Білім және ғылым
жүктеу/скачать 2,97 Mb.
|
| 6.1-сурет. Ісіну сатыларының сызбанұсқасы
нитроцеллюлоза, ацетонда, целлюлоза мыс-аммиакты ерітіндіде шексіз ісініп, еріп кетеді. Шекті ісінгенде, полимер ерітіндіге толық өте алмайды, ісіну үдерісі екінші не үшінші сатыда тоқтап қалады. Үшінші сатыға жеткен үдеріс бір-біріне шекті еритін екі төмен молекулалық сұйықтар қоспасына ұқсас. Ерігіштік температура мен полимердің мөлшеріне байланысты. Мысалы, желатин бөлме температурасында тек шекті ісінеді, ал жоғары температурада шексіз ісінеді. Мұнда төмен температурада сақталатын молекулааралық байланыстардың салдарынан желатин басында шекті ісінеді, қыздырғанда мұндай байланыстар жойылып, желатин толық еріп кетеді. Егер полимер макромолекулалары көлденең химиялық байланыс- тармен тігілген болса, онда үдеріс екінші сатыда-ақ тоқталады. Полимерді әрі қарай кыздырса да ісінбейді. Мысалы, вулкандалған каучук бензолда ісінеді, бірақ онда ерімейді. Төмен молекулалық еріткіш молекулалары макромолекулалардың арасына өтіп, оларды итереді (полимер ісінеді), бірақ көлденең байланыстарды үзе алмайды (полимер ерімейді). Бұл кезде жүйе арасында бөліну беті бар екі фазалы болады. Ісіну үдерісі көптеген көрсеткіштермен ісіну дәрежесімен, ісіну жылдамдығымен, ісіну қысымымен және т.б. сипатталады. Ісіну дәрежесі (α) полимердің ісінген кездегі массасының немесе көлемінің өсуі арқылы сипатталады: m1 m0 100%; m m V1 V0 100% V V (6.1)
0 0 мұндағы m1, m0 − стандартты полимер үлгісінің сіңгеннен кейінгі және бастапқы массасы, V1, V0 − стандартты полимер үлгісінің ісінгеннен кейінгі және бастапқы көлемі. |