Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9



Pdf көрінісі
бет160/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   387
Байланысты:
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)

і 
с 

к 
п
деп белгілесек, — In-----= (3, мынаны аламыз:
е 
п
,
Ч = Ы Т А- Т В).
(15.20)
15.4-суретте көрсетілген кұрылғыны термоэлемент немесе терможұп деп 
атайды. (15.20) өрнектен түйісу температураларының айырымы 1 К тең


тізбекте пайда болатын (3 термо-электр қозғаушы күшке сәйкес және тер- 
можұптьщ сипаттамасы болып табылады.
100 °С температура шекарасында болатын кейбір металдардың буы үшін Р 
мәндерін келтірейік (15.3-кесте).
15.3-кесте
Р, мкВ/К
p, мкВ/К
Zn-Ag
0,5
Mg-Ag
3,5
W-Ag
2,5
Mo-Ag
6,3
Pb-Ag
3,0
Fe-Pt
18,1
Термо-электр козғаушы күштің артуы металдар буы немесе жартылай 
өткізгіштер немесе /ІГартуымен ғана емес термобатареяға бірнеше терможұп- 
ты тізбектей жалғағанда (термобаған) байқалады. 15.5-суретте төрт терможұп- 
тан тұратын термобатарея көрсетілген (1,3,5 ,7 тактүйісулер бір температураға, 
ал жұптары 2, 4, 6, 8 басқаға ие).
Термоэлектрлік қүбылыс үш негізгі колданысқа ие:
1) молекулалық-жылу энергиясын электр энергияға тура түрлендіретін ток 
генераторларын жасау үшін. Замануи жартылай өткізгішті термогенера- 
торлар пайдалы эсер коэффициентін шамамен кұрайды;
2) температураларды аныктау үшін. 8 Т 
= f(AT)
тәуелділігін біле отырып, 
8 Т өлшемдерінен 
AT,
сонымен қатар 
Т
табуға болады. Осы әдістің ың- 
ғайлылығы дистанциялылығында және үлкен емес объектілердің темпе- 
ратурасын өлшеу мүмкіндігінде, металдар мен жартылай өткізгіштердің 
түйісулері анағүрлым аз жасалуы мүмкін. Медицинада, әсіресе бүл жеке 
мүшелер мен олардың бөліктерінің температурасын табу үшін пайдала- 
нылады;
3) инфракызыл, көрінетін және ультракүлгін сәулелерінің қуатын өлшеу 
үшін (мысалы, §27.4 такырыбындағы актинометр күрылғысын караңыз).
Көрсетілген мысалдағы пайда болған термоэлектрқозғаушы күш 
термо-
электрлі қубылыстардын
тобына жатады. Металдар мен жартылай өткізгіштер- 
де, электр және молекулалы-жылулык материяның қозғалыс формаларының 
арасындағы ерекше байланысты бейнелейтін бүл қүбылысты осылай атайды.


16-тарау


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет