Қазақстан республикасының білім және ғылым министрілігі


Ассортимент бойынша жоспардың орындалуы



бет187/213
Дата15.01.2023
өлшемі0,71 Mb.
#61339
түріЖұмыс бағдарламасы
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   213
Ассортимент бойынша жоспардың орындалуы



Бұйым

Салыстырмалы бағадағы өнім шығарылымы, мың теңге

Шығарылым-ның меншікті үлесі, %

Жоспар-дың орын- далуы, %

Меншікті үлестің ауытқуы, +/-

Жоспардың орындалуына есепке алынады

1

2

3

4

5

6




жоспар

нақты

жоспар

нақты




А

19215

19290

60,17

60,04

100,39

Б

6780

6555

21,23

20,4

96,68

В

5940

6285

18,60

19,56

105,81

Барлығы

31935

32,130

100

100

100,61



Құндылықпен көрсетілген өнім көлеміне құрылымдық өзгерістің әсерін санау үшін мәліметтер



Бұйым

Жоспар-лы баға, теңге



Өнім шығары- лымы, дана,
жоспар

Меншікті үлес, %
нақты

Меншікті үлестің өзгеруі, +/-
жоспар

Жоспардың орындалу пайызы
нақты

Ауытқу

пайыз

А

9150

2100

2108

51,47

51,82

+0,35

100,38

Б

4680

1450

1400

35,54

34,41

-1,13

96,55

В

11220

530

560

12,99

13,77

+ 0,78

105,66

Барлығы




4080

4068

100

100

-

99,71

Құрылымдық өзгерістің әсерін санау үшін тауарлы өнім көлемі түрақты деп саналады, яғни өнім бірлігінің бағасы және шығарылым көлемі (заттай түрде) жоспар деңгейінде алынады.


Жоспарлы бағада, нақтылы шығарылым көлемінде және нақтылы құрылымындағы тауарлы өнім көлемі:
Ш׳ Т1 = Q1 ΣҮл1i × Б0i  = 4068 × (0,5182 × 9150 + 0,3441 × 4680 + 0,1377 × × 11220) = 32124,658 ìûң òåңãå
Íàқòûëû øûғàðûëûì êөëåì³íäå, æîñïàðëû құðûëûìäà æәíå æîñïàðëû áàғàäàғû òàóàðëû өí³ìí³ң êөëåì³::
Ø״ Т1 = Q1 ΣҮл0i × Б0i  = 4068 × (0,5147 × 9150 + 0,3554 × 4680 + 0,1299 ×11220) = 31 853,477 мың теңге
Құрылым өзгерісіне байланысты тауарлы өнім көлемінің өзгеруі:
ΔШТ = Ш׳ Т1 - Ш״ Т1 = 32124,658 – 31 853,477 = 271,181 мың теңге
Есептеудің нәтижесі кесте түрінде келтірілуі мүмкін. Шығарылатын өнім номенклатурасы күрделі болып келгенде есептеулерді кесте түрінде келтірілген көрнекті болады.
Мәліметтер негізінде өнім көлемінің және тауарлы өнім көлеміндегі құрылымдық өзгерістің нақты көрсеткіші туралы екі фактордың әсерін анықтауға болады.
Өнім көлемінің жалпы өзгерілуі 32123,2 – 31947,6 = 175,6 мың теңгені құрайды.
Шығарым көлемінің өзгеруіне байланысты тауарлы өнімнің көлемінің өзгеруі 31844,39 – 31947,6 = - 103,21 мың теңгеге тең.
Тауарлы өнім көлеміне құрылымдық өзгерісінің әсерін есептеу



 Бұйым

Жоспар-лы баға, теңге Бо

Өнім шығары- мы, дана

Өнімнің меншік- ті салмағы, %

Тауарлы өнім, мың теңге







Жоспар-лы құры- лымдағы нақтылы өнім

Жоспар-лы баға- дағы







жоспар Qo

нақты
Qi

жоспар Үл0

нақты Үлi

жоспар Qo× Бo




Qi ×Бo

А

9150

2100

2108

51,47

51,82

19215

19159,28

19288

Б

4680

1450

1400

35,54

34,41

6786

6766,32

6552

В

11220

530

560

12,99

13,77

5946,6

5928,79

6283,2

Бар-лығы




4080

4068

100

100

31947,6

31844,39

32123,2

Жоспарды орындау пайызы бойынша тікелей есептеу әдісімен санау шығарым құрылымы тұрақты болған жағдайда бұйымның әрбір түрі бойынша шығарылған өнім көлемі көлем жиынтығына пара-пар өсіп отыратына негізделген.


Келесі формула бойынша тауарлы өнім көлемі әрбір нақтылы өнім көлемін жоспарлы құрылым мен жоспарлы бағаға көбейту арқылы анықталады:
Ш״Т1 = Q1 ΣҮл0i × Б0i
Бұл мысалда жоспардың орындалу пайызы (немесе жоспарды орындау коэффициенті) 99,71% (0,9971) құрайды (7.2-кестені қараңыз), сонда:
Ш״Т1 = 2100 × 0,9971 ×9150 + 1450 × 0,9971 × 4680 + 530 × 0,9971× 11200 = =31844,39 мың теңге
Тауарлы өнім көлеміне құрылымдық өзгерістің әсері 32 123,2 – 31 844,39= = 278,81 мың теңге
Орташа баға әдісі жоспарлы және нақтылы құрылымдағы орташа өлшенген бағаны анықтауға негізделген және анықталған айырым нақтылы өнім көлеміне көбейтіледі. Есептеу кестеде көрсетілген.
Құрылымдық өзгерістің нәтижесінде орташа баға 68,529 теңгеге өсті. Егер табылған мәнді нақтылы өнім көлеміне көбейтсек, біздің мысалда ол 4068 данаға тең, онда құрылым арқылы тауарлы өнімнің өзгеруі 278,81 мың теңге екенін анықтаймыз.


Орташа бағаның өзгеруіне құрылымдық өзгерістің әсерін есептеу



Бұйым

Өнім бірлігінің жоспарлы бағасы, теңге

Өнімнің меншікті үлесі, %
жоспар

Меншікті үлестің өзгеруі, ±
нақты

Құрылым-дық өзгеріс арқылы орташа бағаның өзгеруі, теңге

Құрылым арқылы тауарлы өнімнің өзгеруі, мың теңге

ауытқу

А

9150

51,47

51,82

+ 0,35

32,025

-

Б

4680

35,54

34,41

-1,09

-51,012

-

В

11220

12,99

13,77

+ 0,78

+ 87,516

-

Барлығы




100

100



+ 68,529

278,81



Келісім-шарттық міндеттемелерді және өнімді сату көлемін талдау
Өткізілген өнім көлемі ұйымның нәтижелілігін көрсеттетін негізгі көрсеткіш болып табылады. Өткізілген өнім көлемінен қаржылық-шаруашылық нәтижесі, айналым көрсеткіші және табыстылығы тәуелді болады. Бұл көрсеткіш бойынша нарықтағы ұйымдастырудың маңызын білдіреді. Мысалы, АҚШ-та әр жылда мыңдаған ірі кәсіпорындардың сатылған өнім көлемін жариялап отырады.
Өнімді сату көлемі тауарлы-шикізат ресурстарымен қамтамасыз етілген дәрежесіне тәуелді. Осы көрсеткішті зерттеу үшін өзіндік құны мен көтерме бағасы бойынша тауарлы өнімнің теңгерімі жасалынады (7.5-кесте).
7.5-кесте мәліметтері дайын өнімнің қозғалысын көрсететін көрсеткіштердің өзара үйлесуін көрсетеді, сондықтан өткізілген өнім көлемі келесі формуламен анықталады:
Шөө = Шқалд1 + Шшө  - Шқалд.II
мұнда Шөө - өткізілген өнім көлемі;
Шқалд1, Шқалд.II - кезеңнің басындағы және соңындағы сәйкес дайын өнім қалдығы;
Шшө - шығарылған өнім көлемі.
Тауарлы өнімнің теңгерімі



Көрсеткіш

қолданыстағы көтерме бағасында,нақты м.тг

өзіндік құны бойынша

Есеп берер жылдың басындағы қоймадағы дайын өнім мен жіберілген тауарлар қалдығы

79 200

51465

Тауарлы өнім шығарылымы

4 867 800

4 075 500

Басқа түсімдер

+330

+240

Өткізілген өнім

3 567 465

3 039 105

Жыл соңындағы қоймадағы дайын өнім мен жіберілген тауар қалдығы

1 379 865

1 088 100

Өнімді өткізу көлемін өзгертетін факторлар әсері салыстыру әдісімен есептелінеді. Сонымен қатар жыл соңындағы дайын өнімнің, жіберілген өнімнің қалдығына әсер ететін фактор осы көрсеткіштерінің таңбасына қарсы әсер ететіні ескеріледі .
Мәліметттері өткен мерзімде жіберілген өнімнің құны дер кезінде төленуі нәтижесінде өнімді сату жоспары артық орындалғанын көрсетіп тұр. Шығарылған өнім көлемінің 61 350 мың теңгеге азайғандығы және жыл соңында дайын өнімнің қалдығы 47 310 мың теңгеге көбейгендігі жіберілген өнім көлемін 108 660 мың теңгеге (47 310 + 61 350) азаюына себеп болды. Жылдың басында дайын өнімнің жоспардан тыс қалдығы жіберілген өнім көлемін 2 160 мың теңгеге көбейтті. Өткізілетін өнім көлеміне жыл соңында жіберілген, бірақ та төленбеген дайын өнім көлемінің азаюы оң әсерін тигізіп отыр.
Қарастырылып отырған факторлардың әсері жіберілген өнім көлемінің азаюына қарамастан өткізілген өнім көлемінің 212 955 мың теңгеге өсуіне алып келді.
Өнімді өткізуді талдау өнім жеткізілімі бойынша келісім-шарт міндеттемелерін орындауды талдаумен тығыз байланысты (7-кесте). Өнім жеткізілімі бойынша келісім-шарт міндеттемелерін орындау келесі формула бойынша саналады: 
Кn = (No – Nн )×100%,
мүнда Кп ізделіп отырған келісім-шарт міндеттемелерін орындау
пайызы, %;
No келісім-шарт жасау үшін қажетті жоспарлы өнім көлемі, мың
теңге;
Nн  – келісім бойынша жеткізілмеген өнім, мың теңге




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   183   184   185   186   187   188   189   190   ...   213




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет