Бастауыш сынып оқушыларының эмоциялары мен сезімдерінің дамуы Жоспар
жүктеу/скачать 107,63 Kb.
|
| Күрделі эмоциялар
Күрделі эмоциялар Күрделі эмоциялардың бірі-көңіл. Кейпіне қарап адамдарды шат,жайдары, жылы жүзді, ақ жарқын, ызалы, түсі суық т.б. деп ажыратады.Адамның көңіліне айналасын қоршаған дүние әсер етіп отырады. Егер оның қызметі жақсы жүріп жатса,ұжымы ынтымақты, отбасы жағдайы жарасымды болса, көңілде көтеріңкі болады. Көңілге адамның денсаулық жағдайы, нерв жүйелерінің ерекшеліктері де әсер етеді.Өмір тіршілігі үшін елеулі маңызы бар оқиға да адамның көңіліне үлкен із қалдырады. Мәселен, адамның көптен айналысып жүрген ісі оңға басса, немесе бір нәрсеге қолы жетсе, шат-шадыман күйге түседі. Керісінше ол ылғида сәтсіздікке ұшырый берсе, көздеген мақсатына жете алмаса, жанын қоиярға жер таба алмай қиналады. Мұндайда қабағы ренішті күйде жүреді. Сондықтан да «көңілсізде күлкі шықпас», «адам көңілден азады» деген мақалдар тегіннен тегін айтылмаған. Ерік жігері күшті, рухани өмірінің мазмұны бай адамдар тіпті ауыр жағдайларда да көңілді жүреді. Оптимистік, жарқын болашаққа сену қиыншылыққа мойымау,ерік жігері күшті, қажырлы адамдардың басты қасиеті. Адам өз көңілінің қожасы болу керек екендігін олар іс жүзінде көрсете алуы тиіс. Осы айтылғандардан өмірге қолайсыз кезде көңілді, тұрақты болуы жұмыс қабілетін арттыруға адамның жеке қасиеттерінің жақсы сапаларына байланысты екені жақсы аңғарылады. Өз көңілін меңгере білу-мұғалім үшін аса қажетті сипат. Төменгі сынып оқушыларының мұғалімнің қасы мен қабағына қарап отыратыны белгілі. Егер мұғалім көңілсіз, кірбің болса, оқушылардың оқу материалдарын меңгерулеріне қолайсыз әсер етеді. Эмоцияның бір түрі – аффектілер. Аффектілер дегеніміз қысқа уақытқа созылса да, бұрқ етіп қатты көрінетін эмоцияның түрі.Аффектер кейде адамның бүкіл психикалық кейпін бұзып, мәнерлеп қозғалыстарға толы, ерік күшінің әлсіреу жағдайында өтеді. М.Ю.Лермонтов бір адамның басынан байқалған аффктіні былайша суреттейді. «Орынсыз жан таласып кейде бекер, Жұламын итмұрынды қолым жетер Соннан соң әлім кетіп жерге құлап Еңіреп, ағыл тегіл жаттым сұлап Кешіріп жердің дымқыл топырағын Шықтай қып жерге төктім жасымай бұлақ» Аффект кезінде адамның «есі шығып» кетпейді.Дені сау адамдара блатан адамдарда болатын аффекттерді адамның жеке басының кемшілігі деп түсіну керек. Бұл адамның өзінің меңгере алмауы, ерік тәрбиесінің кемістігі. «Әр ісі ақылға ермек, бойды жеңбек, өнердің қылығы өле көрмек» деп Абай дұрыс айтқан. жүктеу/скачать 107,63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|