6.Вирустар: морфологиясы мен физиологиясының ерекше белгілері, принциптері вирустардың жіктелуі. Химиялық құрамы және құрылымы. Вирионның негізгі функцияларының құрамдас бөліктері. Вирустар – жасушалық құрылысы жоқ өте ұсақ микроорганизмдер. Олар
көбеюге, өзгеруге, тұқым қуалауға бейім. Вирустардың ақуыз түзетін
рибосомалары болмайды,сондықтан оларда зат алмасу процесі жүрмейді, тек
қана бір нуклеин қышқылын құрайды (ДНҚ немесе РНҚ)
Вирустардың морфологиясы
Вириондардың пішіндері әртүрлі болуы мүмкін: • Таяқша тәрізді (темекі мозаикасы вирусы);
• Оқ тәрізді (құтыру вирусы);
• Сфералы (полиомиелит, АИТВ-адамның иммунды
тапшылық вирустары);
• Сперматозоидқа ұқсас (көптеген
бактериофагтар);
• Көпқырлы;
• Жіпше тәрізді;
• Кірпіш немесе параллелелипед тәрізді.
7.Продуктивті вирустық инфекция: түсінігінің анықтамасы, вирустың иесі жасушамен әрекеттесуінің негізгі кезеңдері, морфогенез әдістері және вирустардың жасушадан шығуы.
Инфекцияның екі түрі де вирустың толық түрін де (продуктивті инфекция), ақау түрін де (абротивті инфекция) бере алады.
Өнімді инфекция деп аталады. Ол жедел түрде өтеді жасушада вирустар репродукцияланып жасушаның лизистенуіне әсер етеді, ол-ошақты және генерализацияланған түрде болады.
Өзара әрекеттестіктің төрт түрі бар: 1) өнімді вирустық инфекция (өзара әрекеттесу, нәтижесінде вирус көбейеді және жасушалар өледі);
2) абортивті вирустық инфекция (вирустың көбеюі болмайтын және жасуша бұзылған функцияны қалпына келтіретін өзара әрекеттесу);
3) жасырын вирустық инфекция (вирус көбейеді, ал жасуша өзінің функционалдық белсенділігін сақтайды);
4) вирус-индукциялық трансформация (вируспен зақымдалған жасуша бұрын оған тән емес жаңа қасиеттерге ие болатын өзара әрекеттесу).
Продуктивті түрі вириондардың жаңа буынының түзілуімен және жұқтырған жасушалардың өлуімен (лизисі) аяқталады (цитолитикалық форма). Кейбір вирустар жасушаларды жоймай тастап кетеді (цитолитикалық емес түрі).
Вирустар морфогенезі - вирустардың торша ішінде көбейгенінде (репродукция кезінде) олардың жаңа ұрпақтарының пайда болуы, олардың құрылымдарының жиналуы.
