Қазақстан республикасы ғылым және жоғары білім министрлігі ш. УӘлиханов атындағы



Pdf көрінісі
бет284/532
Дата05.09.2023
өлшемі19,8 Mb.
#106156
1   ...   280   281   282   283   284   285   286   287   ...   532
Қалақай (латынша: Urtica) 
Ол көп жылдық шүберек өсімдік, 1,7 м-ге дейін ұзын, крепостнойлық ризом мен жанып 
жатқан түктері бар. өте белсенді және негізінен арам шөп ретінде өседі. Табиғат неттоға ашық 
түстер мен флоресценциялар бермеді, бұл оған басқа бұталардың арасында оңай бүркемелеуге 
мүмкіндік береді. Стинг масақтарының кесірінен адамдар оны стинг және стинг деп атаған. 
Неттолардың барлығы тығылмайды. Құрамы: аскорбин, пантогендік, формикалық, кофе, 
феррулик қышқылдары, таниндер, белок және азотты заттар, сондай-ақ К витамині, Пайдалы 
қасиеттердің осы букетінің арқасында неттл инфузориялары ас қорыту жүйeсін жақсартады, 
холеретикалық әсер етеді, липидтік зат алмасуды қалыпқа келтіреді және қандағы 
холестеринді азайтады. К витаминінің болуы өсімдікке гемостатикалық және деконгестанттық 
қасиетке келеді, ал өсімдік ақуызының лектині антитоксик қасиет болып табылады. Неттода 
бар хлорофилл иммуностимуляциялық әсер етеді, зақымданған тіндердің емделуіне 
көмектеседі және шаштың өсуін күшейтеді. Жануарларды зерттеу көрсеткендей, нетто 
жапырағынан инфузия қант диабетінде қантты азайтуға, гемоглобин деңгейін көтеруге және 
жүрек-қан тамырлары жүйесін қалыпқа келтіруге мүмкіндік береді (сурет 5). 
Сурет 5. 
Ликоподий (латынша: Lycopodium)
Плаун буланоиды — көп жылдық шөптесін мәңгі жасыл өсімдік, өте ұзын және 
крепостнойлық тармақталған сабағы бар, одан көтеріңкі тармақталған өсінділер кетеді, оның 
ұшында 2-4 споралы масақ орналасады. Жапырағы ұсақ, сызықты-ланцелятты, ұшында ұзын 
түк басқан, сессилді, шиыршықталып орналасып, сабағының беті мүлдем көрінбейтіндей 
тығыз орналасқан негізгі сабағы мен бұтақтарын жауып тұрады. Споралар шілде-тамыз 
айларында дисспозициялайды. Жыл сайынғы соқа шығыңқы жапырақтарымен, дара споралы 
масақтарымен ерекшеленедi. Плаун обласында бұтақтары жалпақтау, аяқтарында қақырықпен 
сығылған үнпарақтар мен 3-4 масақ болады. Құрамы: споралардың құрамында 50%-ға дейін 
май құрғатпайтын май, олея, стеарикалық, пальмиттiк және басқа да қышқылдар глицеридтері 


527 
болады. Шөптесін құрамында алкалоидтар, клаватин, аннотинин бар. Ликоподий — теріні 
мүлдем тітіркендірмейтін, теңдесі жоқ балалардың кебуі мен адсорбциялық ұнтaғы. 
Ликоподийді қысымды сорларға, сыпырғыш экзeмаға да себеді. Дәріханалық практикада 
таблеткаларды бірге жабыспау үшін себеді[3] (сурет 6) 
Сурет 6. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   280   281   282   283   284   285   286   287   ...   532




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет