“бастауыш мектепте ақпараттық-коммуникациялық технологияларды оқыту әдістемесі” пәні бойынша дәрістер Информатика тарихы: негізгі кезеңдер, негізгі оқиғалар және тұлғалар «Информатика»
“Бастауыш сынып оқушыларының цифрлық сауаттылығы” ұғымы
жүктеу/скачать 1,02 Mb. Pdf көрінісі
|
| “Бастауыш сынып оқушыларының цифрлық сауаттылығы” ұғымы
Қазіргі әлемде сауатты болу дегеніміз - цифрлық мазмұнды көшіру және қою сияқты егжей-тегжейлі тапсырмаларды және әртүрлі мәтіндер арқылы қол жетімді ақпаратты сыни талдау және синтездеу сияқты күрделі жұмыстарды қамтитын дағдыларға ие болу. Цифрлық сауаттылық онлайн-кеңістікте оқу, жазу, сөйлеу, көру және қатысу үшін қажетті дағдылардың барлық спектрін ескереді. Барлық осы тәжірибелер медиа-сауатты қажет етеді, оған БАҚ-қа оның барлық формаларына қол жеткізу, талдау, бағалау, құру және қатысу мүмкіндігі кіреді. Сонымен, егер тілдік сауаттылықты арттыру үшін кітап оқу және қарым-қатынас тәжірибесі қажет болса, онда цифрлық сауаттылықты дамыту үшін гаджеттерді, компьютерлерді, сондай-ақ цифрлық ортаның мүмкіндіктерін пайдалану тәжірибесі қажет Цифрлық сауаттылықты меңгерген білім алушыларға дәстүрлі қағаз ақпарат тасымалдағыштарын ғана пайдаланатындармен салыстырғанда қажетті деректерге қол жеткізу оңай және жылдам болады. Заманауи цифрлық технологиялар әлемді фотосуреттер, дыбыстарды жазу, аудиовизуалды реттіліктер немесе анимациялар арқылы түсіруге және мұның бәрін мәтінмен немесе онсыз жинауға және ұсынуға мүмкіндік береді. Осылайша, барлық жастағы және қабілетті балалар әлеммен өзара әрекеттесе алады, оны зерттеп, тани алады. Сондықтан біз Цифрлық сауаттылықтың рөлін және оның оқыту мен оқытумен байланысын түсінуіміз керек. Бүгінгі цифрлық қоғамда бала туылғаннан бастап цифрлық кеңістікке бірден еніп кетеді. Бастауыш мектеп жасындағы балалар туғаннан бастап гаджеттер әлемінде. 7 жасында олардың барлығы дерлік смартфондарды пайдаланады. Олардың көпшілігі "клипово" деп ойлайды, бірақ бұл кемшілік емес. Сонымен, Клипті ойлау-бұл белгісіздік аясында әрекет етуге мүмкіндік беретін желілік ойлауға көшудің бір түрі екенін айтады. Балалар бүгінде бай ақпараттық ортаға терең ену аясында өсіп келеді. Бұл бастауыш мектеп жасындағы цифрлық сауаттылықтың ерекшелігі. Балаларға қазіргі өмір сүретін көптеген шындықтағы өмір ережелерін үйрету керек. Оқытудың жалпы өлшенетін нәтижелеріне цифрлық дағдылар мен іскерліктердің оң әсерін дәлелдейтін жаңа отандық және шетелдік зерттеулер үздіксіз пайда болуда, яғни цифрлық сауаттылық білім алушылардың басқа да базалық дағдылары мен құзыреттіліктерін қалыптастыруға өте пайдалы әсер етеді. Қазіргі кезде "альфа ұрпақ", "желілік ұрпақ", "клиптік ойлау", "цифрлық аборигендер" және т.б. сияқты терминдер қазір үйреншікті болып кетті. “Альфа ұрпақтар” интернетті, мобильдік құрылғыларды, цифрлық технологияларды, жасанды интеллект мүмкіндіктерін үнемі пайдаланып, роботтарды, ақылды ойыншықтармен өзара әрекеттесу арқылы үздіксіз дамиды, олардың тіпті мектеп жасына дейін цифрлық құрылғылардың бірқатарымен жұмыс жасау дағдылары қалыптасады. Баланың күнделікті цифрлық технологияларды пайдалануы, олардың танымдық белсенділігін дамытуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, олардың зияткерлік мүмкіндіктерінің де дамуы байқалады. Цифрлық сауаттылық жеткілікті қарапайым себеппен сәтті оқуға ықпал етеді: қажетті дағдылары бар оқушылар цифрлық сақтау базаларының көлемі өскен сайын ақпараттың көбірек көлеміне қол жеткізуді жеңілдетеді, бұл дәстүрлі, қағаз оқу ресурстарымен жұмыс істеуге қарағанда қол жетімділікті айтарлықтай жеңілдетеді. Сонымен қатар, цифрлық сауаттылықты қалыптастыру аясында игерілген дағдылардың бір бөлігі ақпаратты интеграциялау және бағалау болып табылады, мұнда мұғалім оқушыларға ақпаратты бағалау бойынша сарапшы ретінде әрекет ете отырып, сенімді және пайдасыз сандық ресурстар арасындағы айырмашылықтарды көрсетеді. Е. А. Кашинаның көзқарасы бойынша "оқушылардың” дағдыларына қойылатын талаптар өзгерді, өйткені тек оқу, жазу және санау ғана емес, сонымен қатар мәліметтер ресурстарын ұйымдастыра білу, жемісті ынтымақтастық, ақпаратты жинау, бағалау және пайдалану қажет" Т. В. Бойконың көзқарасы бойынша, кіші мектеп жасы оқушылардың ақпараттық- компьютерлік құзыреттілігі мен цифрлық сауаттылығын дамыту үшін аса өнімді болып табылады, өйткені цифрлық орта мен ақпараттық-компьютерлік технологияларды пайдалану туындайтын оқу проблемаларын шешуге көмектеседі. Сондықтан да, мектеп табалдырығын аттағаннан бастап, оқушылардың цифрлық сауаттылықтарын қалыптастыру қажет деп есептеледі. Цифрлық сауаттылықты цифрлық технологиялар мен интернет ресурстарын қауіпсіз әрі тиімді пайдалануға қажетті білім мен дағды жиынтығы, сонымен қатар компьютерлік программалау дағдылары, ақпаратты іздеу және бөлісу, басқа адамдармен байланыс деп түсінуге болады. Компьютерлік программалау дағдылары қалыптастыруда логикалық ойлаудың мәні ерекше. Жалпы, психологтар логикалық ойлаудың негізгі құрылымы 5-11 жас аралығында қалыптасады және бұл құрылымдардың кеш қалыптасуы үлкен қиындықтармен жүреді және көбінесе аяқталмай қалатындығын дәлелдеп отыр. Сондықтан, бастауыш сыныпта оқушылардың логикалық ойлауын қалыптастыру және дамыту негізгі мәселе екендігін ескере отырып, цифрлық сауаттылық пәнін оқытуды 1-сыныптан бастаған жөн деп есептейміз. Ол негізгі мектепте информатикадан білім беру моделі сабақтастығы мәселесін шешуге көмектеседі деп ойлаймыз. "Цифрлық сауаттылық-цифрлық технологиялар мен интернет ресурстарын қауіпсіз әрі тиімді пайдалану үшін қажетті білім мен дағды жиынтығы. Мыналарды қамтиды: цифрлық тұтыну; цифрлық құзыреттер; цифрлық қауіпсіздік". |