Дәріс №23. Тақырыбы: Галогенарилдер

1. 
   Жіктелуі, изомериясы, номенклатурасы. Арилгалогенидтердің құрылымы, дипольдік моменттері. Хлорбензолдың электрондық құрылымы, галогеннің бағдарлау әрекеті.
   
2. 
   Алу жолдары. Ядродағы галогендеу, реакция механизмі S_E2. Толуолды өзекке (S _E2) және бүйірлік тізбекке (S _R) хлорлау шарттары.
   
3. 
   Ядродағы моно- және дигалогенділердің физикалық қасиеттері.
   
4. 
   Химиялық қасиеттері. Галоген атомының нуклеофильді орынбасуы. Белсендірілген және активтенбеген галоген атомы бар қосылыстардағы S _N 2 және S _{N 1} механизмдері, статикалық және динамикалық тәсіл. Механизмдер S _{N (E - A) -} кинеорынбасу, S _N 2 Ar. Хлорбензол ядросындағы S _E 2 реакциялары (хлорлау, нитрлеу).
   
5. 
   Бүйірлік тізбектегі галоген атомының қасиеттері: S _N және S _R механизмдері бойынша орын басу реакциялары.
   
6. 
   Жеке өкілдер, қолданылуы.
   

Физикалық қасиеттері. Бензолдың галогентуындылары – тығыздығы 1- ден жоғары, суда ерімейтін, “ароматтық иісі”бар сұйықтар немесе қатты заттар. Балқу температурасы молекуланың симметриясымен анықталады. Мейлінше симметриялы молекулалар кристалдық торға жеңіл «нығыздалады» да жоғары- лау температурада балқиды. Осының əсерінен п-хлортолуол, мысалы, о- жəне м-изомерлерімен салыстырғанда мейлінше жоғары температурада балқиды.