«ҚазМұнайГаз» Қайта өңдеу және МаркетинГ» аҚ


(29.650) (43.399) негізгі қаражатты шегеруден келтірілген залал  1.006.089



Pdf көрінісі
бет5/9
Дата03.03.2017
өлшемі5,56 Mb.
#5501
1   2   3   4   5   6   7   8   9

(29.650)

(43.399)

негізгі қаражатты шегеруден келтірілген залал 



1.006.089

бағамдық айырмалардан келтірілген іске 



асырылмаған залал

1.202.311

159.805


63.241.766

22.313.564

тауар-материалдық қорлардағы өзгеріс 

30.086.767

(28.869.998)

сауда және өзге дебиторлық берешектегі өзгеріс  

107.260.192

(82.439.732)

өзге де төленуі тиіс салықтардағы өзгеріс  

(4.554.810)

273.148


сауда және өзге де кредиторлық берешектегі өзгеріс 

(133.865.896)

86.149.269



62.168.019

(2.573.749)

төленген табыс салығы

(9.952.465)

(13.730.376)

төленген сыйақы

(7.016.664)

(7.193.002)



Операциялық қызметтен (жалғасатын қызмет) 

алынған / (пайдаланылған) ақша қаражаттарының 

таза қозғалысы

45.198.890

(23.497.127)



Операциялық қызметтен (тоқтатылған қызмет) 

алынған ақша қаражаттарының таза қозғалысы

69.656.725



Операциялық қызметтен түскен ақша 

қаражаттарының таза қозғалысы 

45.198.890

46.159.598



Инвестициялық қызметтен түскен ақша ағындары:

салымдарды банктерге үш айдан асатын және бір 

жылға дейін мерзіммен орналастыру 

(15.414.800)

Үш айдан асатын және бір жылға дейін мерзімдегі 



банк салымдарынан түскен түсімдер

24.732.413

алынған пайыздар

462.986

бақыламайтын қатысу үлесін сатып алу 



6

(18.407)

Шығып қалған еншілес ұйымдағы ақша қаражаттары 



5

(32.837.524)

негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтерді 

сатып алу



(66.693.255)

(31.564.250)

негізгі қаражаттар мен материалдық емес активтерді 

сатудан түскен ақша қаражаттарының түсімі 



567.350

берілген ұзақ мерзімді аванстар



(26.457.418)



жылдық есебі' 

2012 


46

«ҚазМұнайГ

аз» – қайта өңдеу және марк

етинг» 


аҚ

Жалғасы

Мың теңге

ескер.

31 желтоқсанда  



аяқталған жылдарға

2012


2011

Инвестициялық қызметте (жалғасатын қызмет) 

пайдаланылған ақша қаражаттарының таза 

қозғалысы

(107.553.544)

(39.669.361)



Инвестициялық қызметте (тоқтатылған қызмет) 

пайдаланылған ақша қаражаттарының таза 

қозғалысы

(34.486.402)



Инвестициялық қызметте пайдаланылған ақша 

қаражаттарының таза қозғалысы 

(107.553.544)

(74.155.763)

Қаржылық қызметтен түскен ақша ағындары:

ұзақ мерзімді қарыздар бойынша түсімдер 

16

69.796.920

Қысқа мерзімді қарыздар бойынша таза қозғалыс



(73.162.639)

291.850.073

жарғылық капиталға жарналар

15

9.175.557

төленген дивидендтер



15

(2.262.059)



Қаржылық қызметтен (жалғасатын қызмет) ақша 



қаражаттарының таза қозғалысы

3.547.779

291.850.073



Қаржылық қызметте (тоқтатылған қызмет) 

пайдаланылған ақша қаражаттарының таза 

қозғалысы 

(228.951.652)



Қаржылық қызметтен түскен ақша 

қаражаттарының таза қозғалысы 

3.547.779

62.898.421

айырбас бағамдарының ақша қаражаты мен оның 

баламаларына әсері  



(92.665)

265.862


Ақша қаражаты мен оның баламаларын таза 

ұлғайту 

(58.899.540)

35.168.118



Жыл басындағы ақша қаражаты мен оның 

баламалары 

110.690.156

75.522.038



Жыл аяғындағы ақша қаражаты мен оның 

баламалары 

14

51.790.616

110.690.156

7-48  беттердегі  есеп  саясаты  мен  ескертпелер  осы  шоғырландырылған  қаржылық  есептіліктің 

ажырамас бөлігі болып табылады.

АҚШАЛАй ЕМЕС ОПЕРАцИяЛАР – ҚОСЫМША АШЫЛғАН АҚПАРАТ:

төменде  сипатталғандарын  қоса  алғанда,  ақшалай  емес  операциялар  ақша  қаражатының 

қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен алынып тасталды: 

2011 жылы акционер басқармасы компанияның жарғылық капиталын 247.604.663 мың теңге 

сомасына ұлғайтуды құптады. жарғылық капиталды ұлғайту акционер 2011 жылы берген пайызсыз 

қарыздардың еркін айналысы арқылы, сондай-ақ «Павлодар мұнайхимия зауыты» аҚ акционерлік 

капиталының 42% салымымен жүзеге асырылды (15-ескертпе). 


Ш

ОҒ

ы



РЛ

ан

Ды



Ры

ЛҒ

ан 



Қа

РЖ

ы



Лы

Қ 

ЕСЕПТІЛІК



47

Капиталдағы өзгерістер туралы шоғырландырылған есеп

Мың теңге

компания акционеріне тиесілі

жарғылық 

капитал


есептілік 

валютасын 

қайта есептеу 

резерві


жиналған 

залал


жиыны 

бақыламай-

тын қатысу 

үлесі


жиыны

2010 жылғы  

31 желтоқсанға

601.584.260

41.133.062 (183.121.377)

459.595.945 105.952.786

565.548.731

жыл ішіндегі залал



(12.609.848) (12.609.848) (22.196.699)



(34.806.547)

өзге де жиынтық 

пайда  



4.139.782





4.139.782

408.234


4.548.016

жыл ішіндегі 

жиынтық залал 

жиыны


4.139.782

(12.609.848)

(8.470.066) (21.788.465)

(30.258.531)

жарғылық капи тал-

ға берілген пайыз-

сыз қарыз  дың 

еркін айналысы 

(15, 16-ескер.)

243.950.000

(3.345.851)



240.604.149



240.604.149

еншілес ұйымды 

сату (5-ескер.)

(40.136.242)



(325.560.503) (365.696.745) (78.251.099) (443.947.844)

алынған пайыз-

сыз қарыздарды 

бастапқы танудан 

түскен пайда 

(16-ескер.) 



14.579.306



14.579.306



14.579.306

ромпетрол енші лес 

ұйымдарын иелену 

үлесінің өзгеруі 

(6-ескер.)



(1.858.084)



(1.858.084)

1.778.407



(79.677)

акциялар шығару 

есебінен еншілес 

ұйымға бақыла-

май тын қатысу 

үлесін сатып алу 

(6-ескер.)

3.654.663

3.652.320



7.306.983

(7.306.983)



өзге де бөлулер





(107.572)



(107.572)

2011 жылғы 31 

желтоқсанға

849.188.923

5.136.602

(508.264.037)



346.061.488

277.074


346.338.562

жыл ішіндегі залал







14.353.475

14.353.475

37.983

14.391.458

өзге де жиынтық 

пайда  



(84.809)



(84.809)



(84.809)

жыл ішіндегі 

жиын тық залал 

жиыны




(84.809)

14.353.475

14.268.666

37.983

14.306.649

дивидендтер 

(15-ескер.)





(2.262.059)

(2.262.059)



(2.262.059)

капиталға жарна-

лар (акциялар шы-

ғару) (15-ескер.)



9.175.557





9.175.557



9.175.557

еншілес ұйымға 

бақыламайтын 

қатысу үлесін са-

тып алу (6-ескер.)





8.081

8.081

(26.488)

(18.407)

2012 жылғы 31 

желтоқсанға

858.364.480

5.051.793 (496.164.540)

367.251.733

288.569

367.540.302

7-48  беттердегі  есеп  саясаты  мен  ескертпелер  осы  шоғырландырылған  қаржылық  есептіліктің  ажырамас 

бөлігі болып табылады.


жылдық есебі' 

2012 


48

«ҚазМұнайГ

аз» – қайта өңдеу және марк

етинг» 


аҚ

ШОҒыРЛанДыРыЛҒан ҚаРЖыЛыҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР

1.  жалПы аҚПарат

«ҚазМұнайГаз»  сауда  үйі»  жШс  Қазақстан  республикасында  2002  жылғы  29  наурызда 

жауапкершілігі шектеулі серіктестігі түрінде тіркелді. 2003 жылғы 17 наурызда жалғыз акционердің 

бұйрығына  сәйкес  компания  «ҚазМұнайГаз»  сауда  үйі»  жаҚ  болып  қайта  тіркелді.  «акционерлік 

қоғамдар туралы» Қазақстан республикасының заңына сәйкес, 2004 жылғы 17 маусымда компания 

«ҚазМұнайГаз» сауда үйі» аҚ болып қайта тіркелді.

2010  жылғы  25  мамырда  акционердің  директорлар  кеңесі  компанияның  атауын 

«ҚазМұнайГаз»  сауда  үйі»  аҚ-нан  «ҚазМұнайГаз  –  қайта  өңдеу  және  маркетинг»  аҚ-на  өзгерту 

туралы компанияның жарғысына түзетулер енгізуді құптады.

«ҚазМұнайГаз – қайта өңдеу және маркетинг» аҚ (бұдан әрі «компания») және оның еншілес 

ұйымдарының  (бұдан  әрі  бірлесіп  «топ»)  негізгі  қызметі  шикі  мұнай  және  мұнай  өнімдерін  ашық 

нарықта сатып алу және сату, сондай-ақ қайта өңдеу және шетелдік және ішкі нарықтарда кейін сату 

үшін шикі мұнай сатып алу болып табылады. 

топтың  жалғыз  акционері  «ҚазМұнайГаз»  ұлттық  компаниясы»  аҚ  (бұдан  әрі  «акционер») 

болып  табылады,  ол,  өз  кезегінде  «самұрық-Қазына»  ұлттық  әл-ауқат  қоры»  аҚ  (бұдан  әрі 

«самұрық-Қазына»)  толығымен  тиесілі.  Қазақстан  Үкіметі  самұрық-Қазынаның  жалғыз  акционері 

болып табылады.

топтың заңды мекен-жайы: Қазақстан республикасы, астана қаласы, тұран даңғылы, 1. 

топтың  осы  шоғырландырылған  қаржылық  есептілігі  2013  жылғы  25  ақпанда  шығарылуына 

орай қаржы директорымен және бас бухгалтермен бекітілді.

2.  ҚаржылыҚ есеПтілікті дайындау неГізі

Осы  шоғырландырылған  қаржылық  есептілік,  есеп  саясатында  және  аталған 

шоғырландырылған  қаржылық  есептілікке  ескертпелерде  ашылған  операцияларды  қоспағанда, 

бастапқы құны негізінде дайындалды. Шоғырландырылған қаржылық есептілік қазақстан теңгесімен 

(«теңге»)  берілген.  Осы  шоғырландырылған  қаржылық  есептіліктегі  барлық  мәндер,  арнайы 

келісілген жағдайларды қоспағанда, мың теңгеге дейін жуықталған.



Сәйкестік туралы мәлімдеме

топтың  осы  шоғырландырылған  қаржылық  есептілігі  Халықаралық  қаржылық  есептілік 

стандарттары  жөніндегі  кеңес  (ХҚес  жөніндегі  кеңес)  жариялаған  редакциядағы  Халықаралық 

қаржылық есептілік стандарттарына (ХҚес) сәйкес дайындалған.

Шоғырландырылған  қаржылық  есептілікті  ХҚес  сәйкес  дайындау  белгілі  бір  сындарлы 

есептік  бағалауларын  қолдануды  талап  етеді,  сондай-ақ  басшылықтан  есеп  саясатын  қолдану 

барысында  жорамалдар  бойынша  пайымдауларды  пайдалануды  талап  етеді.  жоғары  күрделілік 

деңгейін  қамтитын  қолдану  немесе  жорамалдарды  қолдану  салалары,  сондай-ақ  бағалаулар  мен 

жорамалдарды пайдалану шоғырландырылған қаржылық есептілік үшін маңызды болып табылатын 

салалар 4-ескертпеде ашып көрсетілген.



Шетел валютасын қайта есептеу

Функционалдық валюта және ұсыну валютасы

Шоғырландырылған  қаржылық  есептілік  акционердің  функционалдық  валютасы  болып 

табылатын  теңгемен  берілген.  топтың  әрбір  еншілес  және  бірлескен  кәсіпорны  өзінің  меншікті 

валютасын айқындайды және әрбір кәсіпорынның қаржылық есептілігіне енгізілген баптар қандай 

да бір функционалдық валютаны пайдалану арқылы өлшенеді.

Операциялар және есептер сальдосы

Шетел  валютасындағы  операциялар  бастапқыда  функционалдық  валютаның  операция 

жүргізілген күні қолданыстағы бағамы бойынша есепке алынады. Шетел валютасында берілген ақша 

қаражаттары мен активтер функционалдық валютаның есепті күні қолданыстағы бағамы бойынша 

қайта есептеледі. барлық бағамдық айырмалар жиынтық пайда туралы шоғырландырылған есепке 

енгізіледі. Шетел валютасындағы әділ құны бойынша бағаланатын ақшалай емес баптар әділ құнын 

анықтау күні қолданыстағы бағамдар бойынша қайта есептеледі.

Шетелдік  бөлімшені  сатып  алу  кезінде  туындайтын  гудвил,  сондай-ақ  сатып  алу  кезінде 

туындайтын  активтер  мен  міндеттемелердің  әділ  құнына  негізделген  баланстық  құнын  түзетулер 


Ш

ОҒ

ы



РЛ

ан

Ды



Ры

ЛҒ

ан 



Қа

РЖ

ы



Лы

Қ 

ЕСЕПТІЛІК



49

шетелдік бөлімшенің активтері мен міндеттемелері ретінде қарастырылады және есепті күнгі бағамы 

бойынша қайта есептеледі. 

Еншілес ұйымдар

Функционалдық  валютасы  ұсыну  валютасынан  ерекшеленетін  топтың  барлық  еншілес 

ұйымдарының  (олардың  бірде-біреуі  гиперинфляциялы  экономика  валюталарында  операциялар 

жүргізбейді) табыстары, залалдары және қаржылық ұстанымы былайша ұсынылған валютаға қайта 

есептеледі:

•  ұсынылған  қаржылық  жағдай  туралы  есептердің  әрқайсысы  бойынша  активтер  мен 

міндеттемелер қаржылық жағдай туралы осындай есептердің жабылған күніндегі бағамдар 

бойынша қайта есептеледі;

•  жиынтық  табыс  туралы  есептердің  әрқайсысы  бойынша  пайдалар  мен  шығыстар  орташа 

бағамдар бойынша қайта есептеледі (орташа бағам операция жүргізілген күні бағамдардың 

жиынтық тиімділігін саналы түрде жақындату болып табылмайтын жағдайларды қоспағанда; 

бұл  жағдайда  пайдалар  мен  шығыстар  операция  жүргізілген  күндегі  бағам  бойынша  қайта 

есептеледі);

•  барлық бағамдық айырмалар өзге де жиынтық табыс құрамында танылады;

•  өзге  де  жиынтық  табыс  құрамында  танылған  және  нақты  еншілес  ұйымға  қатысты  жалпы 

мерзімі  ұзартылған  сома  шығып  кету  кезінде  жиынтық  табыс  туралы  шоғырландырылған 

есепте танылады;

•  шетел валютасында тарихи құны бойынша өлшенетін капитал және инвестициялар баптары 

тарихи бағамы бойынша қайта есептеледі.

Валюта айырбастау бағамдары

Қазақстан  республикасының  ұлттық  банкі  («Қрұб»)  белгілеген  орташа  есептелген  валюта 

айырбастау  бағамы  Қазақстан  республикасында  ресми  валюта  айырбастау  бағамдары  ретінде 

қолданылады.

Қрұб  2012  жылғы  31  желтоқсандағы  валюта  айырбастау  бағамы  1  аҚШ  доллары  үшін  150,74 

теңге. бұл бағам 2012 жылғы 31 желтоқсанда (2011 жылы: 1 аҚШ доллары үшін 148,40 теңге) аҚШ 

долларымен көрсетілген ақша қаражаттары мен активтерді қайта есептеу үшін қолданылды. 

3.   есеП саясатының Маңызды асПектілеріне ШОлу

Осы шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындау кезінде қолданылған есеп саясатының 

негізгі аспектілері төменде келтірілген. 



Жаңа және қайта қаралған стандарттар мен түсіндірмелер

Қолданылып отырған есеп саясаты, келесі жаңа немесе 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне 

енген қайта қаралған стандарттар мен IFRIC түсіндірмелерін қоспағанда, алдыңғы қаржылық жылы 

қолданылған есеп саясатына сәйкес келеді: 



•  «Пайдаға салынатын салық» - «Кейінге шегерілген салықтар – Кейінге шегерілген салықтар 

негізінде жатқан активтерді өтеу» 12 Хбес-на түзету; 

•  «Халықаралық  қаржылық  есептілік  стандарттарын  алғаш  рет  қолдану»-  «Маңызды 

гиперинфляция  және  ХҚЕС  алғаш  рет  қолданып  отырған  компаниялар  үшін  белгіленген 

күндерді алып тастау» 1 ХҚес-на түзету

•  «Қаржы құралдары: ақпаратты жария ету» «Тануды тоқтату туралы ақпаратты жария 

етуге қатысты талаптарды жетілдіру» 7 ХҚес-на түзету.

аталған стандарттарды қабылдау төменде сипатталған:



«Пайдаға салынатын салық» - «Кейінге шегерілген салықтар – Кейінге шегерілген салықтар 

негізінде жатқан активтерді өтеу» 12 Хбес-на түзету

түзетуде әділ құны бойынша қайта бағаланатын инвестициялық жылжымайтын мүлікке қатысты 

кейінге шегерілген  салықты анықтау механизмі түсіндіріледі. түзету шеңберінде оны бағалау үшін 

Хбес  40  сәйкес  әділ  құн  моделі  қолданылатын  инвестициялық  жылжымайтын  мүлікке  қатысты 

кейінге  шегерілген  салық,  оның  баланстық  құны  сату  арқылы  өтеледі  деген  жорамал  негізінде 

айқындалуы тиіс екендігі туралы жоққа шығарылатын жорамал енгізіледі.

 

сонымен қатар, түзетуде 



тек қана активті сату туралы жорамал негізінде Хбес 16 қайта бағалау моделіне сәйкес бағаланатын 

амортизацияланбайтын  активтер  бойынша  кейінге  шегерілген  салықты  есептеу  қажеттілігі  туралы 

талап енгізілді. түзету 2012 жылғы 1 қаңтарда немесе осы күннен кейін басталатын жылдық есепті 


жылдық есебі' 

2012 


50

«ҚазМұнайГ

аз» – қайта өңдеу және марк

етинг» 


аҚ

кезеңдер  үшін  күшіне  енеді.  түзету  қаржылық  жағдайға,  қаржылық  нәтижелерге  немесе  топпен 

жария етілетін ақпаратқа ықпал еткен жоқ.

«Халықаралық  қаржылық  есептілік  стандарттарын  алғаш  рет  қолдану»  -  «Маңызды 

гиперинфляция  және  ХҚЕС  алғаш  рет  қолданып  отырған  компаниялар  үшін  белгіленген  күндерді 

алып тастау» 1 ХҚес-на түзету

ХҚес жөніндегі кеңес компания оның функционалдық валютасы гиперинфляцияға ұшырауын 

тоқтатқаннан  кейін  қаржылық  есептілігін  ХҚсе  сәйкес  ұсынуды  қалайша  қайта  бастайтындығын 

түсіндірді.  түзету  2011  жылғы  шілдеде  немесе  осы  күннен  кейін  басталатын  жылдық  есепті 

кезеңдерге  қатысты  қолданылады.  түзету  қаржылық  жағдайға,  қаржылық  нәтижелерге  немесе 

топпен жария етілетін ақпаратқа ықпал еткен жоқ.



«Қаржы  құралдары:  ақпаратты  жария  ету»  «Тануды  тоқтату  туралы  ақпаратты  жария 

етуге қатысты талаптарды жетілдіру» 7 ХҚес-на түзету

түзету  берілген,  бірақ  қаржылық  есептілікті  пайдаланушыларға  оларды  тану  тоқтатылмаған 

активтердің және оларға сәйкес міндеттемелердің өзара байланыс сипатын түсінуге мүмкіндік беру 

үшін оларды тану тоқтатылмаған қаржылық активтер туралы қосымша ақпаратты жария етуді талап 

етеді.  сонымен  қатар,  қаржылық  есептілікті  пайдаланушыларға  компанияның  мұндай  активтерге 

қатысуын  жалғастыру  сипатын  және  онымен  байланысты  тәуекелдерді  бағалау  мүмкіндігін  беру 

мақсатында, түзетуде оларды тану тоқтатылған активтерге қатысуын жалғастыруы туралы ақпаратты 

жария  ету  көзделген.  түзету  2011  жылғы  1  шілдеде  немесе  осы  күннен  кейін  басталатын  жылдық 

есепті  кезеңдері  үшін  күшіне  енеді.  топта  осындай  сипаттамалары  бар  активтер  жоқ,  сондықтан 

түзету оның қаржылық есептілігіне ықпал еткен жоқ.



Шоғырландыру негізі

Шоғырландырылған  қаржылық  есептілік  компанияның  және  еншілес  ұйымдардың 

қаржылық есептілігін қамтиды және аналық компанияның есептілігі сияқты сол есепті кезең ішінде 

дайындалды.  Қажет  болған  жағдайда  еншілес  ұйымдардың  есеп  саясатына  оның  бақылайтын 

еншілес ұйымдардағы есеп саясатына сәйкестендіру үшін өзгерістер енгізіледі (28-ескертпе).

еншілес  ұйымдар  топтың  еншілес  компанияға  бақылау  алған  күнін  білдіретін  сатып  алу 

күнінен  бастап  топпен  шоғырландырылады,  және  мұндай  бақылаудан  айырылған  күнге  дейін 

шоғырландыруын  жалғастырады.  топ  ішінде  операция  жүргізу  нәтижесінде  туындайтын  барлық 

топшілік  қалдықтар,  операциялар,  өткізілмеген  пайдалар  мен  шығыстар  және  дивидендтер  толық 

алынып тасталған. 

еншілес ұйымның залалдары, егер ол теріс сальдоға әкеп соғатын жағдайда да бақыламайтын 

қатысу үлесіне қатысады.

бақылауды  жоғалтпай-ақ  еншілес  ұйымға  қатысу  үлесін  өзгерту  капиталмен  жүргізілген 

операция ретінде есепке алынады. егер топ еншілес ұйымды бақылаудан айырылса, ол:

•  еншілес  ұйымның  активтері  мен  міндеттемелерін  (оның  ішінде  оған  жататын  гудвилді) 

тануды тоқтатады

•  бақыламайтын қатысу үлесінің баланстық құнын тануды тоқтатады 

•  капиталда көрсетілген жинақталған бағамдық айырмаларды тануды тоқтатады 

•  алынған сыйақының әділ құнын мойындайды 

•  Қалған инвестицияның әділ құнын мойындайды 

•  Операция нәтижесінде қалыптасқан пайда немесе залал құрамындағы қалдықтарды немесе 

тапшылықты мойындайды 

•  бұған  дейін  өзге  де  жиынтық  табыс  құрамында  танылған  компоненттердегі  аналық 

компанияның үлесін нақты талаптарға сәйкес пайда немесе залал немесе бөлінбеген пайда 

құрамына қайта жіктейді.

Бірлескен кәсіпорындардағы үлес

топтың  бірлескен  бақылаудағы  ұйымдарды  құрайтын  бірлескен  кәсіпорындарда  үлесі  бар. 

бірлескен  кәсіпорын  шарттық  келісімдер  негізінде  құрылады,  соларға  сәйкес  екі  немесе  одан 

көп  тараптар  ортақ  бақылауда  болатын  экономикалық  қызметті  жүзеге  асырады,  ал  бірлесіп 

бақыланатын компания жеке кәсіпорынды құруды білдіретін бірлескен кәсіпорын болып табылады, 

онда әрбір қатысушыға белгілі үлес тиесілі. топ үлестік қатысу әдісін пайдалана отырып, бірлескен 

кәсіпорындардағы  өз  үлестерін  көрсетеді.  Үлестік  қатысу  әдісіне  сәйкес,  бірлескен  кәсіпорындарға 

салынған  инвестициялар  қаржылық  жағдай  туралы  есепте  құны  және  оған  қоса  топтың  бірлескен 

кәсіпорынның  активтеріндегі  үлесін  сатып  алғаннан  кейінгі  өзгерістер  бойынша  есепке  алынады. 

жиынтық  залал  туралы  шоғырландырылған  есеп  бірлескен  кәсіпорын  қызметінің  нәтижелеріндегі 



Ш

ОҒ

ы



РЛ

ан

Ды



Ры

ЛҒ

ан 



Қа

РЖ

ы



Лы

Қ 

ЕСЕПТІЛІК



51

үлесті  көрсетеді.  тікелей  бірлескен  кәсіпорын  капиталында  танылған  өзгеріс  орын  алған  кезде, 

топ  өзінің  үлесін  кез  келген  өзгерістермен  және  бұл  қолданылған  жағдайда  мойындайды,  оны 

капиталдағы  өзгерістер  туралы  шоғырландырылған  есепте  ашып  көрсетеді.  топ  пен  бірлескен 

кәсіпорындар  арасындағы  мәмілелер  бойынша  туындайтын  өткізілмеген  пайдалар  мен  залалдар 

бірлескен кәсіпорындағы үлес шегінде алынып тасталады.

бірлескен  кәсіпорындар  пайдасындағы  үлес  жиынтық  залал  туралы  шоғырландырылған 

есепте көрсетіледі. бұл бірлескен кәсіпорындардың акционерлеріне тиесілі пайда, демек, ол салық 

салғаннан кейінгі пайда болып табылады.

бірлескен кәсіпорындардың қаржылық есептілігі топ есептілігі сияқты сол есепті кезең ішінде 

дайындалады. 

Қауымдасқан компанияларға салынған инвестициялар

топтың  айтарлықтай  ықпалы  бар,  бірақ  оларға  бақылау  жүргізбейтін,  әдетте  бұл  дауыс 

беру  құқығы  бар  акциялар  санының  20%-50%  иеленуді  білдіретін  барлық  ұйымдар  қауымдасқан  

компаниялар болып табылады. Қауымдасқан компанияларға салынған инвестициялар үлестік қатысу 

әдісі бойынша есептеледі және бастапқыда өзіндік құны бойынша танылады. топтың қауымдасқан 

компанияларға салған инвестициялары, оның құнсыздануынан жинақталған кез келген залалдарды 

алып тастағанда, сатып алу кезінде айқындалған гудвилді қамтиды.

топтың  сатып  алудан  кейін  туындаған  өзінің  қауымдасқан  компанияларындағы  пайдалар  мен 

залалдардағы үлесі жиынтық табыс туралы шоғырландырылған есепте көрсетіледі, ал сатып алудан 

кейін орын алған резерв өзгерістеріндегі үлес резервтерді есепке алу бойынша есепте көрсетілген. 

сатып  алғаннан  кейін  орын  алған  капиталдағы  жинақталған  өзгерістер  инвестицияның  баланстық 

құнын  түзетеді.

 

топтың  қауымдасқан  компания  залалдарындағы  үлесі  салыстырылғанда  немесе, 



барлық  өзге  де  қамтамасыз  етілмеген  дебиторлық  берешекті  қоса  алғанда,  оның  қауымдасқан 

компанияға  қатысу  үлесінен  артық  болса,  топ,  ол  қауымдасқан  компания  атынан  міндеттемелерді 

төлеген немесе төлемдер жүргізген жағдайларды қоспағанда, одан кейінгі залалдарды мойындауды 

тоқтатады.

топ  пен  оның  қауымдасқан  компаниялары  арасындағы  өткізілмеген  пайдалар  топтың  оның 

қауымдасқан компанияларындағы үлесіне сәйкес бөлігі алынып тасталады. тиісті операция берілген 

активтің  құнсыздануын  білдірген  жағдайларды  қоспағанда,  өткізілмеген  залалдар  да  алынып 

тасталады.  Қажет  болған  жағдайда  қауымдасқан  компаниялардың  есеп  саясатына  оны  топпен 

қабылданған есеп саясатына сәйкестендіру үшін өзгерістер енгізіледі.

Бизнесті біріктіру және гудвил 

бизнесті біріктіру сатып алу әдісін пайдалану арқылы есепке алынады. сатып алу құны сатып 

алған күндегі әділ құны бойынша бағаланған берілген сыйақының және сатып алынатын компанияға 

бақыламайтын қатысу үлесінің сомасы ретінде бағаланады.

 

бизнесті біріктіру бойынша әрбір мәміле 



үшін сатып алушы тарап сатып алынатын компанияға бақыламайтын қатысу үлесін сатып алынатын 

компанияның  сәйкестендірілетін  таза  активтеріндегі  әділ  құны  бойынша  бағалайды.

 

сатып  алумен 



байланысты келтірілген шығындар әкімшілік шығыстарының құрамына енгізіледі. 

егер  топ  бизнесті  сатып  алса,  ол  сәйкесінше  сатып  алынған  қаржылық  активтер  мен 

қабылданған  міндеттемелерді  шарт  талаптарына,  экономикалық  ахуалға  және  сатып  алу  күніндегі 

тиісті жағдайларға қарай жіктейді.

 

бұған сатып алынатын компанияның негізгі шарттарға кіріктірілген 



туынды құралдарды бөліп қарау қажеттілігі нысанына талдау жатады. 

бизнесті кезең-кезеңімен біріктірген жағдайда бұған дейін сатып алушы тарапқа тиесілі болған 

сатып  алынатын  компанияға  қатысу  үлесінің  сатып  алыну  күніндегі  әділ  құны  пайда  немесе  залал 

арқылы сатып алу күніндегі әділ құны бойынша қайта бағаланады. 

сатып алушы тарап беруі тиіс шартты сыйақы сатып алу күніндегі әділ құны бойынша танылуы 

тиіс. актив немесе міндеттеме болуы мүмкін шартты сыйақының әділ құнын кейінгі өзгерту Хбес 39 

сәйкес пайда не залал құрамында, не өзге де жиынтық табысты өзгерту ретінде танылуы тиіс. егер 

шартты  сыйақы  капитал  ретінде  жіктеледі,  ол  капитал  құрамында  толық  өтелген  кезге  дейін  қайта 

бағаланбауы тиіс.

Гудвил  бастапқыда  берілген  сыйақының  артық  сомасы  ретінде  айқындалған  және  топ 

сатып  алған  таза  сәйкестендірілетін  активтердің  және  ол  қабылдаған  міндеттемелердің  сомасын 

бақыламайтын  қатысу  үлесі  ретінде  танылған  бастапқы  құны  бойынша  бағаланады.  егер  аталған 

сыйақы сатып алынған еншілес ұйымның таза активтерінің әділ құнынан төмен болса, айырма пайда 

немесе залал құрамында танылады. 

нәтижесінде  гудвил  құнсызданудан  жинақталған  залалдарды  шегеріп  тастағанда,  бастапқы 

құны бойынша бағаланады. бизнесті біріктіру кезінде сатып алынған гудвилді құнсыздану нысанына 

тексеру  үшін,  гудвил,  компания  тобы  сатып  алған  күннен  бастап,  ақша  ағындарын  түзетін  топ 

бөлімшелерінің  әрқайсысына  бөлінеді,  олар,  болжамдалғандай,  сатып  алынатын  компанияның 



жылдық есебі' 

2012 


52

«ҚазМұнайГ

аз» – қайта өңдеу және марк

етинг» 


аҚ

басқа  активтері  немесе  міндеттемелері  аталған  бөлімшелерге  тиесілі  немесе  тиесілі  болмауына 

қарамастан, бизнесті біріктіруден пайда алады. 

егер  гудвил  ақша  ағындарын  түзетін  бөлімшенің  бір  бөлігін  құраса  және  осы  бөлімшенің 

бір  бөлігі  шығып  қалса,  шығып  қалатын  қызметке  жататын  гудвил  оның  шығарылуынан  алынған 

пайданы  немесе  залалды  анықтау  кезінде  осы  қызметтің  баланстық  құнына  қосылады.  бұл 

жағдайларда  шығып  қалған  гудвил  шығып  қалған  қызмет  құны  мен  ақша  ағындарын  түзетін 

бөлімшенің қалған бөлігі құнының арасалмағы негізінде бағаланады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет