Б. Адамбаев апық

Қ а з а қ т ы ң оқу ж а с ы н а т о л м а ғ а н б а л а с ы н а н
б аста п
кол б аста ғ ан б а т ы р л а р ы н а ( Б а р а қ , Әлі) дейін б а қ ы л а п ,
шешен билерін ( Қ ұ н а н б а й, Қо йш ыб ай , Бейсеке,
т. б.), 
ж ы р ш ы а қ ын да р ын ( Ор ымб а й , Ш ө же , Ж а н а қ т. б.) тың- 
дап, Якушевич х ал ы қ т ы ң инте л ле кті к ақыл-ойын, қабіле^ 
тін аса ж о ғ а р ы б ағ а л а й д ы. « Ос ын ау қ а з а қ т р у б а д у р л а -
рының, д а л а б ар д ыл а р ы н ы ң , ұлы а қ ы н д а р ы н ы ң өздері 
шығ арып, өздері ж ы р л а й т ы н - к а з а қ т а р ғ а ғ а н а тән-қаси- 
еттер бұл х а л ы қ т ы ң ақыл-ой қа бі леті ні ң ж а р қ ы н а й ғ а ғ ы
болып т а бы ла ды » , — дейді ол.
Бі р көргенін үйреніп, естігенін л ез д е ж а т т а п а л а қоя- 
тын, өзінің ойын, білгенін біреуге же ңі л де тез түсі ндіре 
а л а т ы н қ а р а п а й ы м х а л ы қ т ы ң қабі леті не, зеректі гі не жо- 
л а у ш ы қ а й р а н қ а л а д ы ; мұнда ше шенді к 
« ж а қ с ы
мен 
жа й с а ңн ың » ғ аи а еншісі емес, бүкіл х а л ы қ қасиеті екені- 
не көзі жетеді.
К а з а к ш а р у а л а р ы н ы ң ы ст ық - с уық қа
ш ы д а м д ы лы қ ,
асқа ү с т а м д ы л ы қ жә не 
білім 
қ ұ м а р л ы қ қасиеттері не 
ж а н - ж а қ т ы м ы с а л д а р келті ре отырып, х а л ы қ т ы ң көпші- , 
лігінің ж а з у - о қ у с а у а т с ы зд ығ ын а қ а р а м а с т а н
ақыл-ой- 
ының тың, шетінен шешендігіне ж о л а у ш ы
қ а й т а - қ а й т а
о р а л ад ы. « К а з а қ т а р д ы ң ақыл-ой қа бі леті ні ң з о р л ығ ын а
б арғ ан сайын менің көзім жетуде. К а н д а й же ңі л сөйлей- 
ді! Кез келгені айтайын дегенін тез түсіндіре, қ а р с ы л а -
с ының сөзіне шебер той т ар ы с бере біледі. Тіпті б а л а л а -
рының ақыл-есі де өте тез ж е т і л е д і » 1 деп ж а $ а д ы Я н у ш ­
кевич. 
*
К а з а к х а л қ ы н а тән жүйелі ойлау, шебер сөйлеу қабі- 
л еттері мен а д а л о й лыл ық, ад а м г е рші лі к, ж а р қ ы н мінез- 
ділі к қа сиеттер ж а й ы н д а онымен дәмдес, істес, ж о л д а с
б олғ ан с а ях а т ш ы л а р д ы ң , ғ а л ы м д а р д ы ң жә не әскери-мем- 
лекетті к қ ы зм е тк е р ле р д і ң өз күнделі ктері нде, естелікте- 
рінде жә не басп ас өзде сүйсіне ж а з б а ғ а н д а р ы кемде-кем.
А л а й д а осындай х а л ы қ т ы ң сан ғасыр бойы ж а с а ғ а н
қ а й т а л а н б а с өзіндік ә д е б и - м у з ы ка л ы қ м ұ р а л а р ы н ы ң кә- 
бісі кезінде х а т қ а түспей, кі тап болып б ас ыл ма й
үмы- 
тылған, жо ғ ал ғ ан .
Орыс о қ ы м ы с т ы л ар ы , оры с ша оқығ ан қ а з а қ з и я л ыл а -
ры X V I I I —XIX ғ а с ы р л а р д а н бері рана х а л ы қ ертегілері 
мен аңыз әңгімелерін, б а т ы р л ы қ жә не ғ а ш ы қ т ы қ дастан- 
дарды, м а қа л - м ә т е л д е р мен ө л ең - ж ы р л а р д ы т. б. ж а з ып
ж а р и я л а д ы , қ а з а қ ауыз әдебиетінің н ү с қ а л а р ы орыс қа-

жүктеу/скачать 4,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: