Далалық байқау әдістемесі

46 
 
болатындай  етіп  қарастырылуы  керек.  Гравиметрлердің  басым  бөлігінде  рейс 
звеносының ұзақтығы бір сағаттан бірнеше сағатқа дейін созылады. 
Жергілікті жердегі барлық ГТП-ларда пункттің нөмірі, күні, ұйымның аты 
ағашқа  жазылған  немесе  басқадай  белгілер  болуы  керек.  Егер  түсірілім  дұрыс 
желі  бойынша  орындалса,  онда  қатардағы  пункттер  пикет  нөмірлері  және 
кескіні  көрсетілген  қазықтармен  белгіленеді.  Байқаудағы  тіректер  мен 
қатардағы  пункттерде  масштабтарына  сәйкес  және  топографиялық  картаға 
байланысты 
өңделген 
телімдер 
сұлбасы 
салынуы 
қажет. 
Барлық 
гравиметриялық  байқаулар  топогеодезиялық  жұмыстармен  бірге  жүргізіледі. 
Нәтижесінде  пункттердің  географиялық  координаталары  анықталады  және 
олардың  биіктік  белгілері  жобалық  дәлдікпен  орындалады.  Гравиметриялық 
өлшеулердің  және  қатардағы  пункттер  (түсірім  қадамы)  аралығының  дәлдігі 
геологиялық  тапсырмаға  байланысты  болады.  Өлшеулердің  дәлдігін  анықтау 
үшін  қатардағы  пункттердің  жалпы  санының  3%-дық  көлемін  қамтитын 
тәуелсіз қайта бақылау рейсі орындалады. 
Өлшеулерді  орындау  келесі  ретпен  жүргізіледі.  Аспапты  тас  немесе 
арнайы  қондырғысы  бар  қатты  грунтқа  орнатады.  Винттердің  көмегімен 
аспапты біріне бірі ортогональді деңгейлердің біріне  қатысты екі көрсеткішіне 
негізделе отырып микрометрлік винттің сабын айналдырады да визир индексін 
микроскоптың  шкаласының  ортасына  әкеліп  көрсеткішті  журналға  жазады. 
Одан  кейін  микрометрлік  винтті  оңға  қарай  жарты  айналым  бұрып,  есепті 
жояды  және  шкаланың  ортасына  қайта  әкеледі.  Процедураны  үш  немесе  төрт 
рет қайталағаннан соң келесі нүктеге көшеді. 
Гравиметрді  бір  нүктеден  екінші  бір  нүктеге  тасымалдағанда 
соққыдан,  сілкіністен  сақ  болған  жөн,  сондай-ақ  гравиметр  әрдайым  тік 
күйде болғаны дұрыс. 
Далалық  құжаттың  есепнамасына,  «Гравиметриялық  бақылау  журналы» 
(3.2  кесте)  және  «Гравиметриялық  пункттердің  орналасу  сұлбасы»  жатады. 
Далалық журналдарды камералық өңдеуден өткізгеннен кейін  «Гравитациялық 

47 
 
аномалиялар  каталогы»  (3.3  кесте)  және  «Бақылау  каталогы»  (3.4  кестесі) 
орындалады.  «Гравиметриялық  бақылаулар  журналында»  аспаптың  нөмірі 
және бөлінімдердің бағасы, партияның атауы, түсірім телімі және оператордың 
фамилиясы  жазылады.  Бақылауды  орындау  кезінде  журналға  рейстің  нөмірі, 
пунктің  нөмірі,  өлшеу  уақыты,  есептік  көрсеткіштерді  және  ескертулерді 
енгізеді.  Одан  басқа,  журналда  орта  көрсеткіш  (есеп),  нуль-пункттің  ағымдағы 
мәні, ГТП-нің бастапқы ауырлық күшінің үдеу өсімі мен ауырлық  күш үдеуінің 
мәні жазылуы тиіс. Соңғы графалар рейс біткеннен соң далалық байқаулардың 
қорытындысы камералық өңдеуден кейін толықтырылады.  
3.2 кесте 
Гравиметриялық байқаулар журналы 
Күні...... 20... ж. Қадам...... м. Бөлінім бағасы  C = – 6.250 мгл/бөлінім Бет   
 
№ 
п/п 
Пи- 
кет 
Уақыт 
Өлшем- 
дер 
Орташа 
есеп 
өлшем 
Нуль- 
пункт 
Өрістің 
өсімі 
Өріс- 
тің мәні 
Ескер- 
тулер 
 
(i) 
t(i) 
n
1
(i) 
n
2
(i) 
n
3
(i) 
ni 
n
0
 
Δg(i) 
g(i) 
 
 
ОГП
-1 
12.00 
6.345 
0.000 
6.3423 
0.000 
982150.0 
 
 
0/10 
12.10 
5.450 
5.455 
5.457 
5.4540 
6.3401 
5.54 
982155.54 
 
 
Оператор....................................... 
Есептеуіші..................................... 
 
«Гравитациялық 
аномалиялар 
каталогында» 
нүктенің 
нөмірі 
мен 
координаттары,  нүктенің  биіктік  белгісі  Н,м;  бақыланған  мәні 
g
i
,  мгл;  өрістің 

48 
 
қалыпты мәні g
N
(φ, Н) мгл өрістің ауытқу мәні 
Δ
gi, орта тығыздықтың σ
орт
 г/см
3
 
сұрыпталған шамасына байланыстылығы мгл көрсетіледі. 
3.3 кесте 
Гравитациялық аномалиялар каталогы 
 
ПК 
бойлық 
ендік 
биіктік 
Бақыланған 
өріс 
Қалыпты 
өріс 
Буге 
аномалиясы 
 
λ(i) 
φ(i) 
H(i) 
g(i) 
g
N
(i) 
Δg(i) 
0/10 
36.685 
64.850 
220.0 
982155.54 
982182.10 
-51.17 
 
«Қайтара  бақылау  өлшеулері  каталогында»  пункттің  нөмірі,  бақыланған 
қатардағы  және  қайтара  бақылаудың  мәні  gi,  мгл;  олардың  орта  аралық  мәні; 
орташа мәннен ауытқуы және олардың квадраты. 
 
3.4 кесте 
Қайтара өлшеу каталогы 
Пункт реті 
 № 
пикет 
Өрістің 
мәні 
Орташа 
мәні 
Орташадан 
ауытқуы 
Ауытқу 
квадраты 
 
(i) 
g(i)
1 
g(i)
2
 
g(i)
3
 
g
ср
(i) 
δg
1
 
δg
2
 
δg
3
 
(δg
1
)
2
 
(δg
2
)
2
 
(δg
3
)
2
 
 
 
 
 
 
 
 
3.4.4. Байқауды бастапқы өңдеу 
 
Бірінші  рейстен  кейін  камералық  өңдеу  қорытындысы  далалық  ретпен 
жазылады: 
1. Әр бақылаудан кейін орташа n
i
 есептік өлшем есептеледі. 
2.  Әр  рейстің  k
о
  жеке  звеносының  нуль-пунктіндегі  жылжу  жылдамдығы 
3.5 формуласымен анықталады: 

49 
 
 
          
                                (3.5) 
 
 мұнда  n(А)  –  звеноның  бірінші  ГТП-дағы  есептік  өлшемі,  g(А)  –  бірінші 
звенодағы ГТП-нің өріс мәні; n(Б) – звеноның соңғы ГТП-ндағы есептік өлшем; 
g(Б)  -  өрістің  соңғы  ГДП-дағы  өлшемі;      t(А)-  звеноның  алғашқы  ГДП-  дағы 
уақыт;        t(Б)  –  звеноның  соңғы  ГТП-сындағы  уақыт;  С  –  аспаптың  өлшем 
бағасы. 
3.Звеноның  әр  нүктесіне  n
А
(i)  нуль-пунктің  ағымдағы  мәнін  есептеу  мына 
формуламен есептеледі: 
n
А
(i) =  n(А) + k
о   
 [t(i) - t(А)].                  
            Есептелген нәтиже сәйкес графаларға жазылады. 
4. ГТП-ге Δg
A
(i) қатысты ауырлық күш үдеуінің өсімін анықтау:  
Δg
A
(i) =[ n(i)- n
А
(i)]C. 
5.  Бақыланған  нүктедегі  g(і)  ауырлық  күш  үдеуінің  бақыланған  мәнінің 
қорытынды есебі:  
g(і)  = g(А) + Δg
A
(i)  
6.  Барлық  орындалған  гравиметриялық  түсірімдердің  қателігін 
ε
  –ді 
бағалау (3.6)    формуламен есептеледі:  
                         (3.6)    
мұнда n – қайтара бақылау саны; m – бақылау нүктелерінің саны. 
Әрбір  пунктке  арналған  «Гравитациялық  аномалиялар  каталогын»  құрау 
кезінде  далалық  журналды  пайдаланып  бастапқы  графаларды  толтыру  қажет 
және  сәйкес  формулаға  байланысты  аномалияны  есептеп  шығару  керек. 
Жоғарыда  аталған  далалық  құжаттардан  басқа  есепнамалық  материалға, 

50 
 
сонымен  бірге  изосызықтықтар  жүргізілген  аномалия  картасы  және  профиль 
бойынша аномалия графигі де жатады. 
 
3.4.5. Гравиметриялық түсірімдер деректерінің интерпретациясы  
Гравитациялық  түсірімдердің  геологиялық  интерпретациясы    төменедегі 
қағидаға  сүйенеді.  Кез  келген  шынайы  дененің  тығыздығы  мен  көлемі  белгілі 
болса  ол  дененің  теориялық  тұрғысынан  гравитациялық  өрісін  есептеп 
шығаруға  болады  [5].  Мысал  ретінде,  тығыздығы  тұрақты  қарапайым 
геометриялық денелердің тура есебін келтірейік. 
        Шардың радиусы   R, ал оның центрі (х, y) координата нүктесінде 
орналасқан болса және ол һ тереңдікте жатса, онда оның өрісін төмендегі (3.7) 
формуласымен анықтайды: 
 
                                             (3.7)
 
 
Шексіз  созылып  жатқан  горизонтальді  дөңгелек  цилиндр  ортасында 
орналасқан  бастапқы  координат  нүктелері  (х,  y)  мен  тереңдігі  һ  цилиндр 
үстінде өріс түзейді. Оны мынадай 
(3.8)
  формуласымен анықтайды:  
 
                             (3.8)
 
          Координата басындағы (0,0) нүктеде орналасқан, құлау тереңдігі һ-тан Н-
қа дейінгі вертикаль кертпеш өрісті тудырады. Оны келесі формуламен (3.9) 
анықтайды: 

51 
 
      (3.9)
 
Жоғарыда  көрсетілген  екі  функцияның  аномальді  гравитациялық  өрісі  3.4 
суретте көрсетілген. 
 
3.4  сурет.  Гравитациялық  өрістің  графигі:  а  –  шар,  σ  0,2  г/см
3
;  б  –  вертикальді      
кертпеш, σ 0,2 г/см
3
. 
 
Гравитациялық 
аномалияның 
сандық 
интерпретациясын 
әртүрлі 
әдістермен  жасауға  болады.  Мысалы,  егер  массасы  біртекті  изометриялық 
формада  аномалия  байқалса,  оны  шармен  аппроксимациялауға  болады  және 
гравитациялық өрісті талдау үшін келесі формула қолданылады: 
 
h ≈ 1.3x
0.5  ;
 
M=Δg
max
*h
2
/γ. 
 
Мұнда һ – дененің ортасына дейінгі тереңдік; М – оның массасы. 
Егер  аномалия  қандай  да  бір  бағытқа  созылып  жатса,  аномалияның  ұзын 
осіне  ортогональді  профильдің  дене  көзін  горизонтальді  цилиндрмен 
аппроксимдеуге  болады.  Бұл  жағдайда  цилиндр  параметрі  келесі  формуламен 
анықталады:  
h= x
0.5  ; 
Δg
max
*h/2γ. 

52 
 
 
Сандық интерпретацияны практика жүзінде  пайдаланса, онда гравибарлау 
біртекті  емес  тығыздықты  анықтайды,  сондай-ақ  аномальді  нысандардың 
тығыздығы мен тереңдігін бағалауға мүмкіншілік береді. 

53 
 
3.5. МАГНИТОМЕТРИЯЛЫҚ БАРЛАУ ӘДІСІ 
Магниттік барлау далалық геофизиканың кеңінен таралған әдісіне жатады. 
Себебі,  далалық  байқау  жұмысының  құнының  арзандығы  және  магниттік  өріс 
түсірімінің жоғары геологиялық тиімділігімен  түсіндіріледі. 
 
3.5.1. Магниттік барлау әдістемесінің мәні мен мақсаты 
Геологиялық  зерттеулерде  магниттік  өрісті  өлшеуді  пайдалану  тау 
жыныстары  мен  кендердің  магниттік  қасиеттерінің  бірдей  еместігіне 
негізделген.  Тау  жыныстары  мен  рудалардың  басым  бөлігі  әлсіз  магнитті, 
немесе мүлдем магнитсіз материалдардан тұрады. Сондықтан, Жер қабығының 
біртекті  магниттік  өрісіне  жақын  телімінің  тау  жыныстарында  қалыпты 
магниттік өріс байқалады. Мұндай өріс басты геомагниттік өріс деп аталады. 
Дегенмен,  кейбір  тау  жыныстары  мен  рудалар  біршама  жоғары  магниттік 
қасиеттерге  ие.  Қандай  да  болмасын  магниттелген  нысандар  сияқты  тау 
жыныстарынан  құрылған  осындай  геологиялық  денелерде  ауытқулар  болады, 
оны  магниттік  барлауда  аномалия  деп  атайды.  Сонымен,  магниттік  барлау 
әдістемесінің мәні, табиғат нысандардағы табиғи магниттік өрісті зерттеу. 
Магниттік  өріс  –  векторлық  шама.  Жер  бетінің  әр  нүктесінде  магниттік 
өрістің  Т  абсолюттік  шамасы  магниттік  индукциямен  (кернеулікпен) 
сипатталады. Т векторының   кеңістіктегі   жағдайы еңкею i  және ауытқу D (3.5 
сурет) бұрыштарымен анықталады.  
Вектор  Т  кернеулікті  құрайтын  тік  Z  және  көлденең  Н  құрамалармен 
шектеледі.  Т, Н, Z, і және D геомагниттік өрістің элементтері болып саналады. 
Геомагниттік өрістің толық құрамасы Т тік оське проекциясын тік құраушысы Z 
деп  аталса,  ал  оның  ХОУ  жазықтығына  проекциясын  көлденең  құраушы  деп 
аталады.  Н  құраманың  векторлық  бағыты  магниттік  меридианның  бағытымен 
бағыттас  келеді,  мұнда  шығысқа  ауытқуы  оң,  ал  батысқа  ауытқуы  –  теріс  деп 
саналады.  Кейде  көлденең  компоненттерді  ендік  (Y)  және  бойлық  (Х) 

54 
 
құраушыларға  ажыратады.  Х-тің  оң  бағыты  солтүстікті,  ал  Y  –  шығысты 
көрсетеді. 
 
3.5 сурет. Жер магнит өрісінің элементтері 
 
 Геомагниттік өрістің элементтері арасында мынадай байланыстар болады:  
 
,     
tg(i)=Z/H                                (3.10) 
    
            
 
Магниттік  барлауда  әдетте  өрістің  бір-екі  құраушысын  өлшейді.  Себебі, 
қалған құраушылар байланыстар теңдеулерімен анықталады. 
  
X = H cosD; Y = H sinD; Z =T sini.          (3.11) 
СИ жүйесіндегі магниттік өріс индукциясының өлшем бірлігі болып тесла 
саналады.  Оны  Тл  деп  белгілейді.  Жердің  магниттік  өрісін  Тл  өлшеу  бұл  ірі 
өлшем. Сондықтан практикада   біршама    кіші бірлікті – нанотесланы (1 н Тл  

55 
 
10
-9
 Тл) пайдаланады. Жердің магниттік өрісінің орташа шамасы 50 000 нТл-ді 
құрайды. 
Магниттік  барлаудың  негізгі  мақсаты  –  магнит  өрісінің  аномалдық 
аумағын    анықтау  және  сондағы  магниттелген  геологиялық  денелерді  табу. 
Магниттік  барлауды  қолдану  арқылы  жергілікті  кен  орындарын  табу,  ал  бұл 
жер  құрылысының  геологиялық  зерттеу  тиімділігін  жоғарылатады.  Магниттік 
барлау  әдісі  кеңістікте  геомагниттік  өрістің  таралу  ерекшеліктерін  зерттеуге 
негізделген.  Жер  қыртысының  жоғарғы  бөлігін  құрайтын  және  әртүрлі 
магниттік  қасиеттері  бар  тау  жыныстары  магниттік  аномалияның  көзі  болып 
табылады.  Аномалияларды  зерттеу  арқылы  осы  аномалияны  тудыратын 
геологиялық  нысандарды  анықтауға  болады.  Бұл  магниттік  аномалияның 
арнайы жасалған интерпретациялық (яғни түсіндірмелік) әдістерді пайдалануда 
кейде  магниттелген  геологиялық  денелерді,  оның  мөлшері  мен  жатқан 
тереңдігін,  сондай-ақ  тағы  басқа  бірқатар  маңызды  геологиялық-геофизикалық 
нысандардың параметрлерін анықтауға болады. Магниттік барлау геологиялық 
зерттеулердің барлық этапында кеңінен қолданылады 7].  
Қазіргі  кезде  магниттік  түсірілімдер  темір,  боксит,  хромит,  марганец, 
полиметалдық рудаларды және т.б. кендерді іздестіру мен барлауда қолданады. 
Сондай-ақ магниттік барлау арқылы мұнай-газ құрылымдарын және алмас  кен 
орындарын  анықтауға  да  болады.  Магниттік  барлау  деректері 
тау 
жыныстарының  жатысын  анықтауға  және  әртүрлі  масштабтағы  геологиялық 
карталауда  пайдаланады.  Ұсақ  және  орта  масштабты  геологиялық  карталауда 
аэромагниттік  түсірімдердің  материалдарын  пайдаланады.  Ал  ірі  масштабты 
карталауда  (масштабы  1:10  000  және  одан  да  ірі)  жер  бетінің  түсірімін 
анықтайды.  Геологиялық  карталау  процесінде  магниттік  барлауды  магниттік 
минералданған  тау  жыныстарының  тектоникалық  бұзылымдарын  және 
дайкаларды анықтауда пайдаланады. 

56 
 
Магниттік  барлау  әдісімен  алынған  геологиялық  мәлімет  аршылмаған  кен 
орындарын  іздестіру  мен  барлау  кезеңінде  және  шөгінді  таужыныстармен 
жабылған аудандарын зерттеуде қажет. 
 
3.5.2. Аппаратураның қысқаша техникалық сипаттамасы 
Кәзіргі  кезеңде  геологиялық  барлау  мақсатында  пайдаланылатын 
магниттік  өрісті  өлшеудің  әдістері  (жер  үсті,  аэромагниттік,  гидромагниттік 
және  жер  асты)  әртүрлі  варианттарында  іске  асырылады.  Одан  басқа, 
ұңғымалық  магниттік  бақылаулар  жүргізіледі.  Магниттік  барлаудың  барлық 
модификацияларында 
қазіргі 
кезде 
табиғи 
нысандарының 
магниттік 
қасиеттерін  анықтайтын  дәлдігі  жоғары  далалық  магнитометрлер  мен 
аппаратуралар  жасалған.  Вектор  Т  модулін  өлшеу  үшін  протондық  және 
кванттық магнитометрлер қолданылады. 
Протондық  магнитометрдің  істеу  қағидасы  магниттік  өрістегі  протонның 
процессиялық  жиілік  өлшеуіне  негізделген.  Белгілі  бір  магниттік  моменті  бар 
атом  ядросы  осы  өріс  шамасына  пропорционал  болатын  магниттік  өріс 
векторына  Т  бағытталып,  ω  жиілігімен  осы  өріс  шамасына  пропорционал 
айналмалы қозғалыс жасауға қабілетті. 
      
мұнда  γ  –  гидромагниттік  қатынас  деп  аталатын  тұрақты  шама  (ядроның 
магниттік  моментінің  оған  деген  механикалық  моментіне  қатынасы).  Керосин, 
спирт,  құйылған  ыдысты  катушкаға  енгізеді.  Онда  жасанды  магнит  өрісі  Н 
пайда  болады.  Бұл  өріс  вектордан  Т  әлдеқайда  үлкен  және  көлемі  мен  бағыты 
оған перпендикуляр болады (3.6 сурет).  
 

57 
 
3.6  сурет.  Протондық  магнитометрдің  блок-сұлбасы:  1  –  өріс  датчигі;  2  – 
поляризациялау  құрылғысы;  3  –  күшейткіш;  4  –  жиілік  өлшеуіш;  5  –  жазғыш 
құрылғы. 
Бұл  жағдайда  протонның  магниттік  моменттері  вектор  Н  бағытына 
бұрылады.  Полярланған  (полюстелген  протондар  уақыты  шамамен  3  сек-ты 
құрайды. Егер өрісті Н өшірсе протондардың магниттік моменттері жердің өрісі 
Т  бағытына  бағдарлануға  ұмтылу  процесі  кезінде  вектор  Т  маңында  ω 
жиілігімен  айналмалы  қозғалыс  жасайды.  Катушкада  индукцияланған  сигнал 
қарқындылығы  өріс  Т  шамасына  тура  пропорционал  болады.  Сигнал  шамасы 
бірнеше  секунд  қана  сақталады.  Бірақ  керекті  дәлдікпен  берілген  токтың 
жиілігін өлшеуге жеткілікті. 
Протондық  магнитометрлер  өлшеудің  жоғары  дәлдігін  қамтамасыз  етеді. 
Мұндай  аспаппен  жұмыс  істеуде  аспапты  қатал  түрде  бағдарлау  мен 
нивелирлеу 
аса 
қажет 
болмайды. 
Магнитометрлердің 
көрсеткіштері 
температураның  өзгеруіне  тәуелді  емес  және  нуль-пункттің  тұрақтылығымен 
ерекшеленеді.  Магнитометрмен  бір  нүктедегі  бақылау  уақыты  бар  жоғы 
бірнеше секундты құрайды. 
Қазіргі 
кезде 
протондық 
магнитометрден 
басқа 
кванттық 
магнитометрлерді  пайдаланады.  Бұл  аспаптар  Зееман  эффектісіне  негізделген 
(магниттік  өрістің  әсерінен  атомның  сәулеленуінің  спектрлі  сызықтарының 
ыдырауы).  Протондық  магнитометрге  қарағанда  кванттық  магнитометрлер 
магнитті  өрісті  үзіліссіз  өлшеумен  ерекшеленеді  және  өлшеуді  өте  жоғары 
дәлдікпен жүргізумен сипатталады. 
 
3.5.3. Далалық бақылаулар әдістемесі 
Жаяу  жүріп  бақылау  жасайтын  магнитометр  келесі  жолмен  іске 
асырылады.  «Көзге»  бағдарлана  отырып  аспапты  бақылау  нүктесіне  орнатады. 
Аспаптағы көрсеткіштерді далалық журналға жазады. Онда бақылау нүктесінің 
нөмірі,  уақыты,  аспаптың  температурасы,  диапазондардың  жағдайы  (егер  ол 

58 
 
қажет  болса)  көрсетіледі.  Есептеуді  алғаннан  кейін  аспапты  келесі  бақылау 
нүктесіне  ауыстырады.  Магниттік  өрісті  бақылаудың  далалық  журналының 
формасы төмендегі 3.5 кестеде көрсетілген. 
 
Магниттік өрісті бақылау журналы                                3.5 кесте 
Пункт
тің 
реттік 
№ 
Қайт
ара 
бақы
лау 
пунк
ті 
Уақыты 
диапа
зон 
есеп
теу 
мә
ні 
Вариация
дағы 
түзетулер 
Нуль-
пункт
егі 
түзету
лер 
Қад
ым 
ескерту
лер 
 
 
Са
ғ. 
Ми
н. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Әдетте,  отряд  тұрағы  маңындағы  жұмыс  телімінде  телім  нүктесіндегі 
өрістің  өсімін  анықтайтын,  салыстырмалы  түрде  бастапқы  нүкте  саналатын 
қайтара  бақылау  пункті  (ҚБП)  орналасады.  ҚБП  тыныштық  күйдегі  магниттік 
өрісте  таңдап  алынады.  Әдетте,  ҚБП-нде  магниттік  өрістің  вариациялары 
жүргізіледі, олардың түзетулері өлшеулерге енгізіледі.  
Протоннан  басқа,  магнитометрлердің  барлығы  әртүрлі  себептердің 
әсерінен  нөльдік  есебін  өзгертеді,  өлшеулерде  қателіктер  пайда  болады. 
Магниттік  түсірімдердің  дәлдігін  жоғарылату  үшін  телімде  тіректі  желілер 
тұрғызылуы  мүмкін.  Бұл  желі  қатардағы  рейстердің  ұзақтығы  2  –  3  сағаттан 
аспайтын тіректі нүктеде басталып, сонда аяқталуына байланысты жасалады. 
Тіректі  нүктелер  жұмыс  алаңына  біркелкі  (көбіне  магистраль  бойымен) 
орналастырады.  Қатардағы  бақылаулар,  әдетте  бір  рет  орындалатын  әдістеме 

59 
 
бойынша  жүргізіледі.  Қайтара  бақылау  әр  күндерде  орындалған,  алғашқы 
өлшеулерді қамтитын диагональ профиль бойынша жүзеге асырылады. 
Аномалиялық 
өрістерді 
біршама 
толық 
сипаттау 
мақсатында 
интерпретациялық  профильді  бақылауда  максимальді  дәлділік  алынады. 
Әдетте,  мұндай  профильдерде  қатардағы  профильдерге  қарағанда  түсірім 
қадамы  (адымы)  кіші  болады,  ал  қарқынды  аномалияларда,  немесе  күрделі 
өрісте  желі  жиі  болуы  мүмкін.  Интерпретациялық  профильдердің  соңы  (ұшы) 
қалыпты өрісте орналасуы керек. 
 

жүктеу/скачать 8,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: