Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау министрлігі c. Ж
жүктеу/скачать 2,3 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Энергетика шығарындылары.
- Автотранспорт шығарындылары
- Қатты және сұйық қалдықтар.
| Өнеркәсіп шығарындылары. Өнеркәсібі дамыған ірі қалаларда топырақты негізгі ластаушылаы болып табылады. Ірі өнеркәсіптік қалаларда орташа химиялық жүктеме топыраққа фоннан 40 есе жоғары, a ең жоғарғы деңгейден 600 рет артық. Әдетте, химиялық заттардың ең жоғары концентрациялары өнеркәсіптік кәсіпорындар маңында байқалады. Мысалы, өнеркәсіп алаңдарының кәсіпорындар аудандарда түрлі-түсті металлургия Өскемен, Лениногорск, Зыряновск, Шымкент, Балқаш концентрациясы қорғасын, мырыш, кадмий, мыс топырақтағы ШРЕК 100 - 500 рет асып түседі; санитариялық-қорғау аймағында (дейін 1,0 км) металдардың концентрациясы ШРЕК артуы күніне 50-100 есе, 5-тен 40 км қашықтықта металдар құрамы ШРЕК 2-3 рет асып түседі.
Энергетика шығарындылары. Үлкен ЖЭО зауыттарында қатты отынды жағу кезінде май, май және улы металдар пайда болады. Қазақстандағы ірі отын-энергетикалық кешені - Екібастұз. Күл шығарындылары жүздеген шақырымдарға таралады. Бұдан басқа, 2-3 километрге дейінгі жылу электр станциясын іске қосу арқылы да ластанады. Автотранспорт шығарындылары. Жалпы алғанда, әлемдегі автомобильдер саны 400 миллионнан астамды құрайды. Аса қауіпті көлік газдарының абсолютті күйінде қорғасынның қосындысы, сондай-ақ 3,4-бенз (а) пирен бар. Автотрасса маңында қозғалысы бар автомобильдің жанында топыраққа үлкен зиян байқалады. Мысалы, машинаның қозғалысы бар көлік құралдарының жартысы, күніне 3 квартал, бірінші кезекте қорғасын концентрациясы 470 мкг / г (шұңқыр 14 мкг / г болған кезде). Көлік қозғалысы кезінде күніне 50 мың қарқындылықпен жүргенде, басында қорғасынның айтарлықтай көлемі 10 есеге дейін артады. Қатты және сұйық қалдықтар. Адамзат өзіне керектерін, қажеттілігін өнеркәсіп, ауылшаруашылық жұмыстарында өндіруі әртүрлі қалдықтар шағарумсн бірге жүреді. Осы қалдықтардың бір бөлігі қатты заттар түрінде шығарылады, баска бөлігі сұйық заттар түрінде шығарылады (ағынды сулармен). Соңғы 25 жыл ішінде ТМД елдерінің ірі қалаларында, соның ішінде Қазақстанда, қалдықтар көлемі тұрғынға шаққанда 2 есе көбейді (қатты қалдықтар 1м3 бір жылға). Қазіргі қалалар қоқысының 45,3% тұрмыстық, тағамдық қалдықтар, 28,3% қағаз, 5,1% тері және резина, 2,6% пластмасса, 5% металл және 5,5% шыны болады. Үйінділерде қалалақ қоқыстар жағылғанда токсикалық заттар пайда болады (қорғасын, мырыш, кадмий, мыс т.б.), олар топырактың үстіңгі бетін ластайды. Сұйық қалдықтар құрамында токсикалық заттар бар шаруашылық-тұрмыстық және өнеркәсіптік ағынды сулар, әсіресе егін шаруашылығында өрістер суаруда ауьшшаруашылық дақылдарды суару үшін қолданғанда топырақты ластайды. Топырақ пен су ластануында ерекше қауіп туғызатындар, өнеркәсіптік өндірістер маңайындағы 60% қоймаларда сақталатын өнеркәсіптік орындар (түсті металургия, өнеркәсіптік көмір, химия салалары, ЖЭО), олардын қалдықтары сынап, қорғасын, кадмий, бериллий, мышьяк сияқты улы заттар құрамында болуы мүмкін. Ауылды жерлерде топырақ ластануының негізгі көздері мал шаруашылығы, құс шаруашылығы және улы химикаттар мен минералдық тыңайтқыштарды (сынап құрамды, фосфор құрамды және т.б.) қарқынды түрде қолдану, биологиялық ластану (топырактың ауру шақыратын микробтармен ластануы) болады. жүктеу/скачать 2,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|