Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі

 
165 
Заманауи  тарих  ғылымының  бір  саласы  саналатын  тарихи  демография,  этнология, 
ұлттық  психология  сынды  ғылымдармен  қатар  диаспорология  бағыты  да  кеңінен 
зерттеле  бастады.    Диаспорология  –  бұл  диаспораның  яғни,  белгілі  бір  этникалық 
қауымдастықтың  өзге  елге  орын  тебуі,  сол  жерде  мəдениеті  мен  əдеп  ғұрыптарының 
қалыптасуы,  этникалық  қауымдағы  халық  санының  өсуі  мен  өзгеру  үдерісін  жəне 
олардың динамикасын зерттеу саласы болып табылады.   
Қазақстанмен көршілес, тіпті, шетелдік мемлекеттерде өмір сүріп жатқан қазақтар 
–  ұлтымыздың  ажырамас  бөлігі.  Себебі,  шет  елдердегі  қазақтардың  тарихы  мен 
мəдениетін, олардың қазіргі жағдайын, ділін, дінін, этникалық ұқсастығын, салттарын, 
өздері  өмір  сүріп  отырған  елде  оларға  деген  саяси,  əлеуметтік  қарым-қатынасты 
зерттеу  Қазақ  елінің  маңызды  факторларының  бірі  болып  табылады.  Демек, 
диаспорология    саласына  одан  əрі  серпін  бере  түсу  үшін  ендігі  жерде  белгілі  бір 
кезеңдер  аралығындағы  халық  санының  динамикасындағы  өзгерістерге,  көші-қон 
үдерістерінің  ауқымына  жəне  олардың  жекелеген  аймақтардағы  ерекшеліктеріне  баса 
назар  аударғанымыз  жөн.  Сондай-ақ  көп  ұлтты  Қазақстан  үшін  де  ұлттық  мəдени 
саясатты  теңдестіру  қоғамдық  экономикалық  байланыстың  маңызды  құралы  болып 
табылады.  Қазақстан  Республикасының  Президенті  Нұрсұлтан  Əбішұлы  Назарбаев  
Дүниежүзі  қазақтарының  ІІ  Құрылтайында:  «Тағдырдың  жазуымен  туған  топырақтан 
жырақтап  кетуге  мəжбүр  болған  ата  бабаларымыз  бен  олардан  тараған  ұрпақ  жасаған 
мол  рухани  қазынаны  төкпей-шашпай  жинап  алуымыз,  оны  ата-жұртта  жəне  барша 
əлемге  таныстыру  аса  маңызды  шаруа.  Қазақтар  тығыз  мекендеген  Қытай,  Өзбек, 
Ресей,  Түркия,  Моңғолия  секілді  елдердің  халық  арасындағы,  мұражайларындағы, 
қазақтың  тарихына,  мəдениетіне,  əдебиеті  мен  өнеріне  қатысты  қазына-байлық  барша 
халқымыздың  игілігіне  қызмет  етуі  керек»,-  деп  атап  көрсетті  [2,  6-7  бб.]. 
Диаспорологияның 
маңызды 
міндеттерінің 
бірі 
– 
іргелес 
елдердегі 
қазақ 
диаспорасында болып жатқан əр қилы күрделі үдерістердің ақиқатын зерттеу, ғылыми 
талдау жасау. 1917 жылғы Қазан төңкерісінен кейін орын алған азамат соғысы, жер-су 
реформасы,  күштеп  ұжымдастыру,  қуғын-сүргін,  күштеп  қоныс  аудару,  Ұлы  Отан 
соғысы  кезіндегі  мобилизация  мен  эвакуация,  депортация,  соғыстан  кейінгі 
демобилизация,  халық  шаруашылығын  қалпына  келтіру  жолындағы  шаралар,  күштеп 
қоныс  аударғандарды  кері  қайтару,  тың  жəне  тыңайған  жерлерді  игеру  секілді  тағы 
басқа тарихи оқиғалар мен мəселелер ішкі жəне сыртқы көші-қон үдерісіне тікелей əсер 
етті.  Өз  кезегінде  кеңестік  дəуірдегі  көші-қон  саясаты  Қазақстан  халқының  ұлттық 
құрамындағы  арасалмаққа  өте  күрделі  өзгеріс  ала  келді.  Сол  себепті,  аталмыш  мəселе 
отандық тарих ғылымында ұлттық мүдде тұрғысынан шынайы тұрғыда зерттеуді талап 
етедіі. Көші-қон мəселесі  бұрын да зерттеушілердің назарына ілікпей қалған жоқ. Бұл 
үдеріс кеңес дəуірінде де, қазіргі кезде де отандық жəне шетелдік ғалымдар тарапынан 
да  əрқилы  бағаланып  келді.  Əрбір  кезеңге  тəн  тарихи  концепцияларды  талдау  жəне 
ғылыми  еңбектердің  деректік  негізіне  баға  беру  отандық  тарих  ғылымының  басты 
мақсаттарының біріне айналды.  
Қазақ  халқы  санының  азаюын,  өз  елінен  жыраққа  ауа  көшуін,  сол  алғашқы 
ақтабан  шұбырынды    кезіндегі  жаугершіліктен  бастап    алып  қарастыруға  болады. 
Солтүстік  шығыстан  баса  көктеп  кірген  жоңғар  шапқыншылығынан  1723  жылдан 
бастап шегінген қазақтар оңтүстік батысқа ауып, қазіргі Орта Азия жеріне көп санымен 
тереңдеп енді [3, 147б.]. Қазақ диаспорасының одан əрі кең етек жаюына жаугершілік 
заманнан  кейін,  отаршылдықтың  енуі  тікелей  ықпал  етті.  Жалпы  алғанда,  қазақ 
диаспорасын шетелдерге ауа көшуін үш кезеңге бөліп қарастыруға болады: 
Бірінші  кезең  –  XVII-XVIII  ғасырлардағы    Жоңғар  шапқыншылығы  тұсындағы 
қазақтардың    оңтүстік  батысқа  қоныс  аударуы.  Бұл  туралы  В.А.Моисеевтің    «Жоңғар 
хандығы жəне қазақтар (XVII-XVIII)» [4] деген  монографиясында қазақтар тарихынан 
көптеген мəліметтер келтіріледі. 

 
166 
Екінші кезең – XIX ғ. территориялдық бөліну кезінде сол туған жерлерінде қалып 
қойған  қазақтар,  сондай  ақ    Ресей  патшалығының  бодандығына  өткен  қазақтардың 
отаршылдық  езгісіне  шыдай  алмай  Қытай  жəне  Моңғолия  жерлеріне  жаппай  көшуі. 
Ресей  патшалық  өкіметінің  қазақтардың  жерін  тартып  алып,  орыс  шаруаларын 
қоныстандыруынан  Сырдария  облысы  Ташкент  уезі  қазақтарының  көші-қон  аумағы 
қысқарды.  Олар  көбінесе  отырықшы  елді  мекендерін  қоныстануға  мəжбүр  болды. 
Өзбекстанның қазіргі Ташкент облысы аумағындағы қазақтар саны кеми бастады.  
Үшінші  кезең  –  ХХ  ғ.-1991жж.  Бұл  жылдардағы  жаппай  көшудің  басты  себебі  – 
Кеңес  үкіметінің  орнауы,  қазақ  жеріне  сол  кеңестік  биліктің  жүзеге  асырған  саяси, 
əлеуметтік-экономикалық  іс-шаралары.  Тоталитарлық  жүйенің  күштеп  ұжымдастыру, 
бай  кулактарды  жою,  қызыл  қырғын  аштықтың  белең  алуы,  сондай-ақ  жергілікті 
халықты  өз  елінен  қуу,  осының  барлығы  қазақтардың  ауа  көшуін  ұлғайтты.  Кеңестік 
дəуірдегі  миграциялық  үдерістер,  негізінен,  шекаралық  аудандарды  қамтыды.  1931–
1932  жылдардағы  аштық  кезінде  қазақтар  Батыс  Сібір  мен  Орта  Еділ  бойына  босып 
кетті. Олар бұрыннан сол жақта тұрып жатқан қазақ ауылдарын паналады. Сөйтіп, 1930 
жылдан  бастап  қазақтардың  Орталық  Азия  жеріне  ауа  көшуі  кең  ауқымда  жүрді. 
Көршілес 
республикалар: 
Өзбекстанға, 
Тəжікстанға, 
Маңғыстау 
түбегінен 
Түрікменстанға, одан əрі Ауғанстан, Иран елдеріне кетуге мəжбүр болды. Бірақ, халық 
арасында қалыптасқан түсінікке сай:  «оралмандар, олар - Қазақстандағы кеңес үкіметі 
кезінде    аштық  пен қуғын-сүргін  жылдарында  шет  елдерге  бас  сауғалап,  қара  асының 
қамын  ойлап,  отанын  сатқан    қашқан  адамдар»,  –  деген  пікір  орын  алды.  Міне,  бұл 
диаспорологияның  толыққанды  зерттеліп,  халыққа  жеткізілмеуіне  орай  орын  алған 
пиғылдар.  
1980-1990  жылдары  көптеген  қазақстандық  зерттеушілер:  Г.С.  Баратова,                  
В.С. Цой, Г.Н. Ким, Л.Э. Рис жəне т.б. ғалымдар этникалық топтар, диаспора тарихы [5, 
79  б.]    туралы  диссертацияларын  қорғаған  болатын.  Десек  те,  диаспорология  өзіндік 
жеке  ғылым  ретінде  қалыптаса  қоймады.  Диаспорология  ғылымы  заманауи  қазақ 
тарихнамасында  жаңа  дамып  келе  жатқан  жас  ғылым  саласы,  соңғы  онжылдықта 
республикамыздағы  этностар,  шет  елдегі  қазақ  диаспоралары  жайында  бірнеше 
кітаптар,  мақалалар  жарық  көрді.  Атап  айтар  болсақ,  қазақ  диаспорасын  зерделеу 
барысында  ең  салмақты  мəліметтер  жинап  енізген,  Қазақстанда  диаспорология 
ғылымын  алғаш  зерттеушілердің  бірі  Г.Н.  Мендіқұлова  [5,79  б.].  Оның  1997  жылы 
жарық  көрген  «Қазақ  диаспорасының  тарихи тағдыры:  пайда  болуы  мен  дамуы»  атты 
еңбегінде  [6]  «Осы  жерде  шетелдердегi  қазақтардың  бəрiн  «диаспора»  деп  атүстi  айта 
салудың  өзi  қай  жағынан  болмасын  (ғылыми,  тарихи,  саяси,заң  жүзiнде  жəне  т.б.) 
дұрыс  болмайтынын  ескергеніміз  жөн.  Себебi,  «диаспора»  деген  сөз  ұлттың  өз 
Отанынан  басқа  елге  шашырап  кеткен  топтарын  бiлдiредi.  Ал,  территориялық  бөліну 
барысында өз атамекенiнде қалып қойған Ресей, Өзбекстан мен Қытай сынды елдердегі  
қазақтарды “ирридент” деп атаған дұрыс болар», - деген пiкiрін ұсынады.  
Қазіргі таңда Қытай қазақтарын зерттеуші с.ғ.д. К.Л. Сыроежкин, т.ғ.д. өз ғылыми 
еңбегін  Набижан  Мухаметханұлы,  Өзбекстандағы  қазақтар  туралы  Б.  Қалшабаев,                
Н.  Сванбергтің  «Түркиядағы  қазақ    босқындары»  атты  монографиясы  Халиф  Алтай, 
Хасан  Оралтай,  Хызырбек  Ғаритолла  сынды  ғалымдардың  естеліктерін  негізге  ала 
отырып жазылған [6]. Осы қатарда ерекше атап өтуге тұрарлық тағы бір еңбек - қызыл 
қырғын ашаршылық жылдарында (1933 ж.) өмірге келіп, отбасымен бірге эмиграцияға 
ұшыраған,  Германияның  Мюнхен  қаласында  халықаралық  «Азаттық»  радиосында 
жұмыс  атқарған,  қаламгер  Хасан  Оралтай  1973  жылы  Түркияда  «Елім-айлап  өткен 
өмір» [4] атты ғұмырнамалық кітабы. Бұл кітаптің көркем əрі көрнекті қыры – деректің 
дəлдігінде,  боямасыз  шындығында,  авторлық  көзқарастың  бүкпесіз  ашықтығында, 
қазақ  еліне  қатысты  көптеген  тарихты,  автордың  ұлты  үшін  жасаған  еңбектері,  қазақ 

 
167 
халқының  миграция  немесе  эмиграцияланып  кеткен,  осы  қазақ  диаспорасы  туралы 
құнды  деректердің  бірі.  Сонымен  қатар  шет  елдердегі  қазақтарды  зерттеушілер                     
Д.  Ескекбаев  –  Ресей  қазақтарының  этнографиясы,  С.  Билалов  –  Қазақстандағы  қазақ 
оралмандарын  (репатриант)  жерсіндіру  мəселелерін  зерттеуші,  «қазақ  диаспорасы: 
мəселелері  мен  келешегі»  атты  жобада  А.  Кошанова,  А.Н.  Нысанбаева  жəне  т.б. 
ғалымдар зерттеуге ат салысты [5,80 б.]. Көп ұлтты Қазақстан үшін қазақ диаспорасын 
жетілдіруіне 
тарихи 
демографиялық, 
əлеуметтік 
экономикалық, 
саяси, 
этнопсихологиялық  тұрғыдан  оқыту  қазақ  тарихының  ғылымына  диаспорологияны 
жеке  дара  зерттеу  керектігін  көрсетеді.  Отандық  тарихнамадағы  диаспорология 
ғылымының  əлі  күнге  дейінгі  негізгі  мəселелердің  бірі  бірнеше  елдерде  ашылмаған 
тарихи  құжаттар,  статистикалық  мəліметтер  жəне    диаспораның  жеке  архив 
мұрағаттары.    
Қазақ  елінің  рухани  мол  қазынасы  –  тек  бүгінгі  кең  байтақ    Қазақ  даласындағы  
этникалық  қауым  өкілдерімен  шектелмейді.  Себебі,  тағдыр  қияметімен    шет  елдерге 
жəне  іргелес  мемлекеттерге  ауа  көшіп  кеткен  қазақтардың  өмірі  мен  тұрмысы,  салты 
мен мəдениеті, ділі мен діні біздің  ұлттық діңгегіміздің ажырамас бөлігі. 
 
 
 
Əдебиет: 
1.  Мендикулова  Г.  «Казахская  диаспора:  история  и  современность»  –  Алматы:  Всемирная 
Ассоциация казахов, 2006. – 283 с. 
2.  Дүниежүзі қазақтар қауымдастығының шежіресі. ІІ кітап. – Алматы, 2005-71б. 
3.  Тəтімов М. «Қазақ əлемі (Қазақтың саны қанша?). –Алматы: Атамұра, 1993.- 160 б. 
4.  Хасан Оралтай. «Елім-айлап өткен өмір».  – Алматы,  2005. - 165 бет. 
5.  Ким  Г.Н.  «  Диаспорология  Казахстана  в  контексте  мировой  науки».  –  Казахстан-  Спектр, 
научный журнал. 2010/4.- 72-82б. 
6.  Мендикулова Г.Н. «Исторические судьбы Казахской диаспоры: происхождение и развитие». – 
Алматы: Ғылым, 1997 . 
 
 
 
УДК 321.727 
 
КОНСТИТУЦИОНАЛИЗМ И ПРАВОВАЯ КУЛЬТУРА ОБЩЕСТВА 
В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН 
 
Колинько А. 
(СКГУ им.М.Козыбаева) 
 
 
 
Республика  Казахстан  –  это  современное,  признанное,  демократическое 
государство.  И  хотя  наше  государство  встало  на  путь  демократии  по  историческим 
меркам совсем недавно, уже удалось достичь многих заметных успехов. Так, одним из 
признаков демократического государства является не только наличие, но и исполнение 
законов,  записанных  в  Конституции  государства.  Оглядываясь  в  прошлое  и  отмечая 
этапы,  пройденные  Казахстаном  в  этом  направлении,  можно  отметить  заметные 
улучшения.  И  для  того  чтобы  государство  и  дальше  продолжало  развиваться,  важно 
отмечать положительные моменты, и в тоже самое время намечать дальнейшие пункты, 
которые необходимо достичь, те стороны, которые подлежат дальнейшему улучшению. 
Именно  поэтому  важно  объективно  смотреть  на  вопрос  и  здесь  подойдет 

 
168 
сравнительный метод, при котором можно отметить, что еще нужно сделать, для того, 
чтобы  достичь  уровня  тех  стран,  которые  уже  давно  провозгласили  демократию, 
которые соблюдают свои законы и Конституцию. 
С  обретением  независимости  в  1991  году  перед  Республикой  Казахстан  возник 
ряд задач, которые необходимо было решать в кратчайшие сроки. Одной из таких задач 
был выбор политического курса, выбор политического строя. Казахстан встал на путь 
демократии.  Для  этого  необходимо  было  избавиться  от  существующего  прежде 
аппарата  управления,  который  опирался  на  недемократические  методы.  В  Советском 
Союзе,  как  и  в  государствах  Запада,  существовала  Конституция,  в  который  были 
учтены права и обязанности населения страны. Однако, как известно, на деле эти права 
и  свободы  не  учитывались  и  не  исполнялись.  Таким  образом,  фактически 
конституционализм  провозглашался,  а  на  деле  это  не  исполнялось.  Казахстан  с 
обретением независимости встает на путь ликвидации этого противоречия и стремится 
достичь  баланса  в  этом  вопросе.  Первая  Конституция  1993  года  не  соответствовала 
всем  требованиям  конституционализма  и  вскоре  была  заменена  новой  Конституцией 
1995 года. С развитием государства менялась и сама Конституция. В нее были внесены 
поправки,  которые  приближают  Казахстан  все  ближе  к  идеалу  демократического 
государства. Такая динамика, кажется вполне естественной. Прежде чем посмотреть на 
изменения 
и 
сделать 
выводы 
предстоит 
разобраться 
с 
самим 
понятием 
конституционализм и правовая культура общества.  
В современной политико-правовой литературе используются различные подходы 
к 
определению 
конституционализма. 
Первый 
подход 
утверждает, 
что 
конституционализм  –  это  политическая  система,  основанная  на  конституционных 
методах  правления.  Второй  видит  в  конституционализме  учение  о  конституции,  как 
основном законе государства и общества и их взаимоотношениях [1].  
В  целом  отмечая  многозначность  понятия  «конституционализма»,  необходимо 
указать на тот факт, что это, прежде всего, особая правовая идеология, направленная на 
предотвращение деспотизма и гарантирующая индивидуальные свободы.  
После  распада  СССР  начался  новый  этап  реформирования  законодательства. 
Именно тогда  идеи конституционализма стали наиболее актуальны и были внедрены в 
политико-правовом развитии постсоветских государств.  
Следует  отметить,  что  множество  ученых-исследователей  едины  во  мнении,  что 
конституционализм  обуславливает  практическое  ограничение  государственной  власти 
Основным 
Законом 
– 
Конституцией. 
 
Конституционализм 
легитимирует 
государственную власть, утверждая ее правомерность.  
Конституционализм  формируется  при  наличии  общеобязательных  принципов, 
среди которых выделим: верховенство конституции как основного закона государства; 
гарантированность  прав  и  свобод  личности;  институционально-правовая  организация 
государственной  власти  и  ее  разделение;  общественное  согласие  и  политическая 
стабильность и др. 
Современная 
казахстанская 
теория 
конституционализма 
есть 
результат 
длительной  эволюции.  Казахстан,  начиная  с  1990  года,  предпринимает  попытки 
создания  правовой  системы,  которая  обеспечивает  реализацию  либерально-
демократических  идей.  Определяющим  шагом  в  решении  этой  проблемы  стало 
принятие новой  Конституции  Республики  Казахстан  28  января  1993  года.  Позднее,  30 
августа 1995 года, была принята ныне действующая Конституция. Кстати, в Основной 
Закон  государства  дважды  были  внесены  изменения  и  дополнения:  Законом 
Парламента  РК  от  7  октября  1998  года  и  Указом  Президента  РК  от  21  мая  2007  года. 
Внесение данных поправок можно назвать очень важным и смелым шагом. Признание 
существующих  несовершенств  в  законах  государство,  готовность  вносить  изменения, 

 
169 
которые  требует  время.  Также  это  демонстрация  того,  что  наша  республика  готова  к 
переменам,  готова  совершенствовать  методы  управления  и  законодательную  систему. 
Основные ценности и принципы, составляющие основу Конституции, дают основание 
констатировать,  что  на  сегодняшний  день  демократия  в  Казахстане  имеет  правовую 
основу,  свидетельствует  о  неотъемлемых  моментах  преемственности  казахстанского 
конституционализма.  
Вместе  с  тем  важным  для  становления  теории  конституционализма  является 
формирование гражданского общества. Одним из первых исследователей гражданского 
общества в Республике Казахстан является профессор Г.Г. Акмаганбетов, который под 
гражданским  обществом  понимает,  «союз  индивидуальностей  объединенных  по 
интересам  и  убеждениям  и  любым  другим  признакам»  [2,  с.12],  т.е.  речь  идет  о 
самоорганизации  индивидов,  в  рамках  различных  форм  выражения  своих  интересов. 
Созвучным  Конституции  Республики  Казахстан,  является  мнение  профессора                   
З.П.  Аюповой,  которая  считает,  что  «Синтез  правовой  системы  и  гражданского 
общества является условием и главным фактором гражданских прав и свобод» [3, с.84].  
Политическая функция гражданского общества в соотношении его с государством 
заключается  в  объединении  граждан,  независимых  от  власти  и  осуществляющих 
деятельность с целью оказания влияния на принятие политических решений.  
В  Казахстане  возникновение  гражданского  общества  связано  с    периодом 
«Перестройки» М.С. Горбачева.  В то время развитие гражданского общества в стране, 
проходило  достаточно  бурно  и  активно  именно  в  силу  сложившихся  условий  - 
широкого неприятия обществом советского режима и требования перемен.  
С  1992  года  начинается  этап  построения  нового  государства.  На  заре 
независимости  происходило  бурное,  анархическое  развитие  общественных  движений, 
но  в  то  же  время  наблюдалась  их  бездейственность  и  медленное    угасание.  Все  это 
стало  показателем  слабости  гражданского  общества  в  молодом  государстве.  Новая 
власть  представляла  собой  прямого  наследника  системы  исполнительной  власти 
советского  периода,  что  и  привело  к  созданию  системы  с  сильной  исполнительной 
властью.  
Еще  в  июне  2005  года  обсуждался  проект  «Концепции  развития  гражданского 
общества Республики Казахстан на 2005-2015 годы». 
В  принятой  Концепции  фактически  признано,  что  за  прошедшие  годы  в 
Республике  развивались  гражданские  институты,  к  которым  относятся  политические 
партии, 
некоммерческие 
(неправительственные) 
организации, 
профсоюзы, 
национально-культурные объединения, негосударственные СМИ. 
В  тоже  время  стоит  отметить,  что  большинство  подобных  объединений 
существуют  лишь  на  бумаге,  улучшая  лишь  статистику  количественных  показателей 
зарегистрированных организаций. Однако принятые поправки 2007 года к Конституции 
позволили различным политическим партиям принимать участие в работе Парламента. 
Это  значительный  шаг  на  пути  усовершенствования  молодого  независимого 
государства. 
По мнению ученого А. Нысанбаева, «Сегодня можно констатировать,  что власть  
основана  на  четкой  системе  государственных  органов»  [4,  с.65].  Вместе  с  тем 
политические  реформы  государства  за  последние  годы  позволили  заложить  основы 
гражданского  общества  в  виде  его  основного  института-третьего  сектора,  партии, 
профсоюзы,  религиозные  объединения,  СМИ,  и  другие  добровольные  ассоциации.             
А.  Нысанбаев  признает,  что  «процесс  институциализации  демократии  все  еще 
опережает  процесс  социальной  мобилизации  населения,  что  во  многом  стало 
следствием неразвитости гражданского общества в стране» [4, с.67].  
Другой  ученый  доктор  политических  наук  Дьяченко  С.А.  полагает,  что 
необходимым  условием  развития  гражданского  общества  является  становление 

 
170 
среднего класса. Средний класс, по его мнению, служит базовым ядром и фундаментом 
казахстанской демократии [5, с.65]. 
Таким образом, гражданское общество в Казахстане еще только формируется, что 
актуализирует еще одну проблему -  это формирование правовой культуры. 
Любое  общество,  любое  государство,  любая  общность  людей  имеют  свою 
правовую  культуру.  Правовая  культура,  с  одной  стороны  отражает  существовавшие 
ранее  и  существующие  в  данный  период  реалии  государственно-правовой 
действительности страны, с другой - оказывает на эту действительность влияние. Если 
она является истинной культурой, то воплощает все прогрессивное, ценное, социально 
оправданное в политико-правовой сфере, содействует совершенствованию организации 
и деятельности государства [6, с.136]. 
Правовая  культура  -  необходимое  условие  сознательного  осуществления 
гражданином своего долга перед обществом,  что способствует преодолению взглядов, 
не  соответствующих  времени,  отклоняющегося  поведения  людей,  предотвращению 
случаев произвола и насилия над личностью.  
Перед существующим гражданским обществом в Республике Казахстан возникает 
ряд  проблем,  которые  необходимо  решать.  Необходимо  формировать  и  укреплять 
правовую культуру общества. Формирование правовой культуры молодежи происходит 
и в рамках системы образования, поэтому важными являются беседы, направленные на 
развитие 
гражданской 
позиции 
молодежи. 
Правовое 
воспитание 
молодежи 
представляет  собой  целенаправленное  и  систематическое  воздействие  на  сознание  и 
культуру  поведения  членов  общества,  осуществляемое  в  целях  выработки  у  них 
чувства  уважения  к  Конституции  и  законодательству  страны  и  привычки  соблюдения 
права  на  основе  личного  убеждения.  Развитие  гражданского  общества  и  расширение 
сферы его полномочий приведет к укреплению позиций республики на международной 
арене. А это в свою очередь приведет к расцвету государства и приближению к идеалам 
демократии. 
Формирование  правовой  культуры  –  длительный  процесс.  Сегодня  заложен 
фундамент  этой  культуры,  со  временем  можно  будет  построить  здание  полностью.  И 
немаловажная  роль  принадлежит  будущему  поколению.  На  молодежь  возложена 
большая ответственность за будущее нашей страны. И гармонично развитая личность с 
четко  сформированной  гражданской  позицией,  высокой  образованностью  поможет 
нашему государству занимать достойное место в мировом сообществе. 
Таким  образом,  мы  можем  отметить,  что  в  Республике  Казахстан  создаются 
условия  для  того,  чтобы  можно  было  максимально  приблизиться  к  теории 
конституционализма. 
Законы, 
установленные 
в 
Конституции, 
все 
больше 
соответствуют  действительности.  Все  это  способствует  развитию  гражданского 
общества.  А  партии,  профсоюзы  и  другие  организации  создают  условия,  когда 
соблюдение  законов  проверяется,  контролируется  и  становится  максимально 
прозрачным.  И  все  это  приводит  к  повышению  правовой  культуры  государства. 
Поэтому  очень  важно  для  молодого  государства  создавать  все  условия  для 
функционирования на практике теории конституционализма.  
 
 
 

жүктеу/скачать 2,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: