Билал лайпан

Кеслерини джуртларын, юйлерин, арбазларын 

Джарашдырыб,  «ох» этиб джашар орнуна, 

Джаратхан джуртлагьа аталла мыллык  - 

Алайларын да къара кёсеу эте,

Тонгузла ургьан бачхача эте,

Алайдагъыланы да кеслерича эте...

Кеслерича болургъа унамагъанланы,

Тонгуз болургьа унамагъанланы 

Кюрешелле къырыб,  къурутуб...

Хапарны уа джаялла алай,

Бизге бир  игилик-ашхылыкь этгенча,

Бизге эркинлик-азатлыкь келтиргенча,

Бизге окъуу-билим  келтиргенча,

Бизни джахилликден-кийикликден  къутхаргъанча, 

Аланы  келгенлери бизге бир  насыб болгъанча.

Ой ит джыйын!  Эй тонгуз сюрюу!

Сиз ёмюрде да Халкь болмагъансыз,

Болаллыкь да тюлсюз.

Сизден айырылмагъан да Халкь болаллыкь тюлдю. 

Сизни бла бир болургьа, джашаргьа излеген  кьой, 

Атыгъызны  айтыргъа да джийиргенеме.

ЗОРЛУКЪ  ЭТМЕ,

ЗОРЛУКЪ ДА  ЭТДИРМЕ

Игиликден игилик тууар,

Аманлыкъдан а — аманлыкь.

«Таш бла ургъанны да аш бла ур»,- 

Ма акъылманлыкь, адамлыкь.

Джангылгьанны  Аллах да кечед,

Зорлукъгъа уа джол берме.

Файгьамбарыбызны  айтханы:

«Зорлукь этме,  этдирме!».

2 6 6

ТДШХА, 

т е р е к г е

, 

б ё р ю г е

, 

к е с и м е

gy акъ къагъыт алгъаракълада

Кёз  къууандыргъан субай джашил терек эди:

Бизге солургъа хауа берген,

Къанатлы

ла къонаргьа 

сюйген...

Ол алкъын джашаргъа керек эди,

Алай 

а, джазыудан  къутулмазса:

Ай  медет, кесдиле аны...  ёзге,

Ол, ёлгенден сора да джарайды бизге - 

Къагъыт болуб джатады  аллыбызда

Энди,  къанатлыла тюл,

Къанатлы' сёзле къоналла анга 

Къаргьала кибик  не да кёгюрчюнле кибик

Неди джашау?  Ёлюм а  неди?

Кимге, неге этебиз  къуллукь?

Джан салгъан, джан алгъан  кимди? 

Джашауубуз, ёлюуюбюз да керекди  кимге?

Кимге эсе да биз да терекчамы  кёрюнебиз?

Терекча джашагъан, ёлген да — насыб:

Джашауу - бир кишиге болмай  зараны, 

Хайуаннга, чыпчыкъгьа,  адамгьа да тие хайыры; 

Ёлюую-кетиую да - аякъ  юсде, эрча.

Ёлгенден сора да джарайды бизге 

Терезе, эшик да болуб,

Юй да, бешик да болуб;

Ахыр кюн — с ал агъач болуб,

Къабырда — къабыр къанга болуб.

Хоу, бешикден  сал агъачха дери,

Гоббандан  къабыр къангагьа дери - 

Бизни блады ол.

2 6 7

Акъ  къагъытха джукь  джазардан  алгьа 

Бу затла бары тюшдюле эсиме.

Чыпчыкъла къонуучу джашил терек - 

Сёз-фикир уясы акъ  къагьытды энди.

... Шохум, бу назмуму дуа  кибик  кёр.

Санга сукъланнганымы да бил.

Сени бла ёхтемленнгеними да бил.

Ёлсем,  къабырымда бир терек орнатырсыз - 

Асыл джаннга аш болсун тёнгегим-джюрегим. 

Ол,  менден ёсюб,

Мен джеталмагьан  кёклеге джетер деб,

Этеме умут

Сен — Джуртда Джангыз Терек,

Мен — Тышында Джангыз Джюрек.

Не бу дунияда,  не ол дунияда 

Тюбеширбиз.

Къазакь Бёрю улур 

Сын ташха тюшген,

Къадау Ташха тюшген 

Ай бла Джулдузгьа къараб.

Къалырбыз бирге,

Болурбуз бирге:

Джангыз Джюрек

(Джаннган Джюрек),

Джангыз Терек 

(Джуртда Джангыз  Терек),

Къадау Таш

(Къарачайны Къадау Ташы),

I   *

2 6 8

К/ьазакь  Бёрю 

(Воз Къурт),

Минги Тау 

(Къаф  Тау)

эмда

Джангы Ай

бла

Джулдуз.

РАСУЛГЪА М ЕКТУБ

Бир къауумдан тамада болсанг да,

Бир къауумдан болсанг да кичи,

Халкъ къайгъысын бойнунга алгъанса - 

Болгъанынг ючюн Келечи.

Келечи айтхан бла Ибилис айтхан 

Келишмезликле -  алайды къадар.

Игилик бла аманлыкьгъа 

Келиширге джокъду мадар

Сен Хакъ джолну сайлагъанса:

Ата джурт — Ана тил — Миллет.

Халкь джыйылыуда сайланнганса - 

Тау Джумхуриетин къурауду иннет.

Кязим да,  Къайсын да кетгенле 

Халкъгъа джетген къыйынлыкълагъа юое.

Биз Миллет болаллыкь тюлбюз 

Джуртубузгъа болмасакь  Ие.

Хакь ючюн,  Халкъ ючюн джашаргъа,  ёлюрге... 

Файгьамбардан джетгенди буйрукь:

«Зорлукь этме башхалагьа,

Кесинге да этдирме зорлукь».

2 6 9

Келечисе  -  Келечиге  ёлюм  джокъ. 

Джууукъдан, узакьдан да кёб джетсе да палах, 

Халкъынгы  къутхарыргьа юорешесе,—

Сеннге кюч бергенлей турлукьду Аллах.

Сен келтирген къорлукъну кючю бла 

Тауладача болгъанды айран.

Джанкиши берген  гоппанны  кёлтюрюб, 

Алгъыш этеме сизге узакьдан.

Тёрени тамадасы  Этез улугьа 

Ёрге туруб береме салам.

Эм уллу Тёреден — Аллаху тагъаладан 

Тилейме Барынга иман, саулукъ, хорлам.

Аслан Атабий айтыучулай, барыбыз да 

Аланбыз-Таулубуз-Къарачай-Малкъарбыз. 

Адамдан къайытмаса да, Аллахдан  кьайытыр - 

Къыйыныгъызгъа шагъатла да барбыз.

К ЕЛ ЕЧ И  БЛА ФЫРГЪАУУНЛА

Сайлагъансыз:

Сен - Хакь джолну, Нюрню;

Ала - аякъ джолну,  кирни.

Сора,

Ол ийислиле бла,

Джийиргеншлиле бла,

Тонгуз  болургьа 

Кюрешгенле бла,

Маймулдан джаратылгъанбыз деб, 

Демлешгенле бла,

Халкъларын, Джуртларын сатхан 

Амантишле бла -

Ол иймансызла бла 

Бир Сёзню айтыргъа,

2 7 0

Бир ишни этер re - боллукъмуду?

Бирге джашаргьа боллукъмуду?

Бир иннетли,

Бир умметли,

Бир миллетли 

Болургъа боллукъмуду?

Аланы джоллары джаханимге,

Сеники — джаннетге.

Ол  юонледеча,  къаджыкъмай,

Иманны, билимни джайыу керекди 

Бюгюн да миллетге.

ХАЙЫУАН БОЛМ АЙ КИМ СЕ СЕН?

Къарнынг бла къарын тюбюнг - 

Была эселе патчахларынг,

Сора, айтчы,  хайыуандан 

Неди сени башхалыгьынг?!

Ала айтханны  этгенден 

Башха джокъду бир акъылынг •

Итча, тонгузча джашауунг 

Башхалагьа да къарауунг.

Аллах, Адам дей билмеген,

Халкъым Джуртум дей билмеген,

Сууаб,  гюнах дей  билмеген, 

Айырмагъан  хал ал,  харам,

Айырмагъан иги, аман,

Тюзлюк, терслик дей билмеген,- 

Хайыуан болмай,  кимсе сен?!

АДАМ БОЛУРГЪА КЮ РЕШ Е...

Дуния  кёзбаудан толуду.

Дуния толуду  палахдан

2 7 1

Терилмез кибик, бюгюлмез кибик 

Ийман тилейме Аллахдан.

Не ахрат азаб,  не дуния  намыс 

Тыймай, джоюлгьанла адамла -  

Ахырзаман  кёрюнюуюча,

Дуния бузулгьан  заманла.

Аманла артха къалыб,

Игиле, джигитле ёлгенле. 

Муслиманлы къгъа-адамл ы къ гьа 

Сынау заманла келгенле.

Зорлукь,  мурдарлыкь баш болуб, 

Игилик, Тюзлюк тас болуб,

Баргьан джолубуз  чаре болуб, 

Миллет джетгенди  шашаргъа

Алай а,  керекди джашаргъа,

Аллах айтханча джашаргьа,

Къара кючле бла сермеше,

Адам болургьа кюреше.

Дуния  кёзбаудан толуду.

Дуния толуду  палахдан 

Терилмез кибик, бюгюлмез кибик 

Ийман тилейме Аллахдан.

Т Ы Й Ы Н Ш Л Ы  БОЛАЙЫ КЪ 

1

Ёлюмню, аурууну, аманны  юсюнден 

Кёб сёлешме,  кёб сагъыш этме, 

Аланы атларын  кёб сагъынма:

Аты  айтылгъан  зат джууаб берирге, 

Джууукълашыргъа, джууукь  келирге, 

Джууукь болургъа  ёч болады.

2 7 2

Къара 

иннетни,  къара  кючлени 

джюрекге джиберме.

Къурум оджакъны толтургъанча, 

Толтуралла джюрекни ала.

Джарыкъгъа,  Игиликге орун  къоймай 

Джюрекни  къаралталла ала.

Адамдан бошайла ала.

2

3

Нюрге, Джарыкъ гъа, Игиликге 

Ачыкь болсун джюрек:

Иги иннетни  Сёзюнг бла,  ишинг бла, 

Джашауунг,  ёлюуюнг бла да бегитсенг - 

Къабырынг огъуна нюр джанар.

Адам -   къара,  къарангы  тебе тюл,

Нюр джарыкь болургьа керекди.

4

Джаратхан Аллахны 

Хар бир айтхан затын 

Ажымсыз толтургъан  адам,

Адам болаллыкъды

Эки дуниядан да боллукьду юлюшлю.

5

Керти бегимеклиги болуб,

Иманы толу болуб,

Хакь джолда баргъаннга ачады 

Джаннетлерини эшиклерин Аллах.

6

Сынау дунияда да

Биз кёлтюралмазлыкь джюкню

Бермейди бизге Аллах.

2 7 3

Хар нени да,

Ёлчелеб, базманлаб береди.

Ол берген  затлагьа -  

Кьууанчха,  бушуугьа да,

Джашаугъа,  кетиуге да -  

Тыйыншлы болайыкъ.

ЭЙ,  НЕ ОНОУ...

Къыэда

Ёшюнле, бутла...

Къартда

Джашилле,  умутла...

О хахай!

Къарт чынгаргьа тебрегенди 

Булутха.

Толгъан Айды 

Къарт парийни улутхан.

Джангыртырса,

Седиресе башлыкъны.

Ким  къайтарыр

Озуб кетген джашлыкъны?!

Эй не оноу,

Джортуб, чабыб,  озуб кетген  заманнга?!

Къарт болургъа излемеген  инсаннга уа 

Не оноу?!

НЕДИ  КЪУТХАРЛЫКЪ, ХАЛКЪЫ М , СЕНИ?

Хар къуру бир соруу къыйнайды  мени: 

Халкъым-Джуртум  къайдады  мени?

Кърал эсе - мурдар, тоноучу;

Сыйсыз, сатлыкь,  къахме - оноучу.

2 7 4

gy кърал  кимникиди, билмейме мен.

Мында иги джашагъан халкь кёрмейме мен. 

Къурутуб Игиликни-Тюзлюкню-Хакъны 

Кърал сюрюу этиб кюрешеди Халкъны.

Къурутуб Муслиманлыкъны-Тюзлюкню-Игиликни, 

Джайыб аманлыкъны-къахмеликни-ичкичиликни, 

Хайыуан этиб кюрешед адамны  - 

Ол айырмазча игини-аманны,

Ол  къайырылмазча джорукъгъа,  къралгъа - 

Не къыйынлыкъ салсала да анга.

Къыйыны - халал,  кеси уа -  харам,

Эшекге тенгди бу  къралда адам.

Джер байлыгьыбыз - сау дуниядан баш,

Халкь а - джарлы,  мискин,  къул-къарауаш.

Бу къралдан къутулгьан,  кеталгъан тышына,

Уллу насыбха санайды аны  башына.

Бу къралгьа къалмагьанды  ийнаныу,  ышаныу,

Адам бетледе джокъду джылыу,  ышарыу.

Иймансыз кърал,  Ибилис джорукь,

Бизге джашау джокь сен сау болуб.

Хар  къуру бир соруу къыйнайды  мени:

Неди  къутхарлыкь, Халкъым,  сени?

Ёз къралынг,  къраллыгъынг джокь,

Бу къралдан а къууанныгъынг джокь.

Джуртунгу къоюб кетер  мадар джокь,

Джуртунгу алыб кетер мадар джокь.

Джокь эркинлигинг Джуртунга,  Кесинге,

Тутуула, урушла, сюргюнле эсингде.

Неди  къутхарлыкь,  Халкъым, сени?

Айтайым, англарыкь болсанг мени:

2 7 5

Сени  къутхарлыкь Ийман бла Билим.

Сени  къутхарлыкь Къуран бла Илму.

Кърал  ички бла да хорларгьа излейди бизни...

Ичме.  Ички бары — заран эм харам.

Намысыбызны алыб,  нафсыбызны  къозгъаб,

Кърал хайыуан этерге излейди бизни,- 

Аны  ангылай эсенг, болма хайыуан.

Кърал айтхан тюл,  Къуран айтхан,

Ибилис айтхан тюл,  Аллах айтхан.

Сени  къутхарлыкь Ийман бла Билим.

Сени  къутхарлыкь Къуран бла Илму

Эй,  Халкъым, титире,  уян.

Сени  къутхарлыкь Ийман бла Къуран.

Сени  къутхарлыкь Билим бла Илму.

Бар.  Аллах кёргюзтгенди джолну.

Сен  къутулур, сакъланыр джолну - 

Хакь джолну кёргюзтгенди  Аллах.

КЪАЛАЙ ДЖ АШ АГЪЫ Н  ТАМБЛАНГА ИЙНАНМ АЙ

Къайда эсе да кюкюрейди Кёк,

Кёлге, тенгизге джауа джангуру.

Тесукъа этеди джюрек,

Кюйген сезимле джангырыб.

Джаугъан да кёлге джауады дейле,

Манга джетген а - хауасы.

Къабыл болмай къалай  къалыр 

Сюйген джюрекни дуасы.

Кёк кюкюрейди, джашнайды 

Кечени джарыта, уята.

Къуш да сескекли  къарайды,

Тюгю, тюшю уча уядан.

2 7 6

Бир-бирин къучакълаб, титирейле 

Суу 

бойнунда эмен бла тал.

Кёк джашнагьанча кишнейле 

Эки джагъада аджир бла байтал.

Суу а  келеди  къобуб, тюрлениб, 

уллу джаигуриу хапары  кибик.

Ташны,  агъачны да барады  алыб,- 

Кёреме аны  къадарым  кибик.

Озгъан  къадарым дейме анга,

Келлик къадарым дерге болалмай.

Кюкюрейле, джашнайла Кёкле да, джюрек да - 

Къалай джашагъын тамбланга ийнанмай...

ИЙМ АНСЫ З НАМЫССЫЗ  МУРДАР КЪРАЛ

Адамгьа къоркъуулуду,

Табигъатха къоркъуулуду,

Джашаугьа къоркъуулуду,- 

Аны  ючюн  къачалла бу  къраддан.

...  Отуз джылны  къазауат этдим.

Джашлыкь да кетди, саулукь да кетди.

Иги джанына уа джокъ тюрлениу.

Бу къралдан тюнгюлюб бошаб,

Акъылы,  фахмусу  болгьан,

Кючю,  саулугъу болгьан,

Кетерге мадары  болгьан 

Бары  кетеди.

Къалалла:

Итле,  мурдарла, тоноучула,

Эмда

Къарыусузла -

Ангысызла, сакъатла,  ичкичиле...

Сора бир талай  шашхан  патриот.

2 7 7

Халкъны,  Джуртну да тонаб бошасала, 

Кърал  къуллукъчула да кетсрикле - 

Кетер джерлери  хазырды  аланы. 

Къатышдырлыкъла анда да болгьанны.

Адамны  къул этиб,

Халкъны  сюрюу этиб,

Бойсунмагъанны думп этиб,

Муратына джетгенди  кърал.

Ёрге турургьа унамайды халкъ  - 

Халкъны  кёбюсю тумакъды,

манкьуртду.

Иги джанына бир тюрлениу джокь. 

Иймансыз  намыссыз бу мурдар  къралны 

Уллу Аллах  кеси этерикди джокь.

Ы РДЖ Ы

Хайуан болургьа  излегенле 

эмда

Адам болургьа  излегенле.

Кесибиз джаратылдыкь,

Маймулдан джаратылдыкь

дегенле,

эмда

Бизни  Аллах джаратды дегенле.

Хайуан болургьа,

Ибилис бла болургьа излегенле, 

эмда

Адам болургьа,

Муслиман болургьа излегенле.

Адам улуну экиге бёлген  ырджы 

Буду джангыз.

2 7 8

Сюйсенг - хайуан.

Сайлау 

кесингдеди.

о л  КЮ Н Н Ю  КЕТЕРМ ЕЙИК ЭСДЕН

Адам улу

Джаратылгъанындан бери

Табигьатны,  джашауну къурутуб кюрешген  болмаса, 

Джерни тонаб,  кюйдюрюб,

Джаханимге буруб  кюрешген болмаса,

Барыбыз да къууанырча 

Не 

этгенди?

Адам улу этген осал  ишлени,

Кесине, башхалагъа да

Джетдирген  къыйынлыкъны,  учузлукьну

Андан башха бир джан этерик тюлдю.

Сора,  кимди адам?

Хоу, тюздю,

Адамла да тюрлю-тюрлю болалла.

Адам улу дегенинг 

Тюрлю-тюрлю къауумладан,

Адамладан къуралгъанды.

Алай а,

Джер юсюнде къатышыула,

Къайгьыла,  къазауатла, урушла,

Адам адамны  къурутургъа деб чыгъаргъан сауут-саба - 

Бары да -

Адам улу Хакь джолну бармагъанын  кёргюзтеди.

Иги адамла *

Аллах кёргюзтген джолда баргъанла,

Джашауну ёлюмден сакъларгъа кюрешгенле - 

Аманлыюьны  хорлаялмайла,  къуруталмайла.

2 7 9

Алай демек,

Муслимандан  гяуур  кёбдю,

Ийманлыдан  шайтанлы  кёбдю,

Иги адамдан аман адам  кёбдю.

Ол ассыла,

Джаратхан Аллахны буйругъуна сыйыныб, 

Джаннет джашау къурар орнуна,

Аллах айтханны этерге унамай,

Ибнлнсге кеслернн алдатыб,

Джаханим таба кетиб баралла.

Уллу Аллах бизни джаратхандан сора, 

Игн-аман,  сууаб-гюнах,  халал-харам 

Не болгьанын ангылатхандан сора, 

Джашаргьа заман,  мадар да бергенди.

Бизге ийнаныб,  ышаныб, сыйлы  кёрюб - 

Сайлауну къойгьанды  кесибизге.

Хар  ким сайлагьан джолунда барады.

Хар  ким  кеси  берликди Аллахха джууаб.

Ол  Кюнню кетермейик эсден...

АЛЛАХДАНБЫЗ  БАРЫ БЫ З ДА БИЗ

«Къуран тили тюлдю тилим,

Кърал тил да тюлдю тилим -  

Бир  кишиге керек тюлдю тилим»,- 

Дедим.  Олсагъат бир ауаз келди:

«Сени  кесинге керекмид тилинг?! 

Башхалагьа керек тюлдю тилинг,

Аланы да ёз тиллери барды.

Хар  кимни  кесине керекди тили.

Сеннге да Аллах бу тилни бергенди.

2 8 0

Дингле бла джылланы бу тилни  кючю бла 

Сакт>ланнганды атынг да, хатынг да - 

Хар бир затынг да.

Тилинги айнытыр, джакьлар, сакълар орнуна, 

«Кърал тил  нек тюлсе»,- деб, терслерге кюрешген, 

Чёб чакълы  акъылынг бармыды сени?

Сен ёз къралынгы  къурагъанлай-къургъанлай, 

Тилинг да кърал тил боллукьду.

Кърал  къураргъа кюрешмейсе да,

«Гитче, бурху, кишиге  керек болмагъан» деб, 

Тилинге ат-бет атаргьа кюрешесе,

Аны терслерге, учуз этерге кюрешесе.

Къайдады сени бетинг, ётюнг,

Эркишилигинг къайдады  сени?!

Болумсуз эркиши  хар  къыйынлыгъын 

Къатыны бла атындан  кёргенча,

Аллах берген сыйлы тилинги 

Сыйсыз этерге юорешгенинг неди?

»

Ёмюрде да

Тилинги, Джуртунгу терслер умут этме,

Гюнахны алагьа кюрер умут этме.

Сен Эркиши болсанг,

Джуртунгу  кърал этиб,

Тилинги  кърал тил этиб,

Къуранны  Анаяса этиб,

Керти  насыбда-ийманда 

Керти джашау этер эдинг.

Ол заманда айтыр эдинг:

Къуран тили тилимди  мени,

Кърал тил да тилимди мени - 

Аллахданбыз барыбыз да биз!»

281

И Й М А Н Ы БЫ З  ТОЛУ  БОЛСА..

Сюйген джюрекге хар не да джангы:

Къайда эсе да джауады джангур - 

Кёк кюкюрейди, джашнайды,

Джер  кёгереди, джашнайды,- 

Кюйген джюрек,  сен да джангыр.

Джукъачебген джаланбут къызланы 

Сабанда джетгендн джауум.

Джетсе да,

башдан аякь джибитсе да,

Мени джангур гьа джокъду дауум:

Тейри да сюеди ариу къызланы.

Да аланы  ким сюймейди,  айт?!

...  Аязыйды.

Кюн тиеди  къууаныб,  къызарыб,

Минги Тау сюеледи  агъарыб,  ышарыб, 

Къанатлыла учалла,  кёкге, кюннге да ышаныб, 

Джюрек, сен да джангыр эм учун.

Кём-кёк Кёкге таяныб тургьан,

Къыш, джай да бирча агъарыб тургьан,

Таза суулары бла тёбенлени да сугъарыб тургьан 

Минги  Тауубуз,

Къаф тауларыбыз,

Джюрек сизден алады  къарыу.

Ташлы,  къаялы тик кюнбетледе,

Къулакь  юзюлгеннге,  кюрт юзюлгеннге да чыдаб, 

Къыш да, джай да — умут бетли — джашил 

Нарт тереклерибиз,  нарат чегетлерибиз,

Джюрек сизден алады  тылпыу

Акъ таула, джашил  чегетле, къара суула,

Ачы  суула,  гара суула, дарман суула,

282

Нарт тулпарла,  нарт таурухла туугьан джуртла, 

джюрек сизден тоялмайды-къаналмайды

ру джуртланы бизге берген уллу Аллах,

Джер джаинетин бизге берген гьазиз Аллах,

Бизни  артыкь сыйлы  кёрген сыйлы  Аллах,

Хаюь джолундан тайышмазгъа бизге кюч бер.

Бизлеге джаннетииги берген да этдинг,

Ассы болгъаныкь да къыстагъан да этдинг, 

Таубагъа къайытханыкь да къайтаргъан да этдинг,

О джазыкъсыныучу Рахман,  Рахим!

Бизле Аллах айтхан джолда барсакь,

Ийманыбыз толу болса,  керти болса,

Джаратхан Аллах бизни бла болса,

Бизни хорлар бир кюч болмаз дунияда:

Джаннет джурт да бизникилей  къалыр, 

Тёрелерибиз, тилибиз да сакъланыр - 

Адам улу бары  бизге сукъланыр.

Эй уллу Аллах,

Ийманыбызны  кючлю эт!

БИ ЗН И  САКЬЛАРЫ КЬ — ДИН, ТИЛ, ДЖ У РТ

Мийикди, ариуду, тазады,

Байлыгъы да субайлыгъына базманды,

Хауасы, сууу да дарманды  - 

Аллай Джуртду бизни джуртубуз.

Саулугъубуз,  кючюбюз да анданды.

Джуртуна ушайды  Халкь.

Джуртуна ушар  ючюн,

Минг-минг джылны былайда 

Джашаргъа керегед Халкь,

Джашагьан да этгенди.

2 8 3

Къой да,  ат да  къурагьанды 

Тау джерлеге  келишгсн.

Бу джурт ючюн артха турмай, 

Джан аямай сермешгенд.

Кёкню кёклюгю кёзюнде,

Сууну терклиги сёзюнде,

Нарат субайлыгъы  сюегинде, 

Тазалыкь,  халаллыкь джюрегинде, 

Батырлыкь,  таукеллик кёлюнде, 

Эркинлик къанында, джилигинде - 

Хар  не да баред миллетимде.

Энди  не болуб къалгъанды  бизге?

Аллах бер ген бу джуртну 

Дарман хауасын  солуб,

Дарман сууларын  ичиб,

Джетген  кюнде,  керек кюнде 

Аны джакъламай къойсакь, 

Джаудан сакъламай къойсакь, 

Сора,

Ичген  сууубуз да,

Солугьан хауабыз да 

Харам болмазмы  бизге?

Огьай,  нарт миллетибиз 

Эскерир  кеси кесин,

Сакълар,  айнытыр Джуртун.

Дининден, тилинден сора 

Джуртду Халкъны  сакъларыкь. 

Аны  ангылаялмазлыкь 

Адам тюлдю алкъын  сора.

М ИНГИ ТАУЛУ

Кюн, Ай  харифли,

Кюн,  Ай тарихли,

2 8 4

Кёк ауушлу,

Акъ тауушлу,

Агьачлы,  агьачлы,

(Хар ёзен — ёзден)

Эл  бургъан 

эм

Джел  бургъан

Минги Таулу

Минги таулу -

Къарачай

Басхан

Чегем

Холам

Бызынгы

Малкъар.

ЭЙ АДЖАШХАН ДЖ АХИЛ КЪАУУМ

Бир-бирде Москвада да тюзеледи  кюн:

Кёк - чууакь,  хауа да - таза.

Бир  кесекге болса да,  кёлтюрюледи  кёлюнг - 

Кесинге,  Сёзюнге да бите къанатла.

Кёкден  къарайса джердегилеге: 

Джюрюгенлеге,  сюркелгенлеге да,

Саулагьа, термилгенлеге да,- 

Барына да джарсый,  къыйнала...

Ёллюк джанла - адамчыкъла 

Ёлюмсюз болургъа юореше,

Даулашалла, демлешелле, сермешелле 

Мюлкню, джерни,  кёкню да юлеше.

«Кёклени, Джерни, бизни  - барыбызны да 

Бир Аллах джаратханды»,- дер орнуна, 

Бир-бирлерин багъалатыр, сюер орнуна, 

Бир-бирине бий болургъа кюрешелле, 

Бир-бирин алдаргъа, тонаргьа  кюрешелле,

2 8 5

Хыйлалыкь бла,  зорлукь бла,  мурдарлыкь бла 

Баш болургьа,  патчах болургьа кюрешелле. 

Ай  насыбсызла уа!  ..

«Не джетишмейди сизге?» деб, сорсанг, 

Тебрерле басындырыб, тизиб:

Ачха джетмейди; джер джетмейди;

Байлыкь джетмейди...

Ай факьырала уа!  ..

«Ангы джетмейди, билим джетмейди, 

Адамлыкь-муслиманлыкь джетмейди» деб, 

Айтмаз бири.

Эй аджашхаила,  тайышхаила!

Эй алдагьанла эмда алдаиигаила!

Кюн джарыгъы, Джер байлыгъы 

Джетишмеймиди сизге?!

Джети шеди  Не да джетишеди.

Сизге джетишмеген  ийманды джангыз.

Аллах берген  ангыны-эсни 

Харам-гюнах ишлеге бурасыз.

Аллахны  Къуранын-Сёзюн 

Алмай, ассы болуб турасыз.

Аллах айтханча джашасагьыз 

Джюрек тарлыкь-зарлыкь билмезсиз, 

Ачлыкь-джаланнгачлыкь кёрмезсиз - 

Кёлюгюз-юйюгюз да тою. болур.

Эй аджашхан джахил  къауум!

Алданыб терсейгенсиз кёбюгюз.

Хакъ джолда барыб бир кёрюгюз - 

Нюр джарыкъгъа бёленирсиз,

Къууанырсыз,  кёлленирсиз,

жүктеу/скачать 10,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: