1. Жалпы білім беру және тәрбие міндеттерін шешуде білім мен іскерлікті тексерудің рөлі. Критериалды бағалау. Формативті және жиынтық бағалау. Ғалым-педагогтар мен әдіскерлер тексерудің келесі функцияларын ажыратады: бақылау, оқыту, бағдарлау және тәрбиелеу.
Тексерудің бақылау функциясының мәні білім алушылардың бағдарламада қарастырылған және білім берудің осы кезеңіне сәйкес білім, білік және дағдыларының жағдайын анықтау болып табылады.
Тестілеудің оқу қызметінің мәні – тексерілетін білім, білік, дағдыны жетілдіру, жүйелеу, мектеп оқушыларының сөйлеуі мен ойлауын, зейінін, есте сақтауын дамыту.
Тексерудің бағдарлау қызметі – оқушыларды олардың оқу-тәрбие жұмысының нәтижелеріне, жекелеген оқушылардың және жалпы сыныптың оқу мақсатына жетуі туралы мұғалімнің ақпараты бойынша бағдарлау.
Тексерудің тәрбиелік қызметі мектеп оқушыларының оқу еңбегіне, еңбексүйгіштікке, еңбек тәртібіне жауапкершілік сезімін тәрбиелеуде жүзеге асады; адалдықты, шыншылдықты, табандылықты, өзара көмек көрсетуді қалыптастыруда.
Тексеру жүйелі түрде жүргізілсе, оқушыларға алған білімдерінің артықшылығы мен кемшілігін көрсетіп, әр сабақта орын алып отырса ынталандырушы рөл атқарады. Тәрбие жұмысының ынтасы – оның әділ бағалануы.
Тексеруді тек бақылау функциясы деп тану мүмкін емес, сонымен қатар тексеру барысында мазмұнда, жауаптардың логикасында, сонымен қатар оқушылардың сөйлеуінде қателер түзетіледі.
Оқушылардың білімін тексеруді сабақта жаңа материалды баяндау алдында, материалды оқу кезінде, бекіту кезінде жүргізуге болады.
Тексеру үш тапсырманы орындайды:
а) үй тапсырмасының орындалуын тексеру;
ә) оқушылардың білімін есепке алу;
в) өткенді қайталау.
Үлгілерден, монотондылықтан, енжарлықтан аулақ болу керек және білімді тексерудің белсенді әдістерін практикаға батыл енгізу керек.
Критериалды бағалау – нақты анықталған критерийлер негізінде оқушылардың іс жүзінде қол жеткізген оқу нәтижелерін күтілетін оқу нәтижелерімен салыстыру процесі.
Критериалды бағалаудың мақсаты – бағалау критерийлері негізінде оқушылардың оқу нәтижелері туралы объективті ақпарат алу және оны білім беру үдерісін одан әрі жетілдіру үшін барлық мүдделі қатысушыларға беру.
