Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы
жүктеу/скачать 19,8 Mb. Pdf көрінісі
|
| Атауы:
Мақал Мәтел Айырмашылығ ы: Өмір тәжірибесінен екшелеп алынған ақыл, өнеге, оқушыны жақсыға баулып, жаманнан аулақ болуға үйрететін кеңес беріледі. Белгілі бір ойға, ұғымға ишара жасайды, мәтелдерде астарлап, жұмбақтап айту мәні басым. Мысал: Көп қорқытады, терең – батырады. Әшейінде ауыз жаппас, той дегенде өлең таппас. Күлме досыңа – келер басыңа. Соқыр тауыққа бәрі бидай. Ұқсастығы: Мақал-мәтелдер адамның жеткізгісі келген ойын тыңдаушыға бірден аңғартуға немесе сөйлеген сөзімізден қысқа, тұжырымды қорытынды шығаруға үлкен артықшылық әкеледі. Мысал: Сыпайы сырын жасырмайды дегендей, мен саған, інішегім, бір сырымды айтқалы келе жатырмын(С.М.). 195 Мақалдың осы жерде қолданылуының артықшылығы, екі коммуникантқа да тиер пайдасы мол. Біріншіден, айтушының өз ойын тыңдаушыға түсіндіру мақсатында сөзді неден бастау қажет мұршасын тудырады. Екіншіден, тыңдаушы болса, айтушының сөз басында айтқан сөзінен-ақ оның не айтқалы жатқанын аңғара бастайды. Ғалымдар мақал-мәтелдердің өзара айырмашылығын талдау кезінде оларды тек тіл мен әдебиет аясында ғана емес, стилистика, тілдік қатынас аясында да қарастырған. Қазіргі кезде филология ғылымының өркендеуіне мол үлестерін қосқан докторлар қатарына Сабира Исакова мен Тамара Артыкова жатады. Өздерінің оқу құралында мақал мен мәтелдерге тірек сызба арнап, олардың анықтамалары мен ұқсастықтарын бір сызбаға сыйғызып түсіндіреді: жүктеу/скачать 19,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|