Бағалы қағаздар нарығы және биржа ісі: Оқу құралы. Алматы: 2007
жүктеу/скачать 1,63 Mb.
|
Áà?àëû ?à?àçäàð íàðû?û æ?íå áèðæà ³ñ³ Î?ó ??ðàëû. Àëìàòû 2007
| Еурооблигация нарығы - халықаралық капитал нарығының ең өскелең, әрі қарқынды дамитын сегменттерінің бірі. Еурооблигацияның тәуір болып көрінуінің себебі тек еуронарықта ұзақ мерзімді және арзандау қаржы ресурстарын алу мүмкіндігі болуымен түсіндіріледі. Нарықтық негізде сыртқы займдарды шығарумен мемлекеттік қарызды өтеу құнын тікелей және жанама түрде төмендетеді. Оның тікелей әсері бюджет кемшілігін қаржыландырудың қосымша көзін тарту болса, жанама әсері мемлекеттік қарыз құралдарының табыстылығын төмендету және ішкі нарықта жаңа шығарылымдарын орналастырғанда қаржы министрлігінің позициясын нығайту. Дәл сол кезде, ішкі жинақты үнемдеуден басқа сыртқы займдарды табысты орналастыру портфельдік инвестициялау үшін қолайлы жағдай туындатады. Оған қоса, отандық банктер мен фирмалар жылма-жыл тартылатын займдардың көлеміне шектеулер болмағандықтан, шетел капиталын жұмылдыра бастайды. Еурооблигациялық займ алган қарыздың сомасын және мерзімін анықтаудың икемділігінен эмитент пен инвестордың қызығушылығын теңестіруге мүмкіндік береді.
Қазақстан егемендік алғаннан бері дербес еурооблигацияларды төрт рет шығарып, сырттан қарыз алу мақсатымен оларды Еуропа нарығына орналастырды. Ең алғашқыда 1996 жылдың 20 желтоқсанында Қаржы министрлігі еурооблигация нарығына 200 млн. АҚШ доллары сомасында еуробондарды эмиссиялады. Олардың айналыс мерзімі - 3 жыл, купондық табыстылығы жылына - 9,25%, купон бойынша проценті жылына екі рет - 20 маусымда және 20 желтоқсанда төленіп, бүл эмиссия 1999 жылдың 20 желтоқсанында өтелді. Ал екінші эмиссиясы 1997 жылдың 2 қазанында өткізіліп, енді сомасы 350 млн. АҚШ долларына жетті. Оның айналыс мерзімі - 5 жыл болған, яғни ол 2002 жылдың 2 қазанында өтелді. Купондық табыстылығы жылына 8,375% болып, табыс жыл сайын 2 сәуірде және 2 қазанда төленген. Еуробондарды табысты орналастыруға әсер еткен жағдай - халықаралық деңгейдегі деп танылған агенттіктердің берген несиелік рейтингінің болуы. 1998 жылдың қаңтарында "Fitch ІВСА" халықаралық рейтингтік агенттік республиканың рейтингін бірсыпыра себептермен дәлелдеп «ВВ-»-тен «ВВ»-ға дейін жоғарылатты. Біріншіден, Қазақстанда екі жыл қатарынан ЖІӨ орташа 2%-ке өскені байқалған, мүнай мен газ өндірісі өсуде; екіншіден, инфляция қарқыны төмендегені, сондай-ақ банк жүйесінің түрақтанғаны байқалған. Қазақстандық еурооблигацияның үшінші эмиссиясы 1999 жылдың 10 қазанында 5 жыл мерзімге 98,870$ дисконтпен және жылына 13,625% бекітілген жарты жылдық купонмен 200 млн. АҚШ долларына шығарылды. Ол 2004 жылдың 18 қазанында өтеліп, соңғы купондық сыйақы төленді. Көрсетілген купондық ставка (13,625%) қағазды өтеу кезіндегі 13,954% табыстылығына сәйкес келеді. Төртінші эмиссиясы 2000 жылдың 11 мамырында 7 жыл мерзімге (өтелу мерзімі 2007ж. 11.05.) 98,347$ дисконтпен және жылына 11,125% бекітілген жарты жылдық купонмен 350 млн. АҚШ долларына шығарылды. Көрсетілген купондық ставка (11,125%) қағазды өтеген кезде 11,481% табысқа сай келуі көзделген [2; 16.]. Айта кететін жәйт, еурооблигациялық займдардың негізгі артықшылығы - ақша ресурстарын ұзак мерзімге (10 жылға дейін), әрі ішкі ставкадан анағұрлым төмен ставкамен тарту мүмкіндігінің болуы. жүктеу/скачать 1,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|