Биология ғылымының салалары Тірі табиғаттағы өзгерістер жиынтығын зерттейді: Биология
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
Áèîëîãèÿ ?ûëûìûíû? ñàëàëàðû Ò³ð³ òàáè?àòòà?û ?çãåð³ñòåð æèûíòû?û
| Саңырауқұлақтар дүниесі
Саңырауқұлақтар тобы: Эукариоттар Саңырауқұлақтардың өздігінен дүниеге келуі туралы тұжырымды ұсынған: Ж.Б.Ламарк Саңырауқұлақтың құрамы:80-90%су,10-20% құрғақ затының 2-4% нәруыз, 1% май Жер шарындағы саңырауқұлақтардың түрі белгілі: 100 мыңнан астам Өсімдіктерге де, жануарларға да тән қасиеттері бар ағза: Саңырауқұлақ Саңырауқұлақтардың өсімдіктерге тән белгісі:Бір орыннан қозғалмайды, тарамдалады, қанша тіршілік етсе,сонша өседі,қоректі бүкіл денесімен сіңіреді,жасушасында қалың қабықшасы болады Саңырауқұлақтардың жануарларға тән белгісі:Хитин, хлоропласты болмайды, дайын ағзалық заттармен қоректенеді, гликоген Саңырауқұлақ жасушасы қабырғасының құрлымы: Хитин Саңырауқұлақ жасушасында болмайды: Хлорофилл Саңырауқұлақтың қоректенуі: Дайын органикалық заттармен (гетеротрофты) Саңырауқұлақтың қоректенуі: Жемісті денесімен қоректік затты топырақтан сорып алып қоректенеді Саңырауқұлақтың жасушасындағы қоректік қор заты:Глюкоген Саңырауқұлақтың қоректену жолдары: Сапрофиттік, паразиттік, симбиоздық Саңырауқұлақтың өсімді (вегетативтік) денесі: Жіпшелер Жіпшумақ жіпшелері:Көп жасушадан тұрады Саңырауқұлақтың жемісті денесі өсіп, дамиды: Жіпшумақтан Саңырауқұлақтың жемісті денесі түзіледі: Тарамдалған жіңішке жіпшелерден Саңырауқұлақтың жіпшумағы дамиды: Жемісті денесінен Саңырауқұлақтың жемісті денесінің жіпшумақтан өсіп дамуы: Ауа, ылғал,жылу жеткілікті болғанда Саңырауқұлақтың жемісті денесінің өсуі тоқтатылады: Күзгі салқын түскенде Саңырауқұлақтың түбіртегі мен қалпақшасы бір-біріне тығыз жанасып жатқан жіпшумақтың жіпшелерінен тұрады, ол қақпақшада: Жоғарғы және төменгі екі қабаттан тұрады Саңырауқұлақ жасушасының сыртында қатты қабығы, ішінде ... болады: Ядро, вакуоль, лизосома, рибосома, митохондрия Саңырауқұлақ вакуолінде қорға жинақталады: Гликоген, май, май қышқылы Саңырауқұлақтар мына тәсілмен көбейеді: Жынысты, жыныссыз, өсімді Саңырауқұлақтың жіпше үзінділері, бүршіктену арқылы көбеюі: Өсімді Саңырауқұлақтың «шаң» түріндегі спорасы:Конидий Қалпақшалы саңырауқұлақтың жіпшумағы дамиды: Өнген спорадан Саңырауқұлақтың споралары өнетін орта: Қарашірігі мол ылғалды топырақ Саңырауқұлақтың жынысты көбеюі: Гаметалар Төменгі сатылы саңырауқұлақтар: Зеңсаңырауқұлақтар, ашытқы Біржасушалы саңырауқұлақ: Ашытқы, ақ зең, мукор Ашытқы саңырауқұлағының құрылысы: Біржасушалы, жіпшелері болмайды Ашытқыны ұнға қосып, қамыр илесе, сәлден соң қамыр дереу көтеріліп ашиды.Себебі: Ашытқы ұлғайып дербес жасушаларға айналады Ашытқы саңырауқұлағының әсерінен ашыған қамырдағы көпіршіктер: Көмірқышқыл газы Нан өндірісінде кең қолданылатын саңырауқұлақ: Ашытқы Ашытқы саңырауқұлағының көбеюі: Бүршіктену Ғылыми атауы «қантты саңырауқұлақ»: Ашытқы Ашытқы саңырауқұлағының әрекетімен алынатын дәрумен: В2 Шірінділердің арасында, көңнің құрамында кездесетін біржасушалы саңырауқұлақ: Мукор, ақ зең Жіпшумағы бір ғана жасушадан тұратын саңырауқұлақ:Мукор Зең саңырауқұлақтар тобына жатады: Аспергилл, пеницилл, мукор Ақ зеңнің жіпшумақ жіпшелері ... тұрады: Бір ғана жасушадан Ақ зеңнің жіпшумағының қалпақшалы саңырауқұлақ жіпшумағынан айырмашылығы: Жайылып тарамдалған бір ғана жасуша Ақ зең саңырауқұлағы кездесетін жерлері: Нанда, жемістер, жылқы тезегі Ақ зең саңырауқұлағынан алынатын антибиотик: Пенициллин Пенициллдің мукордан айырмашылығы: Жіпшумағы перделер арқылы жеке-жекежасушаларға бөлініп, тармақталған жіпшелерден тұрады Пеницил жіпшумақтарының шоғырының түсі: Көкшіл-жасыл Медицинада дәрі алынатын саңырауқұлақ: Пеницилл Пеницилл саңырауқұлағынан алынатын антибиотик: Пенициллин Пеницилл дәрісімен емделетін аурулар: Өкпенің қабынуы, ревматизм (құздама), дифтерия (күл ауруы),скарлатина (жәншау) Өлі ағзалық заттармен қоректенетін саңырауқұлақтар: Пеницилл 1873ж. табиғи пеницилинді бөліп алған ғалым: А.Флеминг Лимон қышқылын өндіруге қолданылатын саңырауқұлақ: Аспергилл Аспергил жіпшумақтарының шоғырының түсі: Сарғыш-жасыл Қалпақшалы саңырауқұлақ деп аталу себебі: Денесі түбіртек пен қалпақтан тұрады Қалпақшалы саңырауқұлақтың жемісті денесі: Қалпақ пен түбіртек Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетінде көрініп тұрған жемісті денесі: Біріне-бірі тығыз жанасып жататын жіпшумақ жіпшелері Қалпақшалы саңырауқұлақтың жер бетінде көрініп тұрған жемісті денесін үзіп алғанда топырақта қалады: Жіпшумағы Ақ саңырауқұлақтың жемісті денесінің салмағы: 2кг 720гр Қалпақшасының астында майда шұрықтары болатын саңырауқұлақ: Түтікшелі Қалпақшасының асты түтікшелі саңырауқұлақ: Ақ саңырауқұлақ, терекқұлақ Қалпақшасының асты қатпарлы саңырауқұлақ: Арышқұлақ, түлкіжем, қозықұйрық Саңырауқұлақтың өсімдікпен селбесуі: Симбиоз Қалпақшалы саңырауқұлақ пен ағаштардың тамырымен селбесуі: Микориза Қалпақшалы саңырауқұлақтар белгілі бір ағаштың астында өсу себебі: Қажетті ағзалық заттар алады Саңырауқұлақтың ағаштарға келтіретін пайдасы (түбіне өскен ағашқа): Саңырауқұлақтар ағашты сумен қамтамасыз етеді Тек қайың,қарағай,шарша маңында өсетін саңырауқұлақтар:Ақ саңырауқұлақ Қарағайлы, шыршалы орманда өсетін саңырауқұлақ: Арышқұлақ Жеуге жарамды саңырауқұлақтар:Майқұлақ, ойысқұлақ, түлкіжем, қозықұйрық, бүріскі, көңқұлақ, жерқұлақ, ақ саңырауқұлақ Жас кезінде жеуге жарамды, шірігі мол арықтардың жағасындағы саңырауқұлақ: Көңқұлақ Жеуге жарамсыз саңырауқұлақтар:Жалған түлкіжем, боз арамқұлақ, жалған түбіртек, көңілкеш, шыбынжұт Қалпақшалы улы саңырауқұлақ:Боз арамқұлақ, көңілкеш, жалған түбіртек, шыбынжұт Қалпақшасының шеті желбіреген, үстіңгі беті ақшыл сарғылт түсті саңырауқұлақ: Кәдімгі түлкіжем Жалған түлкіжемнің кәдімгі түлкіжемнен айырмашылғы: Қалпақшасының үсті тегіс, қызғылт-сары түсті, қалпақшасын бөлгенде шырын бөлінбейді Қозықұйрық саңырауқұлақ қалпақшасының астыңғы жағының түсі:Алқызыл Қозықұйрықтың боз арамқұлақтан ерекшелігі: Қалпақшасының асты қызғылт түсті, түбіртегінде сақинасы болмайды Жарық шығарып жарқырайтын саңырауқұлақ: Түбіртек Жалған түбіртектің кәдімгі түбіртектен айырмашылығы:Түбіртегінде белдеуше болмайды, қалпақшасының асты сарғылт жасылдау Жеуге жарамды саңырауқұлақты тамаққа пайдалану ережесі:Жуу, қайнату, қуыру Халықтық медицинада «жер майы» деп аталатын саңырауқұлақ: Көңілкеш Ең улы саңырауқұлақ: Боз арамқұлақ Паразитті саңырауқұлақтар: Ақұнтақ, тат, қаракүйе, діңқұлақ, қастауыш Астық тұқымдастарын зақымдайтын саңырауқұлақтар: Қастауыш, ақұнтақ, тат, қаракүйе Өсімдіктің зақымдалған жапырақтары мен сабақтарының бетіндегі жіпшумақтың арасында қоңыр түсті жемісті денелер түзетін паразит саңырауқұлақ: Ақұнтақ Ақұнтақ саңырауқұлағы астық түсімін кемітеді: 30% Бидай масағының аналығында дамиды: Қастауыш Бұл саңырауқұлақпен зақымдалған астықтың дәні майда, әрі жеңіл болады: Тат Жапырақ сабағында ұзынша қызғылт-қоңыр томпайға дақ пайда болады:Тат Бидай түсімін 15%-ға төмендететін паразит саңырауқұлақ: Тат Қаракүйе саңырауқұлағымен зақымдалған бидай масақтарын: Майда споралардың қара тозаңдары жауып кетеді Қаракүйе паразит саңырауқұлағы бидайға ... кезінде түседі: Өнім жинап бастыру Өсімдіктердің өскінің зақымдайтын саңырақұлақ:Қаракүйе Ағаш діңінің ішіне жіпшумағы өтіп, оның ағзалық заттарымен қоректенетін: Діңқұлақ Діңқұлақ саңырауқұлағының ерекше белгілері: Қатты қабықты, малдың тұяғына ұқсас Ағаш сүрегінің сапасын төмендететін: Діңқұлақ Ағашқұлақ (трутовик) саңырауқұлағының ағаштарды зақымдауы: Спораларымен Жемісті денесі көпжылдық болып есептелетін саңырауқұлықтар: Ағашқұлақтар Тұқымды паразит саңырауқұлақтар зақымдауы үшін өңдейді: Формалинмен Тутанхомон фараонының қорымын ашуға қатысқан 21 адам өмірден озды.Себебі: Аспергилл саңырауқұлағының споралары өкпені зақымдағандықтан Аспергилл саңырауқұлағы құстар өкпесінде туғызатын ауруы: Аспергиллез Саңырауқұлақтардан алынатын, өсімдіктерді тез өсіретін белсенді зат: Гибереллин Зиянды бунақденелілерге қарсы қолданылатын, саңырауқұлақтан алынатын зат: Боверин Паразиттік саңырауқұлақтар тудыратын тері ауруы: Теміреткі Саңырауқұлақ құрамындағы зат: Фермент Пластинкалы қалпақты саңырауқұлақ: Груздь 1766ж. Ресейде саңырауқұлақтар туралы алғашқы кітапты бастырып шығарды: Г.С.Мелин Саңырауқұлақтарды биотехнологияда пайдалану себебі: Антибиотиктер алу, нәруыз алу жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|