Бейсенбекова Гүлмира Бекінқызы Молдабаева Роза Аппакбайқызы Нұрғалиева Сәуле Мұқанқызы
жүктеу/скачать 0,6 Mb. Pdf көрінісі
|
Beisenbekova
- Бұл бет үшін навигация:
- Эмоционалдық өрісінің дамуы. 1 жастағы дағдарыс.
| Танымдық өрісінің дамуы
. Белсенді түрде көру және есту түсініктері қалыптасады. (3- айдан 4 айға дейін). 9-10 ай балалар көз алдынан көрінбей кеткен заттарды іздей бастайтын болады, демек ол заттардың жоғалмағанын, тек басқа бір жерде тұрғанын түсінеді. Шамамен осы мерзімде затты тани бсатайды. 11 ай шамасында көріп қабылдау туады. Есі ырықсыз. Оның түрлері: эмоциональді, қимыл- қозғалыс есі. 1 жасқа толғанда бала заттың қасиеттеріне зейін аударады. Зейіні ырықсыз 1 жастың соңына орай көрнекі- әрекеттік ойлауы көріне бастайды. Тілі пассивті түрде. 7-8 айда сөзді түсіне бастайды. 1 жасқа жуық шамасында пассивті сөздік қоры 50 сөз. 8 айда сөйлей бастайды. 7-9 айда бөбек сөздің ырғағын байқау дәрежесіне жетеді. 9-10 айда ма-ма, па-па, нә-нә, 12 айда апа, ата, су т.б. 1 жаста сөздік қоры – 2-15 сөз. Эмоционалдық өрісінің дамуы. 1 жастағы дағдарыс. Баланың жанама – эмоциональді қарым-қатынасынан жаңа жетекші іс-әрекетке, заттық – құралға өту болып табылады. Эмоциялық көңіл күй баланың жалпы белсенділігін арттырады. Дүниеге келген алғашқы жылдың екінші жартысында дұрыс дамып келе жатқан дену сау бала былдырлап сөйлегіш келеді. Түрлі буынды дыбыстар шығарып, оны ұзақ уақыт қайталайды,үлкендер айтқан буындарды қайтьалап айтуға тырысады. Былдырлау арқылы сәби қарым–қатынас жасауға әзірлігін білдіреді. Былдыр сөз – негізінен жеке буындардан тұратын айланыссыз, түсініксіз сөйлеу. Бұл бала дамуының алғашқы кезеңі болып табылады. Әдетте бұрынғы боп кеткен дамуымен қазіргі даму жетістігі сай келмейекі арада қайшылық болад. Осындай қайшылықты даму дағдарысы дейді. Оның мазмұны өте қарапайым және тез өтеді. Мұндай дағдарыстар ауыспалы кезеңде тез игеріледі. Сонымен бірге, мұндай ерекшеліктер ерекше аталып көрсетілмейді. Кейбір балалар еңбектемей тез жүріп кетеді. Бұндай балаларды терең зерттеу жұмысын жүргізгеннен кейін баланың кешеуілдеп жүруіне әсері болатыны жасырын кезде басталып, пайда болатынын көреміз. Бала жүре бастаған кезде, мұндай кезең жойылады. Осының өзі баланың жүруінің толық кемеліне келмегендігін көрсетеді. Баланың жүре бастауының өзі жас дағдарсының ең бірінші кезеңі. Екінші кезеңі – баланың сөйлеуіне байланысты.бұл бір күнде басталып, жүзеге асатын процесс емес. Бұнда бала сөйлеуінің алғашқы кезеңі болады. Кезең 3 айға созылады. Үшінші кезең- аффект пен ерікке байланысты ( аффект – күшті, эмоциялық тебіреніс) мұны психологияда гипобуликалық реакция дейді. Баланың жас дағдарысына байланысты, бала өзге адамдардың іс-әрекетіне қаңағаттанбайды.Бала біліміне, даму, жетілуіне байланысты қайшылықтарға ұрынады. Бала өз мүмкіндігіне сеніп, өзін қызықтырыған іс-әрекетке ынтасы ауады. Үлкендермен басқаша қарым-қатынас жасауға тырысады. Бұдан қайшылықты дағдарыс болады. Балалр үлкендер талабына сай құлақ аспайды. Наразылық көрсетеді. Үлкендер осы ерекшеліктеріне қараай ауысады. Мүмкіндігіне қараай іс-әрекет үйренеді. Бұл дағдарыс баланың ерік реакциясына байланысты булығып, ашуланшақ, жер тепкілеп жылай басатйды яғни сол талабына наразылық білдіреді. Бірақ көгеріп ауызынан көбік ағып, қояншық ауру, белгісі білінбейді. Баланың даму бағыттындағы дамудың кері шегінген белгісі. Баланың 1 жас кезіңдегі жас дағдарысының негізгі мазмұнын сипаттайтын осы 3 кезең болып саналады. Ең негізгісі баланың тілдік даму дағдарыстары. өйткені баланың тіл дамуы әр түрлі жағдайда өтеді. Ең біріншісі бала сөзді ойланып, байланыстыру 27 теориясы негізінде меңгереді. Мысалы: атылған сөз бен оның мағынасның айналасында байланыс орналасады. Бала естіген сөзін заттың өзімен байланыстырып есіне түсіреді. Мысалы. Аф-аф (итті) мяу-яу(мысықты) т.б. Тілдік дағдарысының дамудың ең негізгі ерекшелігі, баланың артикуляциялық дыбыс мүшелерінің қимыл- қозғалыстарының дұрыс дамуына байланысты. Сонымен бірге фонетикалық естудің дұрыс жетілуіне байланысты, баланың сөздік дыбыс формасы өзгереді. Әрине осы кездегі дағдарыстын тууы: баланың жағымсыз эмоциональды реакциясының болуына әкеледі 1 жас өмірінің соңында дағдарыстың болмауы, баланың қарым-қатынасының формасын өзгертеді. Бала психикалық процестері анықталмаған, дайын күйінде берілмейді. Бұл процестердің өзінің қалыптасуы заттық іс-әрекеттен тыс қалыптасуы мүмкін емес. жүктеу/скачать 0,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|