Жабайы жануарлармен танысуға арналған лексикалық материал
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
Ілбісін
Пантера
panther
Қабылан
Леопард
Leopard
Қаракұйрық
Газель
Gazelle
Сілеусін
Гепард
Cheetah
Аю
Медведь
Bear
Қодас
Як
Yak
Кұндыз
Бобр
Beaver
27
Атжалман
Хомяк
Hamster
Қорқау
Гиена
Hyena
Қар барысы
Снежный барс
Ounce
Енеке
Буйвол
Buffalo
Жайра
Дикобраз
Porcupine
Таутайлақ
Лама
Llama
Шиебөрі
Шакал
jackal
Жанат
Енот
Raccoon
Теңбілшер
Ягуар
Jaguar
Панда
Панда
Panda
Жабайы қабан
Дикий кабан
Wild boar
Жануарлардың қоректену ортасымен таныстыруға арналған
лексикалық материал
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
Илеу
Улей
Beehive
Тауыққора
Курятник
Hen house
Сиырқора
Коровник
Cowshed
Шошқа қора
Свинарник
Pig-house
Кептерхана
Голубятня
Dovecote
Мал тұратын жер
Загон (для скота)
Corral
Ін
Нора
Hollow
Апан
Берлога
Den, lair
Кеуек
Дупло
Hollow
Қараторғай үйі
Скворечник
Bird-house
Ұя
Гнездо
Nest
Иттің үйшігі
Будка (конура)
Kennel
Аквариум
Аквариум
Aquarium
Тор
Клетка
Cage
Орман
Лес
Forest
Дала
Поле
Field
Шөл дала
Пустыня
Desert
Теңіз
Море
Sea
Таулар
Горы
Mountains
Бақ
Парк
Park
Өзен
Речка
River
Хайуанаттар
бағы
Зоопарк
Zoo
Жануарлар денесінің мүшелеріне лексикалық материал
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
Тұмсық
Морда
Muzzle
Қарын
Брюхо
Belly
Құйрык
Хвост
Tail
Құлак
Ухо
Ear
Жал
Грива
Mane
Кекіл
Челка
Fringe
Арқа
Спина
Back
28
Шоқтык
Холка
Withers
Көз
Глаз
Eye
Азу
Клык
Fang
Тас қабық
Панцырь
Carapace
Аң терісі
Мех
Fur
Кауырсын
Перо
Quill, feather
Тері
Шкура
Skin
Мұрт (мысық)
Усы (кошки)
Whisker (s)
Шаш (жүн)
Волосы (шерсть)
Hair
Мұрын
Нос
Nose
Танау
Ноздря
Nostril
Аран ауыз
Пасть (рот)
Jaws
Өркеш
Горб
Hump
Пәлдың
тұмсығы, піл- тұмсық
Хобот
Trunk
Тұяк
Копыто
Hoof
Мұйіз
Рога
Horns
Тырнақ
Коготь
Nail
Табан, аяқ
Лапа
paw
«Сын есім және етісіктер» лексикалық материал
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
Жабайы
Дикий
Wild
Ашулы
Злой
Evil
Қолға үйретілген
Ручной
Pet
Ақымақ
Глупый
Silly
Ақылды
Умный
Clever
Кішкентай
Маленький
little
Үлкен
Большой
Big
Әлсіз
Слабый
Weak
Күшті
Сильный
Strong
Жуан
семіз
толык
Толстый
Fat
Жіңішке арық
Тонкий, худой
Thin
Таза
Чистый
Clean
Лас
Грязный
Dirty
Дымқыл
Мокрый
Wet
Құрғақ
Сухой
Dry
Тоқ
Сытый
Fed
Аш
Голодный
Hungry
Сау
Здоровый
Healthy
Ауру
Больной
Sick
Жүзу
Плавать
Swim
Ұшу
Летать
Fly
Жер бауырлау
Ползать
Crawl
Секіру секеңдеу,
шапқылау
Прыгать, скакать
Jump, hop
29
Отыру
Сидеть
Sit
Тұру
Стоять
Stand
Жүгіру
Бежать
Run
Жату
Лежать
Lie
Аулау
Охотиться
Hunt
Қудалау
Преследовать
Pursue
Тығылу
Прятаться
Hide
Қашу
Убегать
Run away
Жеу
Есть
Eat
Ішу
Пить
Drink
Шайнау
Жевать
Chew
Жұту
Глотать
Swallow
Кеміру
Грызть
Gnaw
Шоқу
Клевать
Peck
Жалап ішу
Лакать
Lap
Жалау
Лизать
Lick
Тамақтандыру
Кормить
Feed
Ішкізу
Поить
water
Қамкорлық
жасау
Заботиться
Take care
Күту
Беречь
Save
Скакать
«Жабайы құстар» лексикалық материал
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
Тотықұс
Попугай
Parrot
Пингвин
Пингвин
Penguin
Көгершін
Голубь
Pigeon
Аққу
Лебедь
Swan
Ләйлек
Аист
Stork
Жапалақ
Сова
Owl
Құзғын
Ворон
Raven
Қара қарға
Ворона
Crow
Қарлығаш
Ласточка
Swallow
Түйеқұс
Страус
Ostrich
Торғай
Воробей
Sparrow
Сауысқан
Сорока
Magpie
Бұлбұл
Соловей
Nightingale
Тоқылдақ
Дятел
Woodpecker
Шағала
Чайка
Sea gull
Құтан
Цапля
Heron
Ұзақ
Галка
Jackdaw
Қаратоғай
Скворец
Starling
Сұр қараторғай
Стриж
Swift
Бозторғай
Жаворонок
Skylark
Шымшық
Чиж
Siskin
Тырна
Журавль
Crane
30
Қырғауыл
Фазан
Pheasant
Қоқиқаз
Фламинго
Flamingo
Көкек
Кукушка
Cuckoo
Таған
Грач
Rook
Сарышымшық
Синица
Tomtit
Бірқазан
Пеликан
Pelican
Құр
Тетерев
Blackcock
Барылдақ торғай
Дрозд
Thrush
Құр
Куропатка
Partridge
Альбатрос
Альбатрос
Albatross
Қырғи
Ястреб
Hawk
Бүрқіт
Орел
Eagle
Лашын
Коршун
Kite
Қыран
Сокол
Falcon
Әнші кус
Певчая птица
Song bird
Жыртқыш
Хищная птица
Bird of prey
Жыл құсы
Перелетная птица
Migratory bird
Қаратамақ
Трясокузка
Wagtail
Түбіт
Пух
Down
Кауырсын
Перо
Feather
Тұмсық
Клюв
Bill, neb
Қанат
Крыло
Wing
Ұшу
Летать
Fly
Ұшып кету
Улетать
Fly away
Арқылы
асып
ұшу
Перелетать через
Fly over
Ұшып өту
перелетать
Flit
Пыр етіп қшу
Порхать
Flitter
Шоқып жеу
Клевать
Peck
Әрекетті білдіруге арналған лексикалық материалдар (етістіктер)
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
Жүзу
Плавать
Swim
Ұшу
Летать
Fly
Шапқылау
Скакать
Hop
Жүгіру
Бегать
Rum
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
Тыңда
да
есіңде
сақта
Послушай и запомни
Listen and memorize
Сөйлесейік
Поговорим
Shall we talk
Кел ойнайық
Давай поиграем
Let’s play
Балақайлар
Детки
Babies
Мен ..көріп тұрмын
Я вижу...
I can see a …
Мен
...
суретін
саламын
Я могу нарисовать
I can draw a …
Қара да айт, бұл не
Посмотри и скажи, кто это?
Look and say: what it ia
Мынау
Это
This is a
31
Түсі қандай
Какого цвета
What color is it
Үлкен
бе
немесе
кішкентай ма
Большой или маленький
Is it big or small
Иә... жоқ...
Да.... нет...
Yes, it is ….no, it is not
…
Менде ... бар
У меня есть
I ha we got
Мен ашпын
Я голоден
I’m hungry
Сенде қанша ... бар
Сколько у тебя …?
How many …ha ve you
got?…
Қара да үй құстарын
ата
Посмотри
и
назови
домашних животных
Look and name the fowls
кімдікі
чей
Whose
Бұл жабайы орман
жануарлары
Это дикие лесные животные
These are wild forest
animals
Бұл ыстык елдердің
жабайы жануарлары
Это дикие животные
жарких стран
These animals live in hot
countries
Бұл
солтүстіктің
жабайы жануарлары
Это дикие животные жарких
стран
These
are
the
wild
animals of the north
Қара
да
жабайы
жануарларды ата
Посмотри и назови диких
животных
Look and name the wild
animals
Не көріп тұрсың
Кого ты видишь
What can you see
Мен ... көріп тұрмын
Я вижу
I can see
Оның түсі қандай
Какого он (а) цвета
What color is it
Ол
Он (а) …
It is …
Ол
үлкен
бе,
кішкентай ма
Большая она или маленькая
Is it big or small
Ол
Он (а)
It is …
Менде ...бар менің
...бар
У меня есть (я имею)
I ha ve got a…
... қайда
Где
Where is the
Қара
да
жабайы
құстарды ата
Посмотри и назови диких
птиц
Look and name the wild
birds
Мынау не
Что это
What is this
Бұл ненің үйшігі
Чей это домик
Whose house is it
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ҮЙРЕНЕТІН ТІЛДЕРІ
БОЙЫНША БЕЛСЕНДІ ЖӘНЕ ПАССИВ СӨЗДІК ҚОРЛАРЫН ДАМЫТУ
ШАРТТАРЫ
Бағдарламаны іске асыруда қолданылатын тәсілдер балалармен
ұйымдасқан оқу әрекеттерінде мынадай негіздерде жүргізіледі:
- теориялық материалды практикалық іс-әрекетке сәйкестендіруге
мүмкіндік беретін тұлғалық-әрекеттік тәсілі;
- шоғырландыру ұстанымы, яғни, өткен материалды бекітіп, жаңаны
қалыптастыру мақсатында алдында өткен материалға қайта оралу;
- ойындар, мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі іс-әрекетінің түрі;
32
- балалардың әрекетінде, күнделікті өмірінде, күн тәртібінің барлық
кезеңдерін өткізу уақыты негізінде жүргізіледі.
Бағдарлама ұлтаралық қарым-қатынас тілдерін меңгеруге қойылатын
заман талабына сай талаптар мен шетел тілдерін үйретудің заманауи
әдістемелері негізінде құрылған:
- коммуникативті бағыттылық;
- қарым-қатынас құралы ретінде тілді меңгеру үдерісіндегі балалардың
сөздерді түсіну іс-әрекеттерін белсендіру;
- үйрету салдарын арттыру;
- балалармен дербес тіл табысу;
- оқыту үдерісін техникалық жабдықтау.
Ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің топтық түрі төмендегідей
құрылады.
I. Кіріспе бөлім:
- амандасу, ұйымдастыру кезеңі;
- фонетикалық сергіту.
II. Негізгі бөлім:
- сабақтың тақырыбы бойынша лексикалық материал;
- тақырып бойынша тілдік материал;
- грамматикалық материал;
- өлеңдер мен ұйқастырмаларды оқу, әндер айту;
- тақырыпты бекітуге арналған материалдар;
- сергіту кезеңдері.
III. Қорытынды бөлім:
- өткен материалды ойындар, диалогтар мен сөйлеу жағдайлары арқылы
бекіту;
- әріпті жаздыру;
- келесі тақырыптың мазмұнына бағдар.
Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында тілдің үштұғырлығы
бойынша білім беру бағдарламаларын әдістемелік қамтамасыз ету
мақсатында бөлме:
- жеке кабинетпен;
- 10-12 орындық мектеп жасына дейінгі балаларға арналған үстелдер мен
орындықтар топтамасы;
- тақта, интерактивті немесе флипчарт болғаны дұрыс;
- педагогке арналған үстел;
- үлестірмелік материал (санау материалдары, түсті қарындаштар;
дидактикалық ойындар мен құралдар);
- үш тілде аудиожазбасы топтамасы бар аудиожүйе;
- ойыншықтар мен қуыршақ театрына арналған топтамасымен (жұмсақ,
тақырыптық, қолғаптық, саусақтық) жабдықталуы тиіс.
Қазақ тілі
Ағылшын тілі
Орыс тілі
33
Сенің атың кім?
What is your name?
Как тебя зовут?
Жасың нешеде?
How old are you?
Сколько тебе лет?
Мынау не?
What is it?
Что это?
Мынау
кімнің
ойыншығы?
Whose toy is it?
Чья эта игрушка?
Бұл қандай түс?
What color is it?
Какого это цвета?
Қазір жылдың қай
мезгілі?
What season it is now?
Какое сейчас время года?
Мынау
кімнің
ойыншығы?
Whose is this toy? –
Чья это игрушка?
Сенің әпкең бар ма?
Do you have a sister?
У тебя есть сестра?
Сен әкеңді жақсы
көресің бе?
Do you like you father?
Ты любишь своего папу?
Сен жатын бөлмеде
не көре аласың?
What can you see in the
bedroom?
Что ты можешь увидеть в
спальне?
Сенің сүйікті жемісің
қандай?
What is your favorite fruit?
Какой
твой
любимый
фрукт?
Ағылшын тілінің ағымдарын жалпы негіздерін білу
Ағылшын, орыс, қазақ және өзге тілдердегі психологиялық кедергіні
жеңе білу;
Үш тілде сәлемдесу, қоштасу;
Сұрақтарға жауап беру;
Табиғат құбылыстарын атай білу;
Ағылшын тілінің спецификалық кейбір дыбыстарын атау.
Болу керек:
- оқытылып жатқан тілдегі мемлекеттердің салтын, дәстүрін, мәдениетін
ұғыну;
-белгілі шығармашылық іс-әрекеттегі тәжірибе;
- белгілі лексикалық қорды молайту;
- өзге тілдерді тыңдау шеберлігі;
- тыңдау (аудирования).
Білу керек:
- дыбыстар қалай дыбысталады?
- ағылшын тілін ести білу.
Болу керек:
- дыбыстарды тыңдау және дұрыс айта білу;
- вербальды ілтипат білдіру, дыбыстарды тыңдауда (шапалақтау, қол
көтеру, сурет, зат т.б.) сезіне әрекет ете білу;
- тыңдау және қайталау;
- жалпы сұрақтарға жауап беру;
- тыңдау және фразаны аяқтау;
- педагог сөзін түсіну.
Білу керек:
34
- қазақ және ағылшын тілдеріндегі дыбыстар туралы ұғымды
қалыптастыру;
- мектеп жасына дейінгі үш тілдік оқытудағы белсенді және пассивті
міндетті дамытудағы мүмкіндіктерге жағдай жасау;
- мемлекеттік тілді оқытуда, ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде
күнделікті оқыту әдіс - тәсілін қалыптастыру;
- ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің «Таным» саласында үнемі
ойындарды қолдану;
- үш тілдегі (жұмбақ, сергіту, үш тілді рифмаларды халық ауыз әдебиет
шығармаларын пайдалану) балалармен қарым – қатынас немесе тілдесу;
- күн тәртібі барысында (жуыну, тамақтану, ұйқыға дайындау,
серуендеу, таңертеңгілік қабылдау және т.б.) балалармен тілдесу және
қарым-қатынас жасай білу;
- күннің II жартысында үйірме, студияда, факультативтік оқу іс-әрекетін
ұйымдастыру арқылы балаларға шет тілін күнделікті оқыту;
- пәндік-дамытушылық ортасында заттық объектілермен өзара іс-
әрекетпен, өзара байланыспен тәжірибесін үлгілеу;
- үн таспа визуальдық материал, аудио және бейне, таспа жазба
материалдары, диск және түрлі тасымалдаулар;
- лингвистикалық мазмұны бар жағдаяттық, рөлдік, театрлық ойындар;
- сурет салу, құрастыру, жапсыру;
-
балалар өзінің жетістіктерін көрсете алатын – ертегілерді сахналау,
өлеңдер айту, мерекелер және ертеңгіліктер, ойын-сауықтар ұйымдастыру.
Бағдарлама бойынша білімнің мазмұны арнайы шеберлік деңгейде: бір
тақырыпты қайталау және игеруді ұсынады. Диалогты, монологты арнайы
шеберлік деңгейінде бір тақырыпты үш тілде оқытуды және фонетикалық,
лексикалық және грамматикалық арнайы дағдыларды бірте-бірте күрделі
түрде игеру.
Бағдарламаның мазмұны әрбір жас деңгейіне қарай материалдың
біртіндеп күрделенуімен құрылады. Күрделену келесі кезеңдерде сабақтан
сабаққа күрделенуі сияқты, оқу жылы сайын күрделене өтуі тиіс. Оқытудың
әр жылы лексикалық материал қосылады, жаңа грамматикалық формалар
енгізіледі, диалогтік қарым-қатынастың құрамды бөлігі ретінде дамыған
монологтік сөйлеуді оқыту жүргізіледі.
Басты назар фонетикалық минимумның кеңеюіне - дыбыс жазу
дағдыларына, әр түрлі жанрлар және сөйлеу стилін ұсынатын аудиомәтінді
түсінуге аударылады.
Оқытудың мазмұнына сөйлеуде шынайы және ойын қарым-
қатынастарын бейнелейтін базалық сөйлеу үлгілері енгізіледі; ал бұл
үлгілерді модельдеудің құралы атап айтқанда, заттардың негізгі әрекетін
бейнелейтін зат есімдерді, негізгі әрекеттерді білдіретін етістіктерді, заттың
сапасын және құбылысын білдіретін сан есімдер мен үстеулер. Оқытудың
мазмұнына өлеңдер, әндер, санамақтар енгізіледі.
35
«Қатынас» білім беру саласы бойынша білім мазмұнын жинақтау
талаптары ұстанымы бойынша тілдің үштұғырлығы бойынша оқу әрекетін
ұйымдастырудың тақырыптық мазмұны жасалады.
Мектеп жасына дейінгі балалар мынадай тақырыптардың лексикалық
мазмұнын білуі керек: «Таныстыру», «Сыпайылық ережесі», «Мен және
менің отбасым», «Менің ойыншықтарым», «Жануарлар», «Тамақ»,
«Мамандықтар», «Есеп», «Апта күндері», «Гүлдер», «Жыл мезгілдері», «Ауа
райы және киім», «Хобби», «Пәтер», «Менің үйім», «Жиһаз», «Тұрмыстық
заттар», «Мерекелер».
Бағдарлама туған тілдің бірлігіне, екінші (орыс тілін немесе қазақ тілін)
және ағылшын тілін игеруге бағытталған. Мемлекеттік туған тілге оқыту
мектепке дейінгі ұйымдардың жалпы білім беретін оқу бағдарламаларының
талаптарына сәйкес әр жас кезеңдік топтар бойынша өткізілу керек.
Ағылшын тілін игеру «тілдің үштұғырлығын дамыту» бағдарламасының
тұтастай мазмұны талаптары бойынша қарастырылады. 2-жылдың ішінде
оқытудың бірінші 36 сағатын (4-5 жастағы балаларға) және оқытудың екінші
жылы 72 сағатын (5-6 жастағы балаларға) құрайды.
Бағдарлама мектепке дейінгі ұйымдарда қазақ тілінде оқытылатын
топтардағы балаларға ана тілін, орыс және ағылшын тілін игеруге арналған,
орыс тілінде оқытылатын балаларға ана тілін, қазақ тілін мемлекеттік және
ағылшын тілі ретінде меңгеруге арналған.
Қазақ және орыс тілдері бойынша оқу әрекетін ұйымдастыру мектепке
дейінгі ұйымдарда тәрбиелеу мен оқыту бағдарламасы бойынша типтік оқу
жоспары кестесіне сәйкес жүргізіледі.
Қазақ тілінде оқытылатын топтарда орыс тілінің оқытылуы қатар
жүргізіледі, ал орыс тілінде оқытылатын топтарда қазақ тілі мемлекеттік тіл
ретінде тәрбиелеу және оқыту мазмұнында оқытылады,
Бағдарламаны еңгізу қортындысында келесіндей нәтижелер алынады:
-мектеп жасына дейінгі балалармен, оларға қарап есту арқылы сөйлеуді
жеткілікті түсіну;
- үш тілде қарапайым диалогқа, қабілетін дамыту;
- басқа мәдениетті түсініп, құрметтеу;
- көркем әдебиет, поэзия, фольклор, әуен, арқылы қазақ, орыс және
ағылшын тілдерін оқыту;
- оқытылып жатқан тілдер елдерінің әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне
мерекелеріне танымдық қызығушылықты дамыту.
Достарыңызбен бөлісу: |