Қазіргі заманғЫ Қазақ тілінің негізі


Жалғаулық шылау түрлерінің кестесі



бет26/31
Дата08.03.2022
өлшемі0,98 Mb.
#27264
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31
Жалғаулық шылау түрлерінің кестесі:

 


Сұраулық демеуліктер

Күшейт-кіш демеу-ліктер

Шектік (тежеу) демеулік-тері

Болжалдық демеулік-тер

Болымсыздық немесе қарсы мәнді, салыстыру демеуліктері

Нақтылау демеуліктері

ма, ме, ба, бе, па, пе, ше

-ақ, -ау, -ай, да, де, та, те

ғана, қана, тек, -ақ

-мыс, -міс

түгіл, тұрсын, тұрмақ, екеш

қой, ғой,

-ды, -ді


 

Одағайға тән негізгі белгілер:



1. Лексикалық мағынасы болмайды;

2. Сөйлемдегі басқа сөздермен грамматикалық байланысқа түспейді;

3. Сөйлем мүшесінің қызметін атқара алмайды.

Көңіл күй одағайлары шаттану, таңырқау, ренжу, өкіну, қуану мәнінде қолданылады: пәлі, алақай, пай-пай, уһ, әттеген-ай, қап.

Жекіру одағайлары тыйым салу, жекіру мәнінде айтылады: тәйт, тек, жә.

Шақыру одағайлары хайуанаттарды, жан-жануарларды қуу, шақыру мәнінде жұмсалады. Жылқыға қатысты құрау-құрау, моһ-моһ; сиырға қатысты ауһау-ауһау, әукім-әукім; қойға қатысты пұшайт-пұшайт; түйеге қатысты көс-көс; ешкіге қатысты шөре-шөреитке қатысты кә-кә, айтақ-айтақмысыққа қатысты пырс, т.б. одағайлар қолданыла

ды.

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   31




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет