Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі м.ӨТемісов атындағЫ
Құрмалас сөйлем синтаксисінің объектісі
жүктеу/скачать 2,12 Mb. Pdf көрінісі
|
Бүркіт
|
7.2 Құрмалас сөйлем синтаксисінің объектісі Синтаксис ғылымының басқа да салалары сияқты құрмалас сөйлем синтаксисінің де зерттейтін өзіндік күрделі объектісі бар. Адам сөйлегенде бір-біріне байланыссыз жеке сөйлемдерді ғана айтпайды, оның сөйлеуі бір-біріне жалғасып, өзара ұштасып жататын сөйлемдер тізбегі түрінде болады. Тізбек құрамындағы сөйлемдердің бір-біріне жалғасуында қалыптасқан мағыналық және структуралық заңдылықтар бар. Құрмалас сөйлем синтаксисінің міндеті – сол заңдылықты ашып-айқындау. Басқаша айтқанда, құрмалас сөйлем синтаксисінің міндеті – жеке ойды білдіретін жай сөйлемдермен өзара ұласып, күрделі бір сөйлемге айналуы сол арқылы бір ойды екінші ойға жалғастырып, күрделі бір ойды білдірудің жолдарын, амал- тәсілдерін зерттеу. Бұл жағынан алғанда, құрмалас сөйлем синтаксисінің жай сөйлем синтаксисінен елеулі өзгешелігі бар: жай сөйлем синтаксисі, негізінде, жеке ұғымды білдіретін сөздердің өзара тіркесіп, сөйлем болу жолдарын тексерсе, құрмалас сөйлем синтаксисі жеке ойды білдіретін сөйлемнің бір-бірімен ұласып, құрмалас сөйлем болу жолдарын, құрмалас сөйлемнің өзіндік сипаттары мен түрлерін тексереді. Сөйтіп, бірінің объектісі – ұғымдар тіркесі болса, екінші объектісі – ойлар тіркесі, яғни сөйлемдер тіркесі. Сөйлемнің бұл екі түрінің әрқайсысы өз мүшелерінің бір-бірімен байланысу жолдарын, амал-тәсілдерін зерттейді. Құрмалас сөйлем синтаксисі жай сөйлемдердің өзара бірігіп, күрделі ойды білдіретін бір сөйлем, яғни құрмалас сөйлем болуын зерттеумен ғана тыңбайды, сонымен бірге бірнеше сөйлемдер тіркесінен құралатын синтаксистік күрделі бірлікті де қарастырады. Осы тұрғыдан 246 алғанда, құрмалас сөйлем синтаксисінің объектісін құрмалас сөйлем, синтаксистік күрделі бірлік деп екі топқа бөлуге болады. жүктеу/скачать 2,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|