Қазақстан тарихы кафедрасы
жүктеу/скачать 1,24 Mb. Pdf көрінісі
|
file185
- Бұл бет үшін навигация:
- Әдебиеттер тізімі
- Дәріс 14. Қазақстан кемелденген социализм және М.С. Горбачевтың реформасы жағдайында (1965-1990 жж.)
- Тҥйінді сӛздер - кемелденген социализм, кеңестік мҽдениет, қайта қҧру, жеделдету, плюрализм, демократия. Республиканың қоғамдық-саяси дамуының ерекшеліктері.
| Бақылау сҧрақтары
1. Ҧлы Отан соғысы жылдарында Қазақстанға қандай міндеттер жҥктелді? 2. Қазақтан шыққан тҧңғыш генералды атаңыз? 3. Не себептен Орталық Комитет тың жҽне тыңайған жерлерді игеруге бет бҧрды? 4. КОКП ХХ съезінің тарихи маңызы неде? Әдебиеттер тізімі 1. Қазақстан тарихы. 5 –томдық. Т. 4, А., 2010. 2. Қазақстан тарихы. Очерк. А., 1993. 3. Ж.О. Артықбаев. Қазақстан тарихы (оқулық-хрестоматия) Астана., 2000. 4. Совет Одағының Қазақстандық Батырлары. 1-2 том. А., 1969. 5. Д.А. Қонаев. Ҿтті дҽурен осылай. А., 1992. 6. М.Қ. Қозыбаев. Ақтаңдақтар ақиқаты. А., 1992. Дәріс 14. Қазақстан кемелденген социализм және М.С. Горбачевтың реформасы жағдайында (1965-1990 жж.) 89 Дәрістің мақсаты – тоқырау жылдарындағы Республиканың қоғамдық-саяси ҿмірі мен ҽлеуметтік-экономикалық дамуындағы қайшылықтарға тоқталып, Желтоқсан кҿтерілісінің мҽнін ашып кҿрсету. Тҥйінді сӛздер - кемелденген социализм, кеңестік мҽдениет, қайта қҧру, жеделдету, плюрализм, демократия. Республиканың қоғамдық-саяси дамуының ерекшеліктері. Коммунистік партияның ХХІІ съезінде салтанатты тҥрде мҽлімделген таяу арадағы коммунизмнің молшылығы мен ҧжмағы елес болып қана қалды. 1967 жылғы Қазан тҿңкерісінің 50 жылдығына арналған салтанатты жиында сҿйлеген сҿзінде Коммунистік партияның Бас хатшысы Л.И.Брежнев кеңес халқы жҥріп ҿткен тарихи жолдың басты қорытындысы кемелденген социализмнің орнатылуы болып табылады деп мҽлімдеді. Кемелденген социализм социализм мен коммунизм арасындағы ӛтпелі кезең ретінде сипатталды. Кемелденген социализм тҧжырымдамасы халықтың ҽл-ауқаты мен тҧрмысының ҿскендігін шамадан тыс асырып кҿрсетті, экономикалық жҽне ҽлеуметтік жетістіктерді ҿткен жылдармен салыстырып бағалады, бҧл салыстыру шындықты жасыруға себеп болды. 1977 жылы 7 қазанда кемелденген социализмнің Конституциясы қабылданды. 1978 жылы 20 сәуірде бір айлық «бүкілхалықтық талқылаудан» кейін Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің кезектен тыс жетінші сессиясы Қазақстанның жаңа Конституциясын қабылдады. Одақ Конституциясының кҿшірмесі болып табылатын бҧл Ата Заңда негізгі демократиялық бостандықтар сҿз, жиналыс, ар-ождан, шеру, демонстрациялар жарияланғанымен олар сҿз жҥзінде ғана қалды. 70-80 жылдары ҧлттық салт-санадан гҿрі кеңестік салт-сана кҿбірек дҽріптелді. Басқа халықтар мен ҧлттардың экономикалық жҽне мҽдени табыстары мен жетістіктері орыс халқының кҿмегі ретінде асыра бағаланды. Осы жылдары республика бойынша мектептерде ана тілін оқытуды жақсарту жҿнінде бірде-бір шешім не қаулы қабылданбады. Жҥздеген қазақ мектептері жабылды. Ҧлт саясатындағы бҧрмалаушылық пен қазақ тілінің тҧрмыстық қызметтен, басқа салаларынан шеттетіле бастауы кҿптеген адамдардың, ҽсіресе, зиялы қауымдар арасында наразылық туғызды. 1974-1977 жылдары Хасен Қожахметов қазақ жастарының арасында «Жас қазақ» ҧйымын қҧруға ҽрекеттенді. Бҧндай ҽрекеті ҥшін Х.Қожахметов саяси сенімсіз адам ретінде қуғынға ҧшырады. О.Сҥлейменовтың «АзиЯ» деген кітабы ҧлтшылдық, пантҥркістік жҽне орыс халқына қарсы бағытталған шығарма ретінде бағаланып сатудан алып тасталды. Халықтар мен ҧлттардың шығу тегі, олардың азаттық жолындағы кҥресі мен ҿткен замандардағы мҽдениеті мен ҿнерінің зерттелуі қатаң 90 партиялық бақылауда болды. Мысалы, 1976 жылы авторлар ұжымы дайындаған «Дәстүрлі қазақ ӛнерінің дүниетанымы» деген кітабын басып шығаруға тиым салынды. Белгілі антрополог-ғалым О.Ысмағҧловтың «Қазақстанның этностық генегеографиясы» деген еңбегі ру-тайпалық факторларды бҥгінгі заманмен байланыстырып баяндаған деген айыппен кітапқа идеялық тҧрғыдан зиянды деген баға берілді. жүктеу/скачать 1,24 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|