Өзін-өзі тексеру сұрақтары

Шешім қабылдау барлық психологтармен дерлік басқарудың орталық сәті болып 
мойындалады. Сондықтан да осы критерий бойынша еңбек процесіндегі басты ролдер 
анықталады: басшының және бағынушының. Шешімді жоспарлауда (іздеу мен шешім қабылдау 
процессінде, сонымен қатар мақсаттарды, міндеттерді және оларға қол жеткізу құралдарын 
анықтау), ұйымдастыруда (шешім, әртүрлі ресурстар түрінің бірігуіне және адамдардың ортақ іс-
әрекетіне бағытталған), мотивацияларды басқаруда, бақылауда және т.б. көрініс табады. 
Шешім қабылдау — бұл мәселені түсінуді, адекватты мақсаттарды бекіту және осы 
мақсатты іске асыру үшін құралдарды таңдауды болжайтын күрделі ой процессі. Өкінішке орай, 
айтылған бұл процесс сыртқы орта жағдайлары мен жоғарғы басшылардың қысымының 
салдарынан жиі жағдайда стихиалы түрде жүреді. Сондықтан до оның іске асырылуы күрделі 
жүреді. Профессор Л.Зайверт, уақытты рационалды қолдану неміс институтының жетекшісі 
көптеген менеджерлер келесілерді дұрыс көреді дейді: 

Дұрыс жұмыстар жасағанның орнына дұрыс жұмыс жасау; 

Шығармашылық альтернатива жасағанның орнына мәселелерді шешу; 

Қолданған құралдарды оптимизациялаудың орнына құралдарды жнақтау; 

Нәтижелерге қол жеткізгеннің орнына міндеттерді атқару; 

Пайданы арттырудың орнына шығындарды азайту. 
Бұлардың барлығы — дұрыс шешім қабылдамаудың нәтижесі. Дұрыс шешім қабылдамау 
неге мүмкін болады? Және – осы сынды басқарудағы есептен жаңылыс ықтималдылығын қалай 
төмендетуга болады? Бұны түсіну үшін, адамдардың психологиялық ерешеліктеріне көңіл аудару 
керек, яғни осы әрекет қандай психологиялық ерекшеліктің арқасында жүзеге асты. 
Шешім қабылдауда адамның білімі, қызығушылығы, дүниетанымы көрініс табады және бір 
адамның ғана емес. Бұл процесстің маңызды ерекшелігін адамдар мен жағдайларға қарсы тұра 
алатын, күрделі, өзгермелі жағдайларда белгіленген мақсатты іске асыруды қолдап отыратын 
адамның еріктік мінезі құрайды. Бұл процесс қысқа уақыт аралығында басшыға көптеген әртүрлі 
бағыттағы шешімдерді қабылдауға тура келетінімен күрделенеді. 
Шешім қабылдауды әр түрлі негіздер бойынша классификациялау қабылданған: 
- 
Қамту аймағы бойынша (ортақ және жеке); 
- 
Әрекет уақыты бойынша және болашақ шешімге әсер ету дәрежесі бойынша (жылдам, 
тактикалық және стратегиялық); 
- 
Функционалды белгілері бойынша (шешім, жоспарлауды, ұйымдастыруды, мотивацияны, 
бақылауды шыңдауға арналған); 
- 
Мазмұны бойынша (политикалық, техникалық, технологиялық); 
- 
Жаңалық дәреже бойынша (екішілдікке негізделген, стандартты, шығармашылық, 
бірегей); 
- 
Шешім қабылдау шешетін мәселенің анықтылық дәрежесіне байланысты (шешім, 
анықтылық шарттарында, тәуекел шарттарында қабылданған); 
- 
Тұлғаның интелектуалы немесе эмоционалды-еріктік сферасына бағытталуы бойынша 
(интеллектуалды, еріктік, эмоционалды). 

жүктеу/скачать 0,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: