Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9

калындығы, жарык сезгіштігі әртүрлі, онда шетінің соңы да әртүрлі формада 
болатын жарык сезгіштік көру жасушалары орналаскан. Созылмалы бөліктері 
таякшалар деп, конус тәрізділері — түтікшелер деп айтылады. Таякшалардың 
ұзындығы 63—81 мкм, диаметрі шамамен 1,8 мкм-ге жуык, ал түтікшелер үшін 
сәйкес 35 және 5—6 мкм. Адамның көзінің торлы кабықтарында 130 млн-ға 
жуык таякшалар және 7 млн түтікшелер орналаскан.
Адамньщ көзінің торлы қабықтарында 130 млн-ға жуык таякшалар және 
7 млн түтікшелер орналаскан. Көз жүйкесі түрған жерде жарыкка сезімтал емес 
12 сокыр дак орналаскан. Торлы қабықтың ортасында самайға жакын аумақта 
диаметрі шамамен 0,4 мм болатын ең жарық сезгіш дақ 13 жатыр.
Түтікшелер мен таякшалар торлы қабықта бір калыпсыз таралған. Түтікше- 
лер негізінен торлы кабыктың ортасына карай сэры дакта орналаскан, сары 
дактын ортасында тек кана түтікшелер, ал шеттерінде тек таякшалар бар. Ал- 
ғашкыда көз аппаратының жарык өткізгіштік ерекшеліктерін карастырайык.
Көзді мөлдір кабыктан, алдыңғы камераның сұйығынан және көзбұршак- 
тан (төрт сындырушы бет) және алдыңғы жағы ауа, арткы жағы шынытәріздес 
денемен шектелген ортадан тұратын орталыктандырылған оптикалык жүйе 
ретінде карастыруға болады. Негізгі оптикалык өс 
0 0
(26.11-сурет) мөлдір 
кабыктың, карашыктын және көзбұршактың геометриялык ортасынан өтеді. 
Сонымен катар 
O'O'
көздің көру өсін ажыратып аламыз, ол көзбұршақ пен 
сары дактын орталығынан артка өтіп, жарыкөткізгіштің негізгі бағытын анык- 
тайды. Негізгі өс пен көру өсінің арасындағы бұрыш шамамен 5° те жуык.
26.12-суретте калыпты көз үшін негізгі нүктелер және кеңістіктер, түйін 
нүктелері көрсетілген (аракашыктык миллиметрмен берілген). Бүл жүйені 
карапайым түрде карастыру үшін оны 
келтірілген
радуцияланған көз ретін- 
де алады, ол денелер кеңістігі жағынан ауамен, кескіндер кеңістігі жағынан 
п
= 1,336 сыну көрсеткіші бар сүйыкпен коршалған. Келтірілген көздің бір 
моделінде біртүтас негізгі жазыктың мөлдір кабакты алдыңғы бетінен 1,6 мм 
ара кашыктыкта, ал түйін сызыктары беттесіп мөлдір кабактың бетінен 7,2 мм 
аракашықтыкта орналасқан. Жарықтың негізгі сынуы мөлдір кабықтың сырт- 
кы кабатында болады, бүкіл мөлдір кабактың оптикалык күші 40 дптр, көзбұр- 
шактікі — 20 дптр-ге жуык, ал барлык көздікі — 60 дптр-ге тең.
Әртүрлі кашыктықта тұрған денелер торлы кабыкта бірдей анык кескін бе- 
руі керек. (26.5) формуласынан көрініп тұрғандай оны негізгі жазыктык пен

торлы кабык арасындағы кашыкты 

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: