Д витамині Са2+ мен фосфаттың метаболизмін реттеуге қатысады.Ішекте кальции (Са2+)катионының сіңірілуін,қандағы кальцидің гомеостазын,сүйектің қалыпты өсуін қамтамасыз етеді.
Д витамині өзінің тотыққан метаболиттері:25-гидроксикальциферол,1-альфа –гидроксихолекальциферол және 1-альфа, 25-дигидроксихолекальциферол түрінде әсер етеді.
Тәуліктік қажетті мөлшері. Ересек адамға тәуліктік қажетті мөлшері 7-12 мкг. Жас балаға тәуліктік қажетті мөлшері 12-25 мкг. Гипо- немесе авитаминоз кезінде Д витаминін балықтың бауыр майымен бірге немесе сары майға, сүтке жұмыртқаға қосып қабылдау қажет.
Алғаш антистерильді фактор ретінде ашылған.Бұл витамин мүлдем болмаған кезде,тәжірибелік ұрғашы егеуқұйрықта ұрықтың қалыпты дамуы бұзылады,ал еркек егеуқұйрықта сперматогенез бұзылады. Е-витаминінің әсерін,антиоксиданттық әсер мен байланыстырады.Себебі,токоферол мембрана липидтеріндегі қанықпаған май қышқылы қалдықтарын тотығудан сақтайды.Осылайша,ферменттердің биосинтезіне,әсіресе гемнің түзілуіне қатысады.
Табиғатта таралуы
Токоферолдарды тек қана өсімдіктер синтездейді(күнбағыс, мақта, жүгері).Олар негізінен дәнді-дақылдарда және өсімдік майларында сонымен қатар,өсімдіктердің жасыл бөлігінде көп болады.
Авитаминоз
Жануарларда токоферолдың жетіспеуі ұрықсыздыққа ұшыратады.Миокардтың,басқа да бұлшық еттердің зақымдануына,қан тамырлары және нерв тіндерінің зақымдануына әкеліп соғады.Адамдарда Е- гиповитаминозы сирек кездеседі.
Тәуліктік қажетті мөлшері: ересек адамдар,әсіресе жүкті әйелдер,емізулі аналар үшін тәуліктік қажетті мөлшері 10-25 мг құрайды.
К витамині
К дәруменi (нафтохинондар) қанның ұю процестеріне қатысады. Өсімдіктердің көктеп енетін бөліктерінде (жасыл жапырақты саумалдық, түбірлі және жапырақты қырықжапырақ, қалақай және т. б.), сондай-ақ сәбіз және томат құрамында болады. Малдан алынатын өнімдердің ішінде бауырдан басқа да К дәрумен жоқ.
