Бухгалтерлік
жүктеу/скачать 4,01 Mb.
|
Бухгалтерлік есеп лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Шаруашылық операциялардың екінші типі.
- Шаруашылық операциялардың үшінші типі.
- Шаруашылық операциялардың төртінші типі.
- Қайталау үшін сұрақтар
- 8. Қосарлы жазудың бақылаудағы маңызы
Шаруашылық операциялардың бірінші типі.«Активті-активті» Баланстың мәліметтері бойынша № 1010 «Кассадағы теңгемен ақша қаражаттары» мен № 1040 «Ағымдағы банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары» шоттарын ашып және оларда: шаруашылық мұқтаждықтарға есеп айырысу шотынан кассаға 1000 теңге ақша келді деген (1) шаруашылық операциясын жазамыз. 1040 «Банктік шоттардағы 1010 «Кассадағы теңгемен ақша теңгемен ақша қаражаттары» қаражаттары»
Бұл жағдайда екі активті шот пайдаланылып, бір шоттағы қалдық көбейеді («Кассадағы қолма-қол ақша» шотында), ал екінші шотта кемиді («Есеп айырысу шотындағы ақшалар» шотында). Бірінші операциядан кейін бухгалтерлік баланс төмендегіше болады:
Баланстың жиынтығы өзгермейді, баланстық тепе-теңдік сақталады. Шаруашылық операциялардың екінші типі.«Пассивті-пассивті» Баланстың мәліметтері бойынша № 3350 «Еңбекақы төлеу бой- ынша қысқа мерзімді берешек» пен № 31 кіші бөлімнің «Бюджетпен есеп айырысу» шоттарын ашып және оларда: еңбекақысынан 1000 теңге мөлшерде табыс салығы ұсталды (есептелді) деген (2) шаруашылық операциясын жазамыз. 3350 «Еңбекақы төлеу бойынша 31 кіші бөлім «Бюджетпен қысқа мерзімді берешек» есеп айырысу»
Бұл жағдайда екі пассивті шот пайдаланылып, бір шоттағы қалдық көбейеді («Бюджетпен есеп айырысу» шотында), ал екінші шотта кемиді («Еңбекақы төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек» шотында). Екінші операциядан кейін бухгалтерлік баланс төмендегіше болады:
Баланстың жиынтығы өзгермейді, баланстық тепе-теңдік сақталады. Шаруашылық операциялардың үшінші типі.«Активті-пассивті» Баланстың мәліметтері бойынша № 1310 «Шикізат пен материал- дар» мен № 3310 «Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек» есебін ашып, оларда: жеткізушілерден 30000 теңгеге материалдар келді, бірақ төлемдер жасалған жоқ деген (3) шаруашылық операциясын жазамыз. 1310 «Шикізат пен материалдар» 3310 «Жеткізушілерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек»
Бұл жағдайда № 1310 «Шикізат пен материалдар» активті шоты № 3310 «Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек» пассивті шотымен байланысады. Екі шот бойынша да қалдықтар көбейеді. Материалдың қорлары бір жағынан, екінші жағынан сол материалдар үшін жеткізушілерге қарыздар да көбейеді. Үшінші операциядан кейін бухгалтерлік баланстың түрі төмен- дегіше болады:
Баланстың жиынтығы көбейеді, баланстық тепе-теңдік сақталады. Шаруашылық операциялардың төртінші типі.«Пассивті-активті» Баланстың мәліметтері бойынша № 1040 «Ағымдағы банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары» мен № 31 кіші бөлімнің «Бюджетпен есеп айырысу» шоттарын ашып, оларда: ағымдағы банктік шоттан 4000 теңге бюджетке қарызы төленді деген (4) шаруашылық операциясын жазамыз. 1040 «Ағымдағы банктік шоттардағы 31 кіші бөлім «Бюджетпен есеп ақшалар» айырысу»
Бұл жағдайда № 1040 «Ағымдағы банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары» активті шоты № 31 кіші бөлімнің «Бюджетпен есеп айырысулар» пассивті шотымен байланысады. Екі шот бойын- ша да қалдықтар кемиді. Ақша қаражаттары бір жағынан, екінші жағынан бюджетке қарыздар кемиді. Төртінші операциядан кейін бухгалтерлік баланстың түрі төмендегіше болады:
Баланстың жиынтығы кемиді, баланстық тепе-теңдік сақталады. Қайталау үшін сұрақтар:Бухгалтерлік проводка деген не? Шоттардың корреспонденциясы деген не? Баланс жиынтығының мөлшеріне шаруашылық операциялар әсер етеді ме? Баланс жиынтығы қандай шаруашылық операциялар кезінде көбейеді? Баланс жиынтығы қандай шаруашылық операциялар кезінде кемиді? Баланс жиынтығының өзгерісіне алып бармайтын қандай шаруашылық операциялар? Шаруашылық операциялардың әсерінен баланстық тепе-теңдік (актив пен пассивтің теңдігі) бұзылуы мүмкін бе? Кіріспе баланс пен операциядан кейінгі балансты салыстыры- ңыз. Кәсіпорынның қаржылық жағдайы өзгере ме? 8. Қосарлы жазудың бақылаудағы маңызыЕсептің барлық объектілері екі көзқарастан: бір жағы шаруа- шылық құралдар, екінші жағы олардың қалыптасу көздері ретінде қаралады. Бұл қатынас баланста өз көрінісін табады. Қосарлы жазу есепті жүргізу дұрыстығының үстінен бақылаудың жетік жүйесін құруға мүмкіндік береді. Сол бақылау жүргізуді төмендегі мысалдан көрейік. 20__ жылдың қаңтар айындағы шаруашылық операцияларының журналы
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||