Нарықтық құнның кіші түрлері: 1) Тарату құны – актив немесе активтер тобы бөліп-бөліп сатылған кезде түскен сома. Тарату құнында активтерді сату алдындағы дайындықты жүргізуге арналған шығындарды, сондай-ақ оларды өткізу жөніндегі қызметке арналған шығындарды ескерген жөн.
2) Кәдеге жарату құны – экономикалық өмір сүру мерзімінің соңындағы, яғни мүлікті пайдалану қауіпті немесе орынсыз болған кездегі нарықтық құн.
3) Терминалдық құн –белгілі бір болжамды кезең аяқталғаннан кейін жұмыс істейтін активтің немесе бизнестің сомасы, құны.
Нарықтық емес құндар
Бағалау нарығының екінші және үшінші санаттары бойынша айқындалатын құнның нарықтық емес типіне мыналар жатады:
1) Инвестициялық құн-нақты меншік иесі немесе болашақ меншік иесі үшін олардың инвестициялық немесе операциялық мақсаттары ескерілген активтің құны;
2) Арнайы құн-арнайы сатып алушы үшін ғана құны бар активтердің белгілі бір сипаттамаларын көрсететін сома;
3) Әділ құн - әрбір Тараптың тиісті мүдделерін көрсететін, нақты сәйкестендірілген, хабардар етілген және мүдделі тараптар арасындағы активті немесе міндеттемелерді беруге арналған есептік баға;
4) Синергетикалық құн - құнның жиынтық шамасы жеке алынған олардың құнының сомасынан артық болған кезде екі немесе одан да көп активтердің немесе қатысу үлестерінің үйлесуі нәтижесінде түзілетін құн.
Заңнама бойынша анықталған құн түрлері
Заңнама негізінде анықталған құн түрлері: 1) Салық құны-оған салық салу мақсатында есептелетін активтердің құны;
2) Сақтандыру құны-сақтандыру мақсатында есептелетін активтердің құны;
3) Кедендік құн – кедендік төлемдерді айқындау мақсатында есептелетін мүліктің құны.
Нарықтық құнның аралық есептеулерінде, сондай-ақ қаржылық есептілікте:
1) алмастыру құны-бағалау объектісінің тозуын ескере отырып, бағалау жүргізу күніне қолданыстағы нарықтық бағалардағы бағалау объектісіне ұқсас объектіні құруға жұмсалған шығындардың құны;
2) өсімін молайту құны-бағалау объектісінің тозуын ескере отырып, ұқсас материалдар мен технологияларды қолдана отырып, бағалау объектісіне ұқсас объектіні құруға бағалау жүргізілетін күнгі қолда бар нарықтық бағалардағы шығындардың сомасы;
3) баланстық құн (қалдық) - баланстық құн-барлық жинақталған амортизация мен құнсызданудан болған жинақталған шығындардың сомасы шегерілгеннен кейін актив бухгалтерлік баланста танылатын сома;
4) бастапқы құн - төленген өтелмейтін салықтар мен алымдарды, сондай-ақ жеткізу, монтаждау, орнату, пайдалануға беру жөніндегі шығындарды және кез келген басқа шығыстарды қоса алғанда, негізгі құралдарды тұрғызу немесе сатып алу бойынша нақты жүргізілген шығындардың құны немесе, егер бұл қолданылатын болса, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының талаптарына сәйкес оны бастапқы тану кезінде осы активке жатқызылған сомасы.