Эр киши ачады  тиширыуну -

Бир-бирде бир  ачыкъ  харф  бла 

Эки джабыкъ харф да келиученди. 

Бир-бирде бир джабыкъ  харф бла 

Эки ачыкъ да джюрюученди.

Алайды  джашау.

Ачыкъ харфла  кеслери  къалсала, 

Джылау-сыйыт тауушла  чыгъалла: 

а-о-у-ы-и-ю-е-ё-я.

Джабыкъ харфла кеслери  къалсала,

Джау джагъылмагъан арба чархны 

Гъыжылдагъан тауушу чыгъады  не да 

Къанджал-уруш-къазауат таууш...

Алайды джашау.

Алай а,  Аллахха шукур,

Дунияда эркиши, тиширыу да  джетишеди. 

Ачыкъ, джабыкъ  харфла да джетишелле. 

Барды джашау, джашауда магьана да. 

Шукур  Аллахха!

К Ъ У Т У РГ Ъ А Н М А  НЕ  ХАТАГЪА?!

Къазыкъ  - базыкъ,  деменгили.

Аны  кирлик,  керлик джери 

Джазгъы,  джумшакь,  джылы,  мылы; 

Тёгереги  - гюл  къатапа. ..

Сёзюм  - ассы,  хылымылы  - 

Къутургьанма не хатагъа?!

ДЖИХАД ЭТЕЙИК,  КЮРЕШЕЙИК

Къыйынлыкъ джетгенде  Юнгюшге,

Мен  Юнгюш бла бирге  болдум.

Бюгюн окъ-тоб джауад  Чеченнге -  

Джюрегим джарсыудан,  ачыудан да  толду.

7 6

Кавказ  халкъла туралла  тынгылаб  - 

j

^ 3

 бедишлик -  джюрскни  джаргъан.

ерхи  эркиши,  муслиман  -  олду,

«Дллах,  Эркинлик» деб,  ёрге  тургьан.

лах  айтхаича - Къуран  бла  Шериат бла 

дкаш айма дегенди  чечен  халкъ. 

д ны  ючюн уруш  бла,  къазауат бла 

Аны  тюб этерге юорешеди  гяуур  кърал.

«Энчи  кърал  болургъа,  азат болургъа 

Эркинлигинг джокъду»,- дейди  сарыкъулакъ.

Алай 

къарасакъ,  Орус  кеси да,

Татар-монгол тюбюнде турургъа  керегед...

«Зорлукъ этме,  зорлукь  да этдирме»,- 

Дегенди  файгъамбарыбыз  алейхи-с-салам.

Бу 

къралны  неси  да -

Иннети,  сёзю,  иши да -

Кирди,  ётюрюкдю,  харамды  сора,

Бу 

къралдан айырылмай  не этсин адам  ?!

Бу 

гыбышы  къул  къралны  джаратылгъанындан бери да, 

Билгени -   адамланы,  халкъланы  да къырыуду,

Аланы  эркинликлерин,  мюлклерин  сыйырыуду,

Аланы  къул этиб, джегиб турууду;

Ала  хакъ лары н  излемезча,

Ала башларын  кёлтюрмезча,

Аланы  башсыз,  ангысыз этиб турууду

Джерде сууланы  мерекеб этиб,

Тереклени  къалам  этиб,

Туугъандан ёлгюнчю джазыб турсакъ да,

Айтыб, джазыб бошаяллыкъ тюлбюз 

Бу  кърал  бизлеге джетдирген  азабны...

Алай а,

7 7

Тарыгъыб тургьандан джокъду  хайыр,

Чеченча  ёрге турургъа керекди.

Къылыч бла келгенни 

Къылыч бла урургъа керекди.

Арбазында ит да болады  къайыр.

Джуртум демеген адаммыды  сора,

Халкъым демеген  адаммыды  сора,

Аллах демеген  муслиманмыды  сора,

Адам демеген  инсанмыды  сора?

Динибиз-ийманыбыз ючюн,

Тилибиз,  Джуртубуз  ючюн,

Къауумубуз-Халкъыбыз  ючюн,

Халкъыбызны  хар бир  Адамы  ючюн,

Джерибизни хар чёбю,  ташы  ючюн, 

Намысыбыз-бетибиз  ючюн,

Умметибиз,  миллетибиз ючюн,

Кавказыбыз  ючюн,

Джихад этейик,  кюрешейик!

АЛЛАХЫ БОЛГЪАНДЫ АДАМ

Кимни аягъындан,

Кимни тамагъындан  алады  ёлюм.

Кёб къыйынлыкъны,  палахны  кёргенди  кёзюм. 

Аллахдан тиледим болушлукъ,  тёзюм.

Джетмеди Аллахха тилегим,  сёзюм.

Сабийленни, тиширыуланы,  къартланы  къырыучу кърал 

Чачылмай, оюлмай  къалыргъа джокъду амал.

Алай а,  кесибизде да кёбдю гюнах,

Аны  ючюн болмайды  бизни джанлы  Аллах.

Бизде толу болса ийман,  муслиманлыкъ,

Кюч болмазед бизни  онгларыкъ, дженгаллыкъ.

Аллах болмаса иннет,

Баш болалмайды  миллет.

7 8

у

1

Ги

  неди? Аман  неди?

Халал  неди? Харам  неди?

Сууаб неди?  Гюнах неди? 

джашау неди?  Ёлюм  неди?

Тирилиу 

уа  неди?

gy дуния,  ол дуния  неди?

Джашауну магьанасы  неди? 

Келиуню-кетиуню  магьанасы  неди?

Адам  неди? Адамлыкъ  неди?

Адамны  хайуандан  башхалыгъы  неди? 

Адамны  мёлекден  башхалыгъы  неди? 

Адам  неди?  Заман  неди?

Барысыны да магьанасы  неди?

Нек джетеди  къыйынлыкъ-палах?

Бары на джууаб береди  Аллах 

Кесини  Сёзюнде - Къуран  Китабында.

Хар затны  ангыларгъа юретеди,

Къалай джашаргъа кереклисин  юретеди. 

Ёзге Аллах бизни  бек сыйлы  кёреди. 

Мёлек-робот этмейин бизни,

Кеси  акъылыбыз бла джашаргъа 

Дуния береди,  заман береди,

Онг береди,  мадар береди.

Алай а,

Ол

Игини-аманны,

Халалны-харамны,

Сууабны-гюнахны 

Билдиргенден  сора да,

Биз терс джолну сайлай эсек, 

Сыйсызлыкъны  сыйлай эсек,

Къураннга,  Шериатха сыйынмай эсек,

7 9

Иймандан,  исламдан  кери эсек, 

Амандан-харамдан-гюнахдан 

Тыйылмай эсек, артылмай эсек,

Сора джокъду эркинЛигибиз 

Къыйынлыкъ джетди деб, тарыгьыргъа.

Биз,  Аллах джаратхан джанла,

Аны  айтханына тынгыламасакь, 

Кёргюзтген джолунда бармасакъ, 

Тюшюнмесек, тобагьа къайытмасакъ, 

Аллах барды,  бнрдн деб,  айтмасакъ,

Аны джоругьуна бойсунмасакъ,

Сора кнмбиз да биз? Небиз биз?

Налатха тыйыншлыбыз биз.

Аллах болмаса иннет,

Тюб болуб кетед  миллет.

Аллахы  болгъанды  -  Халкъ.

Аллахы  болгьан  Халкъ 

Ёмюрде да болмаз талкъ.

Аллахы  болгъанды  - Адам.

Аллах, бер бизге  ийман.

А Л Л А Х .  А Д А М .  КЪАРАЧАЙ.

Мен бу  назмуну джазама алай,

Ахыр  назмуму джазгьан  кибик.

Бу сёзюмю уа Къарачай 

Англарыкъды деб,  базгъан  кибик.

Бу токъсан  тогъузунчу назмумду  мени, 

Джюзюнчю биргеме  кетерикди.

Аллахны  аллына баргьан сагъатда,

Тюз джашагъаныма шагъатлыкъ этерикди.

1999-чу джылдан атлай,

Токъсан тогъузунчу  назмуму айтама,

80

дт  шийиримде  сёзлеге  къайытама: 

дллах.  Адам.  Къарачай.

д * у р т  да,  Халкъ да сакъланыр  ючюн,

Сакъланыр  ючюн  аны тарихи, эси, 

длн да,  тил да,  бегир  ючюн,  айныр  ючюн,- 

Кърал болургьа  керекди  Къарачай  кеси.

Башха джол джокъду сакъланыргъа.

Хар  халкъ джазыууна ие болсун.

Джуртуна,  байлыгьына ие болсун.

Алан  халкъыма да олду тилегим.

Аллах бизге  ийман да,  Китаб да бериб,

Айтханды:  Къаратаны,  Къара джай.

Бу иннет бла джашайма,  ёлеме,  тирилеме:

Аллах.

Адам.

Къарачай.

К Ъ АРЧ А  (тамгъасын салыргъа)

Къаф таулагьа къайытмай  бизге джашау джоКъ.

Ата Джуртда болаллыкъбыз Миллет да,  кърал дА.

Разы  болгъан,  джолгъа чыгъаргъа бол хазыР.

Чынты  Эрге Халкъ, Джурт ючюн сермешиудю  къууанЧ. 

Ата Джурт,  Ана Тил,  Эркинлик сакълайла алдА.

А Д У РХ А Й  (тамгъасы)

Аллах берген джурт сакълайды  алдА.

Дау кёбдю, джау  кёбдю,  ышаныу  - АллаххаД.

Урушха хазырбыз.  Ай бла Джулдуз джарыталла  джолнУ. 

Разыбыз тебрерге.  Джангыз бизге,  Къарча, белги беР. 

Хазырбыз кетерге.  Бу джуртла бары  бизге хауХ.

Алан Джуртубуз  - Ата Джуртубуз сакълайды  алдА.

Йа Аллах,  кюч  бер чырмауланы  хорларлаЙ.

8  1

Б УДИ ЯН   (тамгъасы)

Бир-эки бёрю джортууул бла таулагъа  къаллыкъбыз джети Б 

Уллу Аллахдан тилейик тюзет деб, джолнУ.

Д а сора Джуртха къайытыргъа  насыб болаД.

Иннет - сёзге,  сёз да - ишге  кёчедИ.

Я Рабби, джангыданмы  къуралады дуниЯ?!

Нарат тылпыу келеди тауладаН.

НАУРУЗ (тамгъасы)

Насыб - ол унутмауду,  сакълауду Джуртун,  ХалкьыН.

Ала ючюн  кириудю огха,  урушхА.

Ургъан джел  чачады  булутнУ.

Разылыкъ  Аллахдан,  Халкъдан табылыР 

У чуб,  учунуб  джетербиз,  къучакъларбыз ДжуртнУ.

Заман  болгъанды,  сакълайды  бизни  КавкаЗ.

ТРАМ  (тамгъасы)

Тейри бизни  блады.  Джолдан тыймаз бир заТ.

Разыма  кетерге.  Эр не ёлюр,  не джуртун  азатлаР.

Аллах  кеси  чыгъарады  бизни джолгъА.

Минги Таугъа -  Ата Джуртха - салаМ.

К Ъ А РЧ А  (тамгъасы)

Къарнашларым,  иннетибиз  Минги Тауча аКъ.

Аллах онг береди Джуртха  къайытыргьА. 

Рахатлыкъ-тынчлыкъ  кёлге Джуртда келиР 

Чынг сууукъ  къыш да Джуртда келтирир  къууанЧ.

Аллах айтса,  къурагъан,

джашагьан да этербиз Къарачай  къралдА

Ф АЙ ГЪА М БАРДАН   Ю РЕН ...

«Бу хайуанла бла, джаныуарла бла - 

Меджисуула бла,

8 2

дчлахны  

сёзюн эшитирге да унамагъанла бла, 

yfc

 этеме 

сёлешиб,  урушуб»,- 

д е б ;  къоймагъанды  файгъамбар.

дланы  адам этер  ючюн,

Доуслиман  этер  ючюн

Джанын-юьанын  аямай  кюрешнб тургьанды.

Бюгюн а,

Бир  къауум сиясетчн,

Кесини  болумсузлугьун айтыр орнуна,

Гюнах болгъанны  халкъ гьа юорейди.

«Халкъ  тумакъды,  хайуанды»,

«Бу  халкъ бла джукъ эталлыкъ тюлсе»,

«Бу халкъ гьа таякъ бла боюнсхадан сора,

Джукъ д а керек тюлдю» дегенча,

Сандыракъланы тизелле.

Ай  насыбсыз,  ай  мынафыкь,

Сен  кесннг а къайсы  халкъданса?

Сёзюнгю англаталмай эсенг,

Кесинге тынглаталмай эсенг,

Кимдед д а терслик?!

Башха болумунг джокъ эсе,

Файгъамбарны джашаууна,  кюрешине эс бур.

Ким  билед,  ол заманда 

Бир джукъ гьа тюшюнюрсе,

Бир джукьгъа тюзелирсе...

ШОРБАТ ЧЫПЧЫКЪЛАГЬА  СЕЙИРСИНЕМЕ

Шорбат чыпчыкьлагъа сейирсинеме.

Къалгьан  къанатлылача была да,

Джылы джерлеге  нек  кете болмазла?

Къарыуларымы джетмейди,

Огьесе, джуртларын  бегирекми  сюелле?

8 3

ЭКИ  ДУНИЯДАН  ДА  ЮЛЮШЛЮ

Кёзюнг  къууанса,

Кёлюнг къууанса,

Санынг  къууанса,

Джанынг  къууанса,

Сени  къууанчынгдан 

Аллах  къууанса,

Адам  къууанса,

Табигьат  къууанса,-

Зауукъ деген  олду,

Насыб деген  олду,

Эки дуниядан да 

Юлюшлю деген  олду

С Ё ЗН Ю  Д А   БАРДЫ Д Ж А Н Ы

Сёзню да барды джаны.

Сёз да  иесине ушайды.

Сёзню  кючю  иесине  кёреди.

Къуран  - Аллахны  Сёзюдю.

Ислам диннге аны  ючюн  кёчеди дуния.

Аны  ючюн  джарайды дуа.

Аны  ючюн  кюч береди  сура,  аят.

Аны  ючюн тилейбиз ийман.

Аны  ючюн  айтабыз:  Аллах!

А Л Л А Х Х А  Д Ж У У У К Ъ Д У   Х А Л К Ъ Ы БЫ З, Д Ж У РТ У Б У З

Къара иннетге орун  джокъду 

Бу акъ тауланы  къатында.

Бютеу дуниягьа айтама 

Таулу халкъымы  атындан:

Минги  Тау  Кёк бла байламлыды,

Малаикле да сюелле аны.

8 4

I 

ц]ыйыхла да  келелле  ары  - 

|   [Иинги  Тау  Кёк бла байламлыды.

I 

файгъамбар да сюйгенди  Тауну,

[  Днда эшитгенди  Аллахны  Сёзюн.

[  -рауладан алгъандыла къарыу

Кязим да,  Сымайыл да,  Къайсын да.

Джуртлары таула болгьан 

Тау  халкъла джууукъдула кёкге.

Тауну ояргъа, таулуну джояргъа 

Излегенле,  тохтагьыз,  кеч  болгъунчу.

Гяуурлагьа теблетирик болуб 

Джаратмагъанды  бу  мийик Джуртну Аллах. 

Бизни да тыйыншлыгьа санамаса,

Берлик болмаз эдн  бу Джуртну бизге.

Бу джуртну Аллах бергенди бизге 

Къалюбаладан Ахырзаманнга дери.

Биэде  муслиманлыкъ,  ийман толу болса,

Бу джуртну  бизден  сыйыраллыкъ джокъду.

Аллахха  джууукъду джуртум!

Аллахха джууукъду  халкъым!

Аллах айтса,  хорларыкъбыз биз. 

Айнырыкъбыз, джашарыкъбыз биз.

Аллах айтса!  Инша Аллах!

НАРАТ ТЕРЕК,  НАРАТ АДАМ,  НАРАТ СЁЗ

Кьышды.

Джалан терекле

Джазгъы тюшлери бла,  эсгериулери бла 

Джылыныргъа кюреше,  сиреледиле.

Джангыз Нарат бла Нызы 

Джазны-Джайны  Хорланмаз байрагъыча, 

Кёгередиле.

8  5

Абызырагьан табигьатха 

Эс табдыргьан алалла.

Аны  ючюн  сюеме наратланы,

Нарат адамланы да,

Нарат назмуланы да.

Нарат Сёздю  кёл  кёлтюрген,

Эсде къалгьан да.

Налат сёз

Ибилисни  къауумуна айтыла эсе,

Нарат Сёз

Джумлай  муслиманнга айтылады.

Налатдан,

Аллах,  сен  къутхар!

Наратха

Джууукьлашдыр бизни!

Табигьатда Нарат Терек!

Джамагьатда Нарат Адам!

Дунияда Нарат Сёз - 

Джашауну  тутуругьу.

ЁЛЮМСЮЗЛЮК АДАМНЫ КЕСИНДЕДИ

Джашар  ючюн  керекди биригирге.

Ёлюр  ючюн тюл.

Ёлюмге  ким да джангызлыкъда тюбейди. 

Андан  къутулургьа да джокъду амал.

Бир  къутул,  эки  къутул...

Ахырында тутуласа.

Кязим айтханлай,

«Ёлюм  келир,

Итим чабыб тыялмаз.

Ёлюм  келир,

Джашым  тутуб джыгъалмаз».

8 6

джазыкт» адамла!

tjaM этерге,  кюлюрге кюреше,

£ люмге кетиб баралла.

Зауаллы  Джерчиле!

£ люмсюзлкжге термиле,

Кеслери  къалалмагьандан  ары,

Джашауда, тарихде ыз  къояргьа тырмашалла.

Джашау,  ёлюм да хакъды.

Кючлюдю,  къатыды табигьат джоругьу: 

Сюйселе-сюймеселе да анга бойсуналла 

Терек да,  джаныуар  да,  адам  да.

Алай  а, ёлюрге,

Тюбелек джокъ болургъа деб, 

Джаратылмагъанды бир джан

Ёлюмсюзлюк адамны  кесиндеди, 

Мыйысындады, джюрегиндеди,

Чархындады,  къанындады,

Ангысындады

Ёлюмсюзлюк...

Излеген  табарыкъды  аны.

Аны  ючюн берилгенди  ангы.

Аны  ючюн  тынгысызды джюрек.

Ёлюмге,  ёлюмсюзлюкге да барды  джол.

Ёлюм, ёлюмсюзлюк да  адамны  кесиндеди.

БАШ УРАМА

Баш урама

Кырдыкга, терекге,  къаягъа,  таугъа - 

Сюелген хар бир  затха урама баш:

Ёрге,  кёкге баргьанлары  ючюн,

8 7

Бизни да ёрге  къаратханлары  ючюн,

Кёкге,  мийикге тартханлары  ючюн.

Баш урама  къанатлылагьа,

Кюн, джулдуз джарыгъына урама баш,

Мёлеклеге урама баш,

У чуб джюрюгенлеге урама баш

Бизде да къанатлы  умутланы туудургъанлары  ючюн.

Артыкъ да баш  урама адамгьа.

Сюркеле  келиб,  аякъ  юсюне сюелгени  ючюн,

Сюеле туруб,  учханы  ючюн,

Къанатлы  фикири,  оюму ючюн,

Чексизликге,  ёлюмсюзлюкге узалгьаны  ючюн.

Хар  къуру да баш урама Аллахха:

Бизлени джаратханы  ючюн,

Игини-аманны,  халалны-харамны,  сууабны-гюнахны 

Айыртханы, ангылатханы  ючюн.

Алай а,  бизни  робот-мёлек этмей,

Кёлюбюзню сындырмай, учуз этмей,

Сайлауну  кесибизге  къойгьаны  ючюн,

Бизге  ышаннганы  ючюн,

Хар  къуру да баш урама Аллахха.

К ЪАЧХЫ   КЮ УЛЕ

(хастанеде джазылгьан назмула)

1.  НЕ ЮЧЮН?!

Къачхы  джелде 

Титирей,  къалтырай,

Сюеледи терек.

Анга болушаллыкъ 

Джан джокъду.

Джарсыйды  джюрек

8  8

л  сЛ  юзген  чапракъларыны 

^ ларындан  къарай,

Сын

  болгьанды  Ол. 

рзлаларын  къайгьы  къурутхан 

днагьа,  ушайды  Ол.

ц с

 ючюн?!

Къарайма Кёкге:

Джокъ муд бир  мадар 

Днагьа,  Терекге?!

2.  КЮ ЧБЕР

Себеб  излегенча,

Хастанени терезесине 

Къутсуз джел терекден  юзген 

Чапракъла кеслерин  уралла.

Джокъду себеб.

Джокъду дарман 

Къачны дж аз этерге,

Къартны джаш  этерге 

Джокъду мадар.

Сюеледи терек.

Чапракъсыз,  тауушсуз.

Тарыкъгъаны,  ынгычхагъаны  джокъ  - 

Керти эркишича ёледи терек.

Алай ёлюрге,  ахыр  кюннге  алай тюберге, 

Аллахым,  кюч  бер!

3.  ХАСТАНЕНИ ТЁГЕРЕГИНЕ...

Хастанени тёгерегине 

Къуру да  кёгериб тургъан 

Нарат,  нызы,  наз орнатыргъа керекди, 

Ансы,  къач  ала,

Ауругъанла,

8 9

Чапракъ  арта тургьан 

Тереклени  кёрюб,

Артыкъ да  мыдах болалла.

КЪ АН АТЛ Ы Л А Д А К Ъ АЙ Ы ТА ЛЛ А  А РТ Х А

Ариуду кюн.  Джарыкъды  кёл.

Къанатлыла да къайыталла артха,

Кел.

Къачхы  сууукъдан  къачхан  къанатлыла 

Д жаз джылыуда къайыталла артха.

Уяларына.  Дунияларына.

Мен тюлмем  сени уянг да, дуниянг да?!

Эрийле бузла,  джюрекле да.

Бузлайла суула,  сезимле да.

Харифлери  чачылгьан  сёзле да,

Сёз къураялмагъан  харифле да 

Бизге ушай  болурла.

Алай болса да,

Кюн,  ай озса да,

Акъджал  заманнга бойсунмайды  кёл.

Аламгьа сыйынмайды  кёл.

Къач, дж аз деб,  къарама.

Кел.

Къанатлыла да къайыталла артха,

Суула да  къайыталла артха,

Чабакъла да къайыталла артха - 

Хар  не джангыдан  башланады.

Н А РТ Л А   Ш АЙТАН ТО Й Д А

Шайтан  къызла башладыла джырлаб, тебсеб, 

Биз да алагьа  къошуллукъбуз бираз тебсек,

9 0

Айыб  болур  джазыкъланы  аз  да  сёксек.

^ айыр  болур  андан эсе тутуб с....к. 

j^apr халкъы  былай бла тюб болду.

й ЙМ АН Д Ж О Л УД,  АЛ ЛАХ ДЖ О Л УД Д Ж О Л У Б У З

Кекге тартад джюрегибиз,  ангыбыз,

Кёкге тартад къадарыбыз, джаныбыз. 

жүктеу/скачать 10,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: