7.2 Қосымша әдебиет:
Қалиев Б., Жылқыбаева А. Сөз мағыналарының негіздері. А., 2002.
Қалыбаева А., Оралбаева, Н. Қазіргі қазақ тілінің морфемалар жүйесі. А., 1986.
Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі. А., 1991.
Тіл білімі сөздігі. А., 2000.
Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. А., 1972.
3.ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Кафедра: «Гуманитарлық пәндер»
5В011700-Қазақ тілі мен әдебиеті
Пән: Қазіргі қазақ тілінің грамматикасы
1. Пәннің типтік оқу бағдарламасы
№
|
Аталымы
|
Құрастырушылар
|
Жылы
|
1.
|
|
|
|
2. Пәннің оқу жұмыс жоспары
№
|
Название
|
Автор (ы)
|
Жылы
|
1.
|
Қазіргі қазақ тілінің грамматикасы
|
п.ғ.к., доцент Үрістенбекова Г.Қ.
|
2018
|
3. Пәннің оқу жоспары (Sillabus)
№
|
Аталымы
|
Автор(лар)ы
|
Жылы
|
Кітапхана мен кафедрадағы саны
|
1.
|
Қазіргі қазақ тілінің грамматикасы
|
п.ғ.к., доцент Үрістенбекова Г.Қ.
|
2019
|
2
|
4. Негізгі әдебиет
№
|
Аталымы
|
Автор(лар)ы
|
Баспа, басылған жылы
|
Басылым түрі
|
Кітапханадағы саны
|
1.
|
Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы.
|
Ыскаков А.
|
А. 2012
|
Оқу құралы
|
|
2.
|
Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы.
|
Исаев С.М.
|
А., 2007.
|
Оқу құралы
|
|
3
|
Қазiргi қазақ тiлiндегi сөздердiң грамматикалық сипаты.
|
Исаев С.
|
А., 1998
|
Оқу құралы
|
|
4
|
Қазіргі қазақ тілі:
|
Салқынбай А.
|
А., - 2008.
|
Оқулық.
|
|
5
|
Қазіргі қазақ тілі:
|
Салқынбай А.
|
Алматы: Қазақ университеті, - 2008.
|
Оқу құралы.
|
|
6
|
Қазіргі қазақ тілі:
|
Оразбаева Ф. және т.б.
|
А., - 2005.
|
Оқулық.
|
|
7
|
Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы
|
Сыздықова Г.О.
|
А., 2012.
|
Оқулы
|
|
8
|
Кестелi грамматика \
|
Хасанова С., Әбдiғалиева Т, Қасабекова Қ., Шалабаев Б.
|
А., 1996
|
оқу құрал
|
|
9
|
Казіргі казак тілі .
|
Оразбаева, Ф.Ш.
|
- Алматы: Print S, 2005.- 533 бет
|
окулык
|
|
5. Қосымша әдебиет
№
|
Аталымы
|
Автор(лар)ы
|
Баспа, басылған жылы
|
Басылым түрі
|
Кітапханадағы саны
|
1.
|
Қазақ грамматикасы
|
|
Астана, 2002
|
|
|
2.
|
Практикалық қазақ тілінен жаттығулар жинағы (фонетика, лексика, сөз құрамы)
|
Аймуханова А.А., Нұрдәулетова Б.І.;
|
.- Ақтау: КМТжИУ, 2009.- 59 б.
|
оқулық
|
|
3
|
Тіл тағылымы. –
|
Байтұрсынов А.
|
А., 1992.
|
|
|
4
|
Қазақтың әдеби тiлi.
|
Балақаев М.
|
А.,1987
|
|
|
6.ПОҚ-ы шығарған оқу құралдары
№
|
Автор(лар)ы
|
Аталымы
|
Баспа, басылған жылы
|
Басылым түрі
|
Кітапханадағы саны
|
1.
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
7. Әдістемелік нұсқаулықтар
№
|
Аталымы
|
Автор(лар)ы
|
Баспа, басылған жылы
|
Кітапхана мен кафедрадағы саны
|
1.
|
Тәжірибе түрлеріне арналған әдістемелік нұсқаулықтар
|
|
|
|
2.
|
Дипломдық жұмыстарды (жобаларды) орындауға арналған әдістемелік нұсқаулықтар
|
|
|
|
3.
|
Студенттерді мемлекеттік аттестаттау бойынша әдістемелік нұсқаулықтар
|
|
|
|
8.Әдістемелік нұсқаулар (қолда бар)
№
|
Аталымы
|
Автор(лар)ы
|
Баспа, басылған жылы
|
Кітапхана мен кафедрадағы саны
|
1.
|
Пәнді оқыту жөніндегі әдістемелік нұсқаулар
|
|
|
|
1
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
9. ПЭОӘК
№
|
Сабақ түрі
|
Бағдарламалық өнімнің аталымы
|
Белгілеу
|
1.
|
Контенттер
|
|
|
|
Аймуханова А.А. ,
Жеткізгенова Ә.Т.
|
Қазақ тілі. Электронды оқулық / А- 395Мб.- Актау: КГУТиИ, 2013.- 1 компакт-диск.
|
|
2
|
|
|
|
10. Дәріс кешені
№
|
Аталымы
|
Автор (лар)ы
|
Дәріскер мен кафедрада бар, жоқтығы
|
1.
|
Дәріс тезистері
|
|
|
2.
|
Иллюстративтік материал
|
|
бар
|
3.
|
Таратылатын материал
|
|
бар
|
11. СӨЖ-ге арналған материал
№
|
Аталымы
|
Автор (лар)ы
|
Кафедрада бар, жоқтығы
|
1.
|
СӨЖ-ге арналған тапсырмалар (рефераттар, баяндамалар және т.б.)
|
|
|
|
Қазақ грамматикасы. Фонетика, сөзжсам, морфология, синтаксис. – Астана, 2002
|
Ф.Оразбаева және басқалар
|
бар
|
2.
|
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі (бар болса, 4,5п. көрсету)
|
|
|
12. Пәннің материалдық-техникалық қамтылуы
Мамандандырылған оқу зертханалары (аудиториялар, кабинеттер)
Кафедра меңгерушісі:
Кітапхананың топтама (комплектеу) бөлімі меңгерушісімен келісілген:
(4,5-пункттер)
4. ДӘРІСТЕР КЕШЕНІ
Дәріс 1.
Тақырыбы: Грамматика
Дәрістің мақсаты: студенттерге грамматиканың зерттеу нысаны туралы мәлімет беру.
Жоспары:
1.Грамматиканың зерттеу нысаны туралы түсінік.
2.Грамматиканың салалары
1.Грамматика тілдегі сөздердің байланысы жайындағы ілім.
Грамматика (гр. 'grammatіke, γράμμα' – әріп, жазу) – тіл білімінің сөз таптарын, сөздердің өзгеруі мен сөйлем құрылысын зерттейтін саласы.
Грамматика ережелерді орнату жолымен тілдік категориялар арасындағы қатынас жүйесі. Орнатылған ережелер негізінде тілді құрайтын элементтер қалыптасады және бірігеді. Бұл элементтер анық болып көрінсе де, грамматикада теориялық ұғым болып табылады, «зат есім, етістік, сын есім» сияқты.
Грамматика (грек. лат. grammatike (techne) - әуел баста әріптерді оқи алу және жаза білу енері, лат. gramma - әріп) -тілдің ішкі (граммат.) құрылысы, яғни сөз тудыру, сөзжасам тәсілдерінің морфологиялық, сөз таптары мен түрлену формаларының, категорияларының, сөздің бір-бірімен байланысуы, сөз тіркесінің, сөйлем құрлысының жүйесі; тілдің грамматикалық құрылысын, оның заңдылықтарын зерттейтін, яғни тілдегі сөз таптарын, олардың түрлену жүйесін, граммат. тұлғалары мен категорияларының, сөздің бір-бірімен тіркесу тәсілдері мен түрлерін, сөз тіркестері құрлысын, сездердің сөйлемдегі қызметін, сөйлем жүйесін зертттейтін тіл білімінің бір сапасы.
Граматика деген ұғым тілдің құрылысы ретінде де, ғылым ретінде де үш саладан тұрады:сөзжасам процесінің тәсілдері - сөз тудырудың жолдары мен түрлері, тілдің сез байлығын молайту амалдары; морфология - сөздің граммат. мағыналары мен формалары, грамматикалық категориялар, сөздің морфологиялық құрамы мен сөз таптары, олардың түрлену жүйесі мен сипаты; синтаксис - сөздердің бір-бірімен байланысу тәсілдері мен түрлері, сөз тіркесі мен сөйлемнің құрылысы, түрлері, сөйлемдегі сездердің қызметі.
Грамматика тілдегі сөздердің түрлену, өзгеру ережелері мен сөздерден сөйлемдердің құралу ережелерін белгілейді.
Грамматика сөздердің өзгеруін, түрленуін олардың сөйлемде тіркесу формалары мен заңдылықтарын зерттейді. Сөздер бір-бірімен грамматикалық қатынасқа түскенде ғана, олардан сөз тіркестері мен сөйлемдер жасалады. Грамматикалық қатынастар сөздердің аралығында ғана емес, сонымен бірге сөз тіркестерінің аралығында да, сөйлемдердің аралығында да болады. Осыған орай, грамматика сөздердің аралығындағы, сөз тіркестерінің аралығындағы, сөйлемдердің аралығындағы грамматикалық қатынастарды зерттейді.
2. Грамматика тілдің грамматикалық құрылысын зерттейді. Грамматикалық құрылыс-белгілі бір тілдегі грамматикалық қатнастардың жүйесі. Грамматикаға бір-бірімен байланысты екі сала-морфология мен синтаксистен құралады. Морфология сөздердің морфологиялық құрылымы мен типтері, морфема мен оның түрлері, сөздердің түрленуі, олардың формалары жəне сөздердің лексика-грамматикалық топтары туралы ғылым. Ал синтаксис-сөз тіркесі мен сөйлем, олардың құрылысы мен түрлері, сөздердің сөйлемде тіркесуі туралы ілім.
Грамматика ойды материалды-тілдік қабыққа енгізуге өз ара пікір алысуға мүмкіндік береді сөйтіп, ол (грамматика) тілді ұйымдастырушы қызмет атқарады. Грамматика тілдің грамматикалық құрылысын зерттейді. Грамматикалық құрылыс-белгілі бір тілдегі грамматикалық қатынастардың жүйесі. Грамматикаға бір-бірімен байланысты екі сала-морфология мен синтаксистен құралады.
Достарыңызбен бөлісу: |