Бекітемін Қазақстан Республикасы іім шырақбек Қабылбаев атындағы Қостанай академиясы бастығының орынбасары полиция полковнигі А. Нурушев 2018 ж. «05» шілде ОҚу жұмыс бағдарлама


Ортағасырлық Шығыс және Батыс философиясы



бет4/24
Дата08.12.2023
өлшемі125,87 Kb.
#135224
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24
Ортағасырлық Шығыс және Батыс философиясы
Ортағасырлық араб-мұсылман философиясының қалыптасуына әсер еткен факторлар, оның даму кезендері. Мұсылмандық діни ілімнің қалыптасуы. Мутакаллимдер мен мутазилиттердің Құранды түсіндіруі. «Таза ағайындардың» неоплатонизмі.
Классикалық суфизмнің философиялық қырлары. Өмір cүpiп отырғанның бәрі Құдай және Құдай бәрінде өмip сүреді. Мухиддин ибн Араби: әмбебап адам концепциясы. Әл-Ғазалидің Құдайы алғашқы себепті рационалды түсінуді сынауы. Суфизмнің түркілік тармағы. Қожа Ахмет Йасауи: әлемдегі және өзіндегі Құдайды «басынан кешіру» және жету тәжірибесі.
Араб-мұсылман философиясындағы универсализм, энциклопедизм, пантеизм және перипатетизм. Әл-Кинди: акыл-ой - дүниені танып-білудің жалғыз бастауы және өлшемі. «Екінші Ұстаз» Әл-Фараби білімінің энциклопедизмі. Әл-Фарабидің онтологиясы, гносеологиясы, логикасы, натурфилософиясы, этикасы, өнер философиясы. Әл-Фарабидің қайырымды қала ілімі және қазіргі заман. Ибн Синаның ғьлымдар классификациясы. Ибн Рушд: философияны ортодоксалды мұсылмандықтан қорғау. Жүсіп Баласағұнның адам мен қоғам туралы гуманистік философиясы. Махмұт Қашғаридің түркі энциклопедиясы. Ортағасырлық араб-мұсылман философиясының Еуропаның ғылыми ойына айқындаушы әсері.
Ортағасырлық Еуропада христиандыктың таралуы. Рим-католик шіркеуінің орталықтандырылған, экономикалык, идеологиялық және саяси мықты ұйымға айналуы. Апологетика - христиандық көзқарасты философиялық құралдар аркылы негіздеудің бірінші талпынысы. Юстин, Татиан, Тертуллианның ілімдері - христиандықты философияға қарсы қою. Оригеннің теологиялық іліміндегі неоплатонизм элементтері.
Патристиканың екінші кезеңі. Августин Аврелий, Дионисий Ареопагит, Максим Исповедниктің еңбектеріндегі философияның христиандық догматикасы.
Теологияны антикалық философияның элементтері арқылы логикалық түрде негіздеу ретінде схоластиканың ерекшеліктері. Северин Боэций мен Иоанн Эриугенаның ілімдері. Ансельм Кентерберийский: Құдай болмысының төрт дәлелі. Номинализм және реализм: универсалийлер туралы пікірталастар. Пьер Абелярдің бірқалыпты реализмді дамытуы. Фома Аквинскийдің Құдайтанымы. Уильям Оккам: ақыл-ой мен сенімнің, философия мен діннің бөлінуі. Ортағасырлық философиялық ойдың философия тарихындағы рөлі.

Қайта өркендеу дәуipi философиясы


Қайта өркендеу дәуірі философиясының қалыптасуының әлеуметтік- экономикалық алғышарттары. Өнер мен жаратылыстану ғылымдарының гүлденуі және оның философиялық ойға әcepi. Теоцентризмнен антропоцентризмге ету. Гуманизм - Қайта өркендеу дәуірінің ерекше белгісі. Данте Алигьери, Франческо Петрарка, Колюччо Солютати: адами бастауды асқақтату. Лоренцо Валла, Марсилио Фичино, Леонардо да Винчидің антропоцентризмі. Пико делла Мирандоло: адам - ғаламның орталығы және өз бақытын жасаушы. Мишель Монтень: адам тұлғасының тәуелсіздігін және толыққандылығын қорғау.
Ренессанс дәуірінің әлеуметтік-саяси концепциялары. Никколо Макиавелли: «мақсат құралдарды ақтайды». Томас Мордың ерік еркіндігі туралы гуманистік принципі. Томмазо Кампанелланың теократиялық мемлекеттің құрылымы.
Реформация - адамды ренессанстық асқақтатуға қарсылық. Шіркеудің монополиясына Мартин Лютердің қарсы шығуы. Шіркеу басшылығын Эразм Роттердамскийдің әжуа eтyi. Жан Кальвин: Құдай сөзi арқылы құтқарылу.
Fылым мен өнердегі платонизм, неоплатонизм және аристотелизм концепциялары. Николос Кузанский, Николай Коперник, Джордано Бруно, Галилео Галилей және Иоганн Кеплердің ілімдерінің ортағасырлық схоластикадан арылудағы рөлі. Дуниенің гелиоцентристік бейнесінің қалыптасуы.
Жаңа дәуір философиясы
Капиталистік өндіріс тәсілінің қалыптасуы, шіркеу беделінің құлдырауы және ғылымның өркендеуі. Жаратылыстану ізденістерін дамытуды көздеген прогрессивті буржуазия табының пайда болуы. Таным әдістерін (методтарын) іздеу: эмпиризм және рационализм, материализм және идеализм. Дуниенің жаңа, механикалық бейнесі. Философияда «субъект-объект қатынастары» принципінің үстемдік eтyi.
Фрэнсис Бэкон - танымның эмпирикалық тәжірибесінің негізін қалаушы. «Білім - күш». Идолдар туралы ілім. Танымның индуктивтік әдісі.
Рене Декарттың рационализмі. Дәлелді білімге қол жеткізудегі ойлау ережелері. Субстанция мәселесі. Рационалдық дедукция және Декарттың дуализмі.
Томас Гоббстың әлеуметтік-саяси көзқарастары. Қоғамдық келісім-шарт теориясы.
Джон Локк: қоғамның табиғи күйі - еркіндік пен теңдік. Биліктің үш тармағы туралы Локктың ілімі - болашақ демократиялық мемлекеттің іргетасы.
Субстанция мәселесін шешудегі Бенедикт Спинозаның пантеизмі Спинозаның этикасы: еркіндік дегеніміз танылған қажеттілік.
Готфрид Лейбництің монадологиясы.
Джордж Берклидің субъективтік идеализмі. Давид Юмнің солипсизмі. Ағылшын эмпиризмінің дағдарысы.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   24




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет