
Н.Назарбаев,  Ж.Нәжімеденов,  Ш.Қалдаяқов қандай рәміздің авторы.?
3.
Шаңырақты немен ұстатамыз?
4.
Астана қандай өзен бойында орналасқан?
5.
Шаңырақ рәміздердің қайсысында бейнеленген?
6.
Біздің республикамыз?
7.
Германияда қандай ұлт тұрады?
8.
Палау қай елдің ұлттық тағамы?
9.
Қазақтың ұлттық аспабы?
10. Бүгінгі тақырыбымыз не жайлы?
11. 1991 жылы 16 желтоқсан заңды түрде қандай күн болып жарияланды?
* * * * * * * * *
Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданы Жангелді бастауыш 
мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Абилхайрова Эльвира
Сабақтың тақырыбы: Өрнектердегі амалдардың орындалу тәртібі 
Сабақтың мақсаты: 
1.Білімділік: өрнектердегі амалдардың орындалу тәртібін пайдалана отырып, есептер шығаруға үйрету. 
2.Дамытушылық:Шапшаң есептеу дағдысын, математикалық тіл байлығын дамыту, логикалық ойлау қабілетін, зейінін 
дамыту.
3.Тәрбиелік: Тазалыққа, ептілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу. 
Сабақтың түрі: аралас сабақ. 
Сабақтың өтілу әдісі: түсіндіру,сұрақ-жауап,талдау-жинақтау, видео-сұрақ, рефлексия.  
Сабақтың  көрнекілігі: интер.тақта, плакаттар, сайдтар, 
Сабақтың барысы
І  Ұйымдастыру кезеңі
Оқушыларды  сабаққа дайындау,  мақсаты мен міндетін хабарлау. 
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеріп,  зейіндерін сабаққа аудару.
І Психологиялы  дайынды
қ
қ
-Балалар, бүгінгі біздің сабағымыз өзгеше болмақ, өйткені бізге қонақтар келіп отыр. Сондықтан біз өзіміздің білімімізді 
көрсетіп, бір-бірімізге табыс, сәттілік тілейміз.
Сыныпты 3 топ а б леміз. І топ- рнектер. ІІ топ-Есептер. ІІІ топ-Те деулер. 
қ ө
Ө
ң
Саба та орындалатын ережелерді еске салу.
қ
1-ереже: Саба та бір-бірімізді ты даймыз!
қ
ң
2-ереже: Математика п ні на ты  ылымдар бол анды тан н
ә
қ
ғ
ғ
қ
а ты, д л жауап 
қ
ә
 береміз! 
3-ереже: Саба та  зімізді
қ
ө
ң  тап ырлы ымызды, шапша ды ымызды
қ
ғ
ң ғ
 к рсетеміз !
ө
4-ереже: Саба а белсене  атысып, жа сы ба а аламыз!
ққ
қ
қ
ғ
-Ал, енді  андай ба а алатындары ды айты даршы?
қ
ғ
ң
ң
Біз білімді баламыз,
К нде бестік аламыз.
ү
Жал аулы ты тастаймыз,
қ
қ
Жа а саба  бастаймыз.
ң
қ
Біз 18 баламыз.
Б гін неше аламыз?
ү
Бір керегі жо ,
қ
Екі керегі жо ,
қ
ш керегі жо ,
Ү
қ
Т рт орташа,
ө
Бес тамаша!
І. Психологиялық  дайындық.
І.Қызығушылығын ояту 
 
108

«Кім тапқыр?» ойынын ойнату 
2*5                       3*4                     36:9                15:3
4*9                      24:4                    4*5                  2*7
3*7                      18:6                    16:4                3*8
 «Қайталау – білім анасы»
        (31+19) + (40-23)=67                                                         (90-10) – (30+12)=38
Математикалық   диктант
І топ                 ІІ топ          ІІІ топ
ІІІ.Мағынаны тану 
ІІІ Жаңа сабақ
рнектердегі амалдарды  орындалу т ртібі
Ө
ң
ә
            І топ                                                    ІІ топ                                  ІІІ топ                                              
       (6+10):2+5                                         50+(98-90)*2                        850-(2*6+12)
     рнектегі амалдарды  орындалу ретін есі е т сір:
Ө
ң
ң
ү
4.
Жа шада ы амал орындалады.
қ
ғ
5.
Одан кейін ретімен        немесе        орындалады.
6.
Содан кейін ретімен      немесе        орындалады.
Сергіту с ті
ә
ІҮ Оқулықпен жұмыс  
   Мысал 1
       І топ                     ІІ топ                     ІІІ топ
    37+12:6                  27+6-3                    12:6*3
    5*2+4:2                  54-14-7                   18:9*5            
    450+6:3                  540-40+7                8*3:4
Ілияс өрнектегі амалдардың ретін белгіледі. Оның дұрыстығын тексер.Қатесі болса түзет және есепте
370+  12:4 +7            (68-50):3+506            850-(24:3+232)
Мысал 2.
216+12:6                  (130-25)*2                             (14+6):2+560
200-7*2                    2*(116-112)                           200+4*(2+3)
№3 а) Саябақта әр жүйекте 4 бұтадан 8 қатар қызыл раушан және тағы 23 бұта ақ раушан гүлдері отырғызылды. Саябаққа 
барлығы неше бұта раушан гүлі отырғызылды?
ә) Саябаққа отырғызу үшін 179   жапырақты және 186 қылқан жапырақты ағаш көшеті әкелінді. Тағы 145 көшет әкелетін 
болса, барлығы неше көшет отырғызылады?
№4 Теңдеулерді шеш.
а*5=10                c:6=2          14:a=7      8*b=16
Мысал 5 (өз беттерімен) 
Ү.Толғаныс  
Логикалық  сұрақ
Интерактивті та тадан логикалы  с ра  о ылады.
қ
қ ұ қ қ
Сұрақ:   Айша,   Маржан,   Жанар   жидек   терді.   Біреуі   –   құлпынай,   екіншісі   –   қарақат,   үшіншісі   –   таңқурай   терді.   Айша  
құлпынай терген жоқ, ал Маржан қарақат пен құлпынай терген жоқ. Сонда кім не терді?
Жауап:
Айша                                  лпынай  
құ
Маржан                            ара ат
қ
қ
Жанар                              та урай
ңқ
ҮІ Кері байланыс
Өрнектегі амалдардың орындалу ретімен таныстық.
І топ. Жақшадағы амал орындалады.
ІІ топ. Одан кейін ретімен        немесе     орындалады.
ІІІ топ. Содан кейін ретімен      немесе     орындалады.
            К нделікті енді алайы ,
ү
қ
й тапсырмасын жазайы
Ү
қ
Математикадан  ал ан білімді
ғ
мытпай есте са тайы
Ұ
қ
қ.
ҮІІ  Үйге:  №6      46  бет
ҮІІІ  Бағалау
Сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалау.
«5»- бәрекелді, «4» шіркін, «3»-әттең деп бағалаймын.
* * * * * * * * *
109

Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданы, Айтбай бастауыш
мектебінің бастауыш сынып мұғалімі  Куспанова Маныш Бисенғалиқызы
Сабақтың тақырыбы: Өткенді пысықтау.
Сабақтың мақсаты:
      Білімділігі : Оқушыларға өткенді еске түсіре отырып ,есептің түрлерін шығарудағы есептеу дағдыларын  жетілдіру.
      Дамытушылы ы
ғ  : Оқушылардың ақыл-ойын ,пәнге деген қызығушылығын арттыру ,өзін-өзі тексеру дағдысын, ауызша 
және жазбаша  жаттығулар арқылы логикалық ойлау қабілеттерін   дамыту.
      Т рбиелілігі :
ә
Ойындар арқылы ұйымшылдыққа, ізденімпаздыққа, шапшаңдыққа , математикалық сауаттылыққа 
тәрбиелеу.
Сабақтың міндеті :Өтілген материалдарды қайталау .
Күтілетін нәтиже :Жан-жақты математикалық сауаттылығы;
 Түсініп , қызығушылықпен сабаққа қатысуы.
Не арқылы бағаланады? Сабақтың бөлімдеріндегі тапсырмаларға түсініп , нақты шығара білуі арқылы .
Типі:Дәстүрлі емес.
Түрі:Аралас сабақ.
Әдісі :СТО технологиясы және оның элементтері ,ойын түрлері .
Пәнаралық байланысы:Қазақ тілі, әдебиеттік оқу, еңбек, өзін-өзі тану, бейнелеу.
Сабақтың барысы:.Ұйымдастыру бөлімі.
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
Қызығушылығын ояту .
•
Психологиялық дайындық.
Сыныбымыз тап –таза,
Борда дайын тақтада .
Ойымызды жинақтап,
Отырайық партаға .
     й ж мысын тексеру. (
Ү
ұ
зім жинап алып, тексеріп беремін
Ө
)
Сабақ  басында «Сематикалық карта»үлестіріліп,оқушылар бір-бірін сабақ соңында бағалайды . Ауызша 
тапсырмалар:Оқулықтағы 1 мысалға негізделіп болады . 
 «Үндемес» ойыны.Тақтаға жазылған мысалдарды көрсетіп жауабын карточкамен көрсету
Математикалы  диктант.
қ
а) 2 мен 8 сандарының қосындысына, 4 санын қос;
ә) 12 мен 7 сандарының айырмасынан ,3 санын кеміт
б)3 санын 11 мен 6 сандарының айырмасына ,қос.
в) 15 санын 4 пен 5 сандарының қосындысына ,азайт.
Мағынаны тану .
Бүгінгі сабағымызда осы кезге дейінгі өткен материалдарды қайталап, есептер шығарайық. 
2- есеп.Тақтаға орындалады .
Кесте бойынша есеп құрастыру.
Болғаны- 12 қуыршақ  Қалды -3 қуыршақ
Сатылды-? Шешуі :12 -3 =9
Жауабы :9 қуыршақ.
3- мысал .Өздік  жұмыс. «Ішіне -сыртына» әдісі бойынша шеңбердің ішіне қосылғыштарды, сыртына айырмаларды 
жазыңдар.
12- 2 -6=4                                  11 – 1+ 6= 4                       5+5 + 8 = 18
40 + 10 + 20 = 70                       60 -20 -10 =30                  7+3 +2  =12
16 -6 +3  =13                             12 -2  -8 = 2                        4+ 6 + 9 =19
                                                 Сергіту с ті .
ә
Логикалық жаттығулар жасырылады.  4-мысал
Берілген кесінділердің ең ұзынымен қысқасының қосындысына тең кесінді сызғызамын .
5-есеп
Қарбыз -8 кг
Қауын – 3 кг
Массасы-?
Шешуі: 8 + 3 =11
Жауабы : Көкөністердің жалпы салмағы -11 кг .
Ой толғаныс .
Ойын : «Кім жылдам?»  6- есеп .Кесте бойынша өрнек құрастыр.
Қосылғыш
7+3
5
2+2
12-6
15-8
Қосылғыш
6
6-2
16-8
2
4
Қосындының      мәні
Шығармашылық тапсырма:3  3  3  = 11және 2 2 2 =  2
Үйге тапсырма:  7- есепті шартына сай орындап келу .
«Сематикалық карта» бойынша оқушыларды бағалау .
* * * * * * * * *
110

Батыс Қазақстан облысы, Казталов ауданы,
Никонор ауылы, Никонор бастауыш мектебінің
бастауыш сынып пәнінің мұғалімі
Табылдиева Ботагөз Мирасқызы
МАТЕМАТИКА
Сабақтың тақырыбы:   7 санын қосу және азайту.
Мақсаты: а/ Оқушыларды 7санын қосу және азайтудың әдістерімен
таныстыру.  7 саны туралы нақыл сөздер. Халықтық педагогика элементтерін пайдалана отырып, оқушылардың сабаққа 
қызуғышыларын ояту.
ә/  Логикалық ойлау қабілетін,математикалық термин сөздерін
айта білуін дамыту.
б/.  Ойлау, шапшаңдық, ойшылдық қабілеттерін дамыту.
Көрнекілігі: слайд, дидактикалық материал,кеспе сандар,жеке суреттер.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру бөлімі     -амандасу, сыныпты түгендеу,оқушылардың
назарын сабаққа аудару.
Психологиялық дайындық.
Қуанамын мен де,
Қуанасың сен де.
Қуанайық бәріміз,
Арайлап атқан күнге.
II. Өткенді қайталау:
1.Ауызша санау.
2. Қосудың компоненттерін ата.
3. Азайтудың компонентерін ата.
4. Қанадай геометриялық фигураларды білесің?
5. Тақ сандарды ата.
6. Жұп сандарды ата.
7. Есептің құрамын ата.
ІII.Жаңа сабақ    Сөзжұмбақ шешу.
•
Жыл мезгілі.
•
3 пен 1-дің айырмасы.
•
2мен 2-нің қосындысы.
•
8 бен 7-нің айырмасы.
Ой шақыру.
Ерекше  торкөзде қандай сөз шығады?
-7 саны қандай сан? (тақ сан)
-7 санының көршілерін ата?(6 және 8)
-7 санына байланысты не білесіңдер? (жеті ата, жеті  қазына, жеті күн, жеті шелпек)
-Кім жеті атаны атап береді.
Жеті ата. 
Жеті қазына 
Жеті күн
1. Ата
1. Ер жігіт
1. Дүйсенбі
2. Әке
2. Сұлу әйел.
2. Сейсенбі
3. Бала
3. Ақыл-білім
3. Сәрсенбі
4. Немере
4. Жүйрік ат.
4. Бейсенбі
5. Шөбере
5. Қыран бүркіт.
5. Жұма
6. Шөпшек
6. Жүйрік тазы 
6. Сенбі
7. Немене
7. Берен мылтық. 
7. Жексенбі.
Дәптерге бүгінгі күннің жадын жазып қойайық.
Көркем жазу.
1.Оқулықпен жұмыс
№1 Санға 7-ні қосу және азайту.  (ауызша)
№2. Кестені жаз, жатта.
1+7=8
10-7=3
2+7=9
9-7=2
3+7=10
8-7=1
№3  Есепті қысқаша жаз, шығар.
Тәрелкеде -2
Сауытта-?
6
Ш:6-2=4
Ж: Сауытта 4 кәмпит бар.
Сергіту сәті.
Мынау –менің жүрегім,
Бәрі осыдан басталған.
Мынау –басым ақылды,
Бәрін осы басқарған.
Мынау-менің оң қолым,
111

Мынау –менің сол қолым,
Барлық істі атқарған.
№5. « Кел, ойнайық!» Неше үшбұрыш,дөңгелек,сәуле?
Мысық-
-8, 
-3, 
-6.
Балапан -
-6, 
-3.
Логикалық есептер.
•
Бір қазақ қалаға бара жатыр еді, жолда үш танысы қарсы шықты. Қанша адам қалаға барды? (1)
2. Төрт жұмыртқа төрт минутта піседі, ал екі жұмыртқа неше минутта піседі? (4)
3. Үйдің төрт бұрышында төрт мысық отыр. Әр мысықтың алдында үш мысық отыр. Үйде неше мысық отыр? (4)
4.  Тауық бір аяқпен тұрғанда бес кг, ал екі аяқпен тұрғанда неше кг болады? (5)

жүктеу/скачать 9,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: