Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 5,96 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақ амур балығының су ӛсімдіктерін қолдануы (Қоректік дәрежесі %)
- Ақ амурдың су ӛсімдіктерін азықтыққа пайдалану тездігі.
УДК 681.518.3 588
Жасузакова М. Университет «Сырдария» Организационная управления – это управленческая деятельность и процессы, связанные с разработкой концепции и стратегии развития организации, постановки ее целей, с планированием, организационной деятельностью, распорядительством, координированием и контролем, а при необходимости - и корректировкой ранее принятых решений. Его основу составляют теоретическое и практическое знание в области управления, а также методы и приемы, обеспечивающие эффективную совместную деятельность людей, работающих в организации. Понятие «организационное управление» тесно связано с кибернетическим понятием «управление». Деятельность организации в условиях рыночных отношениях существенно меняется. Она приобретает новые формы взаимодействия с окружающей средой. Становится необходимым работать на рынок. Рыночная среда будет выбрасывывать нежизнеспособные организации, отбрасывать не эффективные формы и методы организационного управления. В этих условиях нужны меры постоянному поддержанию высокой конкурентоспособности для чего организация должень иметь надежно управляемую, основанная на
потенциала управления, организационную систему, способную обеспечить устойчивый рост эффективности в условиях ограниченности ресурсов, динамичности и непредсказуемости рынка. Практика показала, что ни достигнутые масштабы организации, ни накопленная финансовая мощь не является гарантией дальнейших успехов, которые обеспечиваются наиболее приспособленным высоко управляемым механизмом координации в организационных структурах[1]. При осуществлении стратегического управления зачастую основной упор делается на стратегическое планирование. На самом же деле важнейшей составляющей стратегнического управления является реализация стратегического плана. Это предпологает в первую очередь создание организационной системы управления, позволяющей реализовать стратегию, создание систем мотивирования и организации труда, создание определенной гибкости в организации и т.п. При этом при стратегическом управлении процесс выполнения оказывает активное обратное влияние на планирование, что более усиливает значимость фазы выполнения. Поэтому организация в принципе не сможет перейти к стратегическому управлению, если у нее создана пусть даже и очень хорошая, подсистема стратегического планирования и при этом нет предпосылок или возможностей для создания подсистемы стратегичечкого выполнения. 589
Надо отметить, что требуются огромные усилия и большие затраты времени и ресурсов для того, чтобы в организации начал осуществляться процесс стратегического управления. Но при этом не надо забывать, что при осуществлении стратегического управления зачастую основной упор делается на стратегическое планирование. На самом же деле важнейшей составляющей стратегического управления является реализация стратегического плана. Это предпологает в первую очередь, как уже отметили, создание организационной культуры, позволяющей реализовать стратегию, создание систем мотивирования и организация труда, создание определенной гибкости в организации и т.п. При этом при стратегическом управлении процесс выполнения оказывает активное обратное влияние на планирование, что еще более усиливает значимость фазы выполнения. Если это так, то как мы должны учитыват стратегическую необходимость? Для этого мы должны в текущий момент распознать внутренный и внешний потенциал организации. Вот здесь появляется необходимость к стратегическому знанию. Удовлетворения этой потребности можно создавая информацйионную модель организации. В природе, предметные объекты (или различные явления) можно представить как
информационная совокупность состоящих из
информационных сущностей. Естественно, информационная совокупность и ее составляющие информационные сущности имеют сответствующие атрибуты. Механизмы отображения между атрибутами информационных сущностей на атрибуты информационной совокупности отражает картину порождения знаний из данных и информации. Формализация работы этого механизма и будет алгоритмом сущностно– семантического представления знаний [1,2,3]. Таким образом, введем следующие информационно – сущностные семантики:
Логическую суть стратегического управления можно рассматривать как динамическую совокупность пяти взаимосвязанных управленческих
- информационная совокупность (ИС), - стержневая информационная сущность (СС),
- характеристическая информационная сущность (ХС),
- обозначающая информационная сущность (ОС),
- ассоциативная информационная сущность (АС),
- атрибуты информационных сущностей (А),
- выражает ассоциативную связь между сущностями и атрибутами. 590
процессов. Эти процессы логически вытекают (или следуют) один из другого. Однако существует устойчивая обратная связь и, соответственно, обратное влияние каждого процесса на остальные и на всю их совокупность. Это
является важной
особенностью системы
стратегического управления. На основе этих семантик можно создать не только инфологическую модель организации, но и можно формулировать стратегические знания организации. Именно эти знания панадобится для планирования будущих возможностей организации. Совершенствование управления предприятиями различных отраслей в условиях перехода к рыночной экономике требует разработки концептуальных основ и механизмов реализации принципиально новых систем управления. Это вызвано тем, что современные тенденции развития экономики предъявляет новые требования к управлению сложными социально-экономическими системами. В том, что владение точной и достоверной информацией есть важнейшее условие достижения успеха, уже никого не нужно убеждать. Но еще более важно уметь работать с имеющейся информацией.
Здесь: - потенциал организации; - внутренний потенциал; - внешний потенциал; - потенциал управление; АС – активная система (организация);
Анализ среды внутри организации осуществляется с помощью выявлением стратегических знаний; миссия и цель организации определяется на основе внутреннего потенциала организации; выбор стратегии осуществляется после оценки внутренного и внешнего потенциала; выполнение стратегии производится активизацией потенциала управления. На основе инфологической модели уже можно создать информационную систему для стратегического управления. В этой 591
системе выявления стратегических знаний должен выглядит слекдующим образом
Рис.2. Один из возможных видов стратегической БЗ.
На основе такой организации стратегической БЗ можно в реальном времени оцениват стратегические возможности организации. Так как с изменением рыночной структуры моментально меняется стратегические планы организации. Радикальная экономическая реформа требует качественного повышения уровня управления. Повышения уровня можно добиться, параллельно работая в двух направлениях: занимаясь подготовкой профессиональных кадров в отрасли организационного управления и «создавая и совершенствуя инструменты, помогающие в управлении» выработкой управленческих решений (эта главное стратегическое знание). Такая выработка во многих случаях осуществляется оценкой управляемости организации. Как было отмечено выше, при больших размерах организации, тем более, если она имеет распределенный вид в смысле географического расположения, вопрос оценки управляемости такой организацией является достаточно сложной задачей. В этом случае ЛПР не сможет переработать коммуникационную информацию внутри организации. Именно в таком 592
случае появляется потребность в создании ИС, оценивающий стратегическую потенциал организации. Тип управления (): матричный, линейный, иерархический, смешанный, парсипативный. Классификация кадров (): высокая, средняя, низкая. Цель (): развивающийся, устойчивая, не четкая. Административный контроль (): система контроля за выполнением плана. Финансовое положение (): высокая, средняя, низкая. Система оплаты () издельная, постоянная, бригадная. Способность руководителя (): прогрессивный, демократичный, харристичный, диктаторский. Отношение к инновации (): положительный, нетрольный, отрицательный. Потребность к инвестиции (): большая, средняя, низкая, отсутствуе.
Исходя из этих соображений мы можем формально представить зависимость внешнего и внутренного потенциала организации. От уровня этой зависимости вырабатывается стратегия организации и соответственно стратегическое управление. После того как мы определим стратегичекого состояния организации мы должны корректировать цель организации и начать управлять всеми процессами происходящие в организации для улутшения положения во внешней среде. Все это является прямой задачей стратегического управления.
Түйін Бұл жұмыста ұйымды стратегиялық басқарудың инфологиялық моделін құру, инфологиялық модель негізінде ақпараттық моделін құру, ақпараттық моделі арқылы ұйымның стратегиялық потенцалын бағалау қарастырылған.
Summary
In this work activities of the organization in terms of market relations varies considerably. It takes on new forms of interaction with the environment. Becomes necessary to work on the market. The market environment is unsustainable throw out organizations do not discard effective forms and methods of organizational management.
шаруашылықындағы маңызы.
Келдибеков С.Е., б.ғ.к доцент, Абдуова С.Ж., магистрант «Сырдария» университеті
Қызылорда, Оңтүстік Қазақстан облысының халқын су тасқынынан сақтау жҽне жаз мезгілінде ауылшаруашылық ҿсімдіктерін ағын сумен қамтамасыз ету мақсатында 2008 жылы ел басшысы Н.Назарбаевтың 593
бастамасымен Кҿксарай ойпатында су реттегішінің құрылысы басталған. [1, 2-3-б.]. Кҿксарай су реттегішінің қазіргі кезеңдегі су мҿлшері 3млрд м текше метр, айдың аумағы 46,7 мың гектар. Су реттегіште ҿндірістік балықтар түрлері кездеседі жіне ҿршітіледі. Бұл балықтардың арасында балдырлар жҽне жоғары сатылы ҿсімдіктермен қоректенетін түрлер: дҿңмаңдай, ақ, қара амур балықтары ҿршітілген. Кҿксарай су реттегіші Орталық Азияда жҽне Қазақстанда жаңа типтегі су қоймасы. Сондықтан ҿсімдіктер түрлері олардың су акваториясы бойынша таралуы, ҿсімдіктер қауымдастықтарының құралу заңдылықтары, ҿршітілген балықтар үшін қоректік маңызы су қойма экологиясының тұрақтылығын сақтаудағы ролі ғылыми негізде зерттелмеген. Кҿксарай су реттегішінде қазіргі уақытта 32 түр жоғары сатылы ҿсімдіктер кездеседі, олар 17 тұқымдасқа, тұқымдасқа, 3 экологиялық топқа тиісті. Су ҿсімдіктері су реттегішінің жағалауларының ҿнімдерімен су толқынынан, желдердің эрозиясынан сақтайды. Құрғақ қоғалардың бұл салада маңызы күшті. Су қоймаларының дамба жағалауларын бекіту үшін ажырықтан пайдаланған жҿн. Бұлар су қоймаларының ылғалды жерлерінде жақсы ҿсіп дамиды жҽне олар қалың қауымдастықтар құрайды. Кҿпшілік су ҿсімдіктері ақ жҽне қара Амур балықтары қшін азықтық рҿлін атқарады. З.К.Золотова кҿптеген гидромакрофиттерді ақ амур балығы үшін қоректік маңызын, олардың сандық қатынасын анықтаған. [3, 5-б.]. С.Е.Келдибековтың "Дамащи", "Балықшы" эксперименталды балық ҿршітілетін шаруашылығында ҿткізілген тҽжірибелері бойынша балықтар жақсы қоректенетін ҿсімдіктері: Lemma minor, wolftia orriza, potamogeton filifozmis, P.pektinatus, P. pusilus, chara fragilis, Eshinochea czuss galli. [4, 127- б.].
Ақ амур балығының су ӛсімдіктерін қолдануы (Қоректік дәрежесі %)
Р/с Ҿсімдіктер түрлері Қоректік дҽрежесі % 1 Lemna minor L 100 2 Lemna gibba L 100 3 Wolffia arrhiza L 100 4 Hidrilla verticillata L 100 5 Potamogeton pusillus L 100 6 Ceratophyllum demersum L 90 7 Echinochloa cruss galli L 90 8 Chara fragillis L 100 594
9 Phragmites australis Thin L 56
10 Typha Grossheimini L 54
11 Potamogeton heterophyelus L 24
12 Najas graminca L 27
13 Scirpus tabernaemonontani L 0
Біздердің зерттеулеріміз бойынша Ақ амурдың су ҿсімдіктерін азықтыққа пайдалану тездігі бойынша chara туысы айрықша кҿрсеткішке ие (4).
Р/с Ҿсімдіктер түрлері Қоректік тездігі % 1 Lemna minor 56 2 Wolffia arihiza L 100 3 Hidrilla werticillaza 34 4 Potamogeton pusillus 45
5 Ceratophyllum demersum 29 6
206 7 Phragmites australis 34 8 Potamogeton filiformis 34 Жоғарыдағы кҿрсеткіштерден белгілі болуынша жұмсақ су ҿсімдіктерінің азықтыққа қолданылуы 29-206%. Біздердің зеріттеуіміз бойынша Ақ амурдың су ҿсімдіктерін азықтыққа пайдалану тездігі бойынша chara туысы айрықша кҿрсеткіштерге ие: 24-206% ал сабақтары қатайған құрақ ҿсімдіктерінің қолданылуы 34%. Wolfia жҽне ряскаларды қарп балықтары жоғары деңгейде қоректікке қолданады. Жұмсақ су ҿсімдіктерін балықтардың жақсы қоректік ретінде қолданылуы, олардың құрамындағы құнды азықтық заттарға байланысты. Біздердің зерттеулеріміз бойынша су реттегіші жағдайында ҿскен гидрилланың құрамында 18,4мг, витаминдер: В 1 -4,4мг,B
2 -4,2мг, B 6 -5,6мг,
PP 1 -73,2мг болса, кіші рдесте витамин В 1 -4,4мг, B 2 -4,36 мг, B 6 - 5,8мг, PP- 60,8мг, каротин – 8,2 , 85-150, 2,0 2,1- 2,6 E- 35-36-8 мг табылады. Зеріттелген су ҿсімдіктерінде белоктар, кҿмірсулар, майлар кҿп дҽрежеде. Мысалы: кіші рдест құрамында ылғалды протейннің мҿлшері 19-20%, 20-25% - крахмал , 4-20% майлар кездеседі, вольфияда 60% крахмал, 20% май белоктар табылды. Су ҿсімдіктері макро, микроэлементтерге бай. Рдест жҽне хараларда макро, микроэлементтердің мҿлшері құрылықта ҿсетін ауылшаруашылық ҿсімдіктерінен кҿбірек. Мысалы: 1 кг құры ҿсімдік биомассасынан 0,48 мг титан алынған. Кҿп мҿлшерде микро элементтер рдест жҽне хара ҿсімдіктерінің күлдерінде кездеседі. 595
Балық шаруашылығында жемістік заттар ретінде ақ амур балықтарында қырық қабат, жоңышқа,жүгері т.б ауыл шаруашылығы ҿсімдіктерін пайдаланып келген. Бірақта балықтар суда ҿсетін ҿсімдіктермен жоғары дҽрежеде қоректенеді. Бұл балықтардың биологиялық жҽне физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты судың ортасында тіршілік еткен жануарлар, судың ортасында ҿсетін ҿсімдіктерді артық кҿреді. Су ҿсімдіктері ряска жҽне роголистник қауымдастықтарында «молюскапрудовиктер» кҿптеп ҿсіп дамиды. Р.Н.Аренкованың (1972) жазуы бойынша фитофильді жануарлар негізінен су ҿсімдіктерінің санына байланысты [5,17-б.]. Рдестердің биомассасының артуы мамыр,шілде айларында олар тан жетеді. Тұщы суларда кездесетін балықтар жейтін жҽндіктер артады. Су ҿсімдіктері балықтарға қоректік орта болып қалмастан су ортасындағы пайдалы жҽндіктердің кҿбеюіне ҽсер етеді. Ҿсімдіктер ҿркендерінде жҽндіктерден тыс, кең кҿлемде балдырларда кездеседі. Олармен балықтар жақсы қоректенеді. Кҿпшілік су ҿсімдіктері қоректік заттардың қоры болуына байланысты, оларды балық ҿршітетін қоймаларда тыңайтқыш ретінде пайдаланады. Су ортасында орылған ҿсімдіктер сабақтарының массасы альгофлора жҽне бактериофлораның дамуына оқтайлы ҽсер етеді. Г.С. Корзинкинаның жазуы бойынша 1гр қамыс ҿсімдігі сабағынан алынған нұсқада 1см 2 суда миллиард бактериялық организмдер жҽне балдырлар болады. [6,12-б.]. Біздердің есептеуіміз бойынша орылған ҿсімдіктер болған су ортасында жазғы мезгілде балдырлардың мҿлшері 4-5 млн/мл- ге жетеді. Бұл балдырлармен су жҽндіктері жҽне балықтар қоректенеді. Су ҿсімдіктерінің биомассасынан жасалған табиғи тыңайтқыштарды қолдануынан балықтардың ҿнімділігі артады. [6,17-б.]. - біздердің ҿткізген тҽжірибеміздің нҽтижелері бойынша ҿсімдік массаларының тҿмендегі мҿлшері тиімді. - су қоймалары ластанбаған еріген оттегінің мҿлшері жеткілікті болған су қоймалары үшін 3-3,5т/га ҿсімдік массасы: - орта деңгейде ластанған еріген оттегінің мҿлшері аз болған қоймалар үшін 1-1,5 т/га. Жоғары ластанған су қоймалары үшін ҿсімдіктерден жасалған тыңайтқыштарды пайдалану шарт емес, себебі балдырлардың тез ҿсіп кетуі нҽтижесінде су ортасында еріген оттегінің мҿлшері азаяды. Кҿксарай су реттегішіҿсімдіктерінің қоры балықтарды толық қамтамасыз ету үшін жеткіліксіз. Реттегіштің балықтарын ҿсімдіктер биомассасымен қамтамасыз ету үшін қойма жайласқан мекен жайлар су қоймаларынан қосымша пайдалану керек. Балық ҿршітілетін су қоймаларына ҿсімдіктерден құралған тыңайтқыштарды қолдану үшін ҿсімдіктердің жас вегетациялық кезеңінде
596
қолдану керек, себебі бұл кезеңде ҿсімдіктер тез ыдырайды. Нҽтижесінде су ортасына кҿптеген құнды заттар ажыратылып шығады. Орылған ҿсімдіктердің тыңайтқыштары рачкалары, босмийлерді су қоймадағы мҿлшерін 10-16 рет, личинкаларды 6рет кҿбейтеді. Балық ҿнімділігі 2-3 рет артық болады. [7,54-б.]. Балық ҿршітілетін су ҿоймаларында ҿсімдіктер қоректік зат болып қалмастан су қойманың газ режиміне ҽсер етеді. Біздің зеріттеуіміз бойынша суға толығымен батып ҿсетін ҿсімдіктер ортасында еріген оттегінің мҿлшері ҿсімдік ҿспеген айдындармен салыстырғанда кҿп болады. Осыларға байланысты су ортасын ҿсімдіктермен байыту үшін суға жартылай батып ҿсетін ҿсімдіктерден пайдалану қажет. Себебі олардың орнында балдырлардың түрлері пайда болып, су ортасын еріген оттегңмен байытады. Кҿксарай су реттегішінің ҿсімдіктері түрліше, бірақ олардың аз түрлері балық ҿнімін арттыруға жҽне су қоймалары үшін пайдалы. Су ҿсімдіктерінің балықтар үшін қоректікке пайдаланылуы бойынша ҿткізілген тҽжірибелеріміз бойынша, балық ҿршітілетін су қоймалары үшін гидрилла, кіші рдест, хара, ряска түрлерін ҿсіру пайдалы болады. Қорыта айтқанда су ҿсімдіктері жҽне балдырлардың ҿсімдік қоректі балықтар үшін қоректік орта, су қоймалары үшін биологиялық, экологиялық тепе-теңдікті сақтауда маңызды роль атқарады.
Резюме
В регуляторе Коксарай были определены 32 видов высших растений, относящихся 17 семейств из трех экологических групп. Эти растения пользуются для закрепление берегов водохранилищ. С мягкими растениями растущих в глубине воды питаются рыбы белые амуры. К ним относятся маленькая ряска, горбатая ряска, вольфия. Зелѐные удобрения из водных растений действует умножению альго и бактериофлоры водохронилищ. Размер растений в водохранилищах где выращиваются рыбы должен составлять 25% вод. В этом сучае размер кислорода водохранилищах бывает достаточным. В водохранилищах сохраняется биологические и экологические ровновесие. В гидрорегуляторе Коксарай мало встречаются растения для питания рыб и водных животных. Поэтому надо обогатить ценными и кормовыми водными растениями гидрорегулятора.
Summary
In a regulator Кoksarai 32 kinds of maximum plants concerning 17 families from three ecological groups were determined. These plants use for fastening coast of reservoirs. With soft plants growing in a water depth of grass carp feed on fish. These include small duckweed, lemna hunchbacked, wolf. Green manures of aquatic plants and acts multiplication of algo bacterium flora. The size of plants in reservoirs where a fish should make 25 % of waters. In it case the size of oxygen reservoirs happens sufficient. In reservoirs is saved biological and ecological balance. 597
In a hydroregulator Кoksarai there are plants for a feed(meal) of fishes and water animals a little. Therefore it is necessary enrich by valuable and fodder water plants of a hydroregulator.
Ҽдебиеттер жүктеу/скачать 5,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|