«Бастауыш мектептегі тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі»


Төмендегі тірек сөздерді пайдаланып, ауызша монолог құрастыр



бет30/42
Дата09.06.2023
өлшемі0,76 Mb.
#100022
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   42
Төмендегі тірек сөздерді пайдаланып, ауызша монолог құрастыр

«Ұлт ұстазы, ақын, әлемге танылу, әдебиет зерттеушісі, өлеңдері, арман»
«Ұлт ұстазы, ақын, әлемге танылу, әдебиет зерттеушісі, өлеңдері, арман»
Ұлт ұстазы, әлемге танылған білікті әдебиет зерттеушісі, ақын, бірнеше өлең жинақтардың авторы. Әдебиет зерттеушісі, ғалым. Еліміз арман еткен әліппенің авторы, Ұлт ағартушысы. Ел мақтанышы.Ахмет байтұрсынұлына арналады
Ахмет монологы
Балғын ұрпақ, жолыңа нұр тіледім,
Аулақ болғай сендерден мұң сілемі.
Ана тілін қорсынар кейбіріңнен
Жәбірленіп, жаныммен түршігемін.

Көшкен елмен өмірдің күн шуағын,
Кейде ауыр ойлардан тұншығамын.
Ана тілім – қасиетім жырымдағы,
Тілім бітсе, халқымның құрығаны.

Сәлем саған, жас буын жалғастарым,
Болашақта сендермен жалғасамын.
Тек жалғасам қазақтың тілі арқылы,
Ана тілін ауадай ардақтағын!

Сақтар болсаң халқыңды – тілді сақта,
Баға жетпес мұра жоқ тілден басқа!
Тілден өзге жиһаздың бәрін түгел,
Базарлайсың қалтаңда ақшаң жатса!


  1. Тыныс белгілерінің негізгі ұстанымы

Тыныс белгілері айтайын деген ойды нақтылы, дәл түсінікті етіп жеткізу үшін, сондай-ақ баяндалмақшы пікірді ала-құла етпей, айқын білдіру үшін қолданылады. Бұл - тыныс белгілерінің басты қасиеті.
Тыныс белгілері сөздер тіркесі мен сөйлемдерді айтқанда, немесе оқығанда тілде байқалатын кідірісті де, дауыста аңғарылатын әркелкі құбылысты да білдіреді. Бұл - тыныс белгілерінің қосымша қасиеті.
Жазба тілде болсын, сондай-ақ ауызекі тілде болсын тыныс белгілерін дұрыс қолдана білудің үлкен мәні бар. Тыныс белгілері мүлде қойылмаған, немесе дұрыс қойылмаған мәтінді сөйлемді түсінікті етіп оқу да, мағынасын түсіне білу де қиын. Тыныс белгілері дұрыс қойылмайтын сөйлемдерде ой күңгірттеніп, екі ұшты болып, тіпті сөйлем құрамындағы сөздер синтаксистік қызметі жағынан (бастауыш, баяндауыш, анықтауыш т. б.) өзгеріске түсуі мүмкін.
Мысалы: Бұл келген - сол Есіл бойындағы Қарасарт ауылының жиені, Жүсіп баласы Қожаш (С. Көбеев)
Бұл сөйлемде есімше тұлғалы келген соң сызықша қойылмаса, келген сөзі бастауыш қызметін емес өзге мүше қызметін атқарған болар еді де, нәтижесінде сөйлемде берілетін ойға нұқсан келер еді.
Сөйлемдегі орналасуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Тыныс белгілерді қою үшін үш түрлі белгі негізге алынады:



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   42




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет