Б.Ғ. НҰҒман а. А. Абдрахманова а. О. Жетписбаев
жүктеу/скачать 1,25 Mb. Pdf көрінісі
|
| I-бөлім. Кіріспе бөлім
1.1 Тарих және тарихи сана Посткеңестік кеңістікте республикалардың тәуелсіз дамуы біздің қоға- мымыздың бұрын болған көптеген ауруларын айқындады және диагноз қойды. Өтпелі кезеңде қоғамды біріктіру міндеттерін жүзеге асыруда этникааралық қатынастарды гуманизациялау басты қадам болу керек. Осы жолдағы маңызды және анықтаушы міндет шынайы тарихын, оның жоғалтқан мұрасын қалпына келтіру болып табылады, бұл халықтардың өзін- өзі анықтауы туралы мәселе-нің, бірақ оның – анықтауға құқығы ретінде де, сондай-ақ бірге өмір сүруге құқығы ретінде де барынша толық қойылуын жоққа шығармайды. Қазақтарды танудың ғылыми және білім беру пәні ретінде өз тағдырын өзі шешуінің бүгінгі күні қалыптасу процесінде екендігі жайтының өзі жеткілікті түрде жақсы белгілі. Оның құрылымының әзірше нақты шекаралары жоқ, оның шеңберін-дегі зерттеулер қарама-қайшы. Оның себебі дәуірлерді, оның батырларын және олардың жасаған барлық жақсылықтарын теріске шығару болды. Бұл құбылыс ұрпақтар арасындағы байланыстың үзілуіне әкелді. Ал алдыңғы ұрпақтардың еңбегімен жиналған мұрадан айырылған қоғам, мәңгүрттік күйінде болды. Өйткені ойлайтын қоғам ретінде оларды шешу тәсілдерін іздеуде тарих басты рольді атқарды. Ежелгі даналықта: «Егер білімді тек бір ғана көзден жинаса, онда ол адамзат жанында – қатыгездікті оятады. Егер бірнеше көзден жинаса, онда білім мен үйлесушілік күшінің кемелденуіне әкеледі» - деп айтылғаны сондықтан шығар. Тарих үнемі адамның өмір жағдайларына бейімделуіне, оның маңызы мен мақсатын табуына көмектескен. Сондықтан мемлекетті шығу тегі және генеалогия (генеалогиялық тарихнама) негізінде құрған адамдар үшін шежіре маңызды рольді атқарды, өйткені ол ұлттық сана-сезімнің маңызды элементі болып табылды. Қоғам, өзінің қалыпты қызмет етуі үшін ақпараттың үздіксіз ағынын қажет етеді. Алайда «қоғам» жүйесінің өзгеше ерекшелігі мынада: оның жадында «ағымдағымен» қатар нағыздың генезисіне жататын, ұзақ мерзімді, тарихи ақпарат та сақталу керек. Бұл ақпарат шынында да өтпелі мағынада емес, онда мәні бойынша үш уақыт проекциясы бірлескен: оны тектік өткені (генезисі), оның түрлік бүгінгісі (эволюцияның берілген фазасы) және оның алдын ала аңғарылатын болашағы. Егер тарих әлемінде танымдық призма ретінде оған «байланыстыру» қызмет еткен жағдайда ғана, қоғамдық сана тарихи санан өлшемін иеленеді. Шындығында, азаматтық- жүктеу/скачать 1,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|