Д. Т. Кен же таев Ә.Ә. Сай лы баев Ө. О. Тұяқ баев зайырлылық ЖӘне дінтану негіздері негізгі орта білім беру деңгейінің 9-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 3,82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қазақстанда мемлекет пен діннің арақатынасы қандай Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның дін ту ра лы заң на ма сы.
| адал, арам, обал, сау ап
де ген қа ғи далар мен өмір сү ріп ке ле ді. Ұлт тық құн ды лық тар дың, ру ха ни-мә де ни өмі рі міз дің қа лып та су ба ры сын да дін мен қа за қы салт-дәс түр дің өза ра са бақ тас ты ғы ма ңыз ды рөл ат қа ра ды. Ар-ұят, иман, көр кем мі нез ту ра сын да қа зақ тың «Ұят – иман нан», «Жар лы бол саң да, ар лы бол», «Ары та за нар жү гін кө те- ре ді», «Өлім нен ұят күш ті», «Қайы рым ды лық жа са саң, қайы рын өзің кө рер сің», «Жақ сы ни ет – жа рым ырыс» си яқ ты т.б. ма қал-мә тел де рін де ай тыл ған. Қа зақ та ата-ана ның мәр те бе сін ай қын дай тын «Құдайдың ра зы- лы ғы – ата-ана ның ра зы лы ғы», «Жұ мақ – ана ның ая ғы ның ас тын да», «Ба ла же те сіз бол са, ата-ана сын жер ге қа ра та ды. Ба ла же те лі бол са, ата-ана сын ел ге қа ра та ды», «Әдеп ті ба ла ата-ана сын мақ та тар, әдеп сіз ба ла ата-ана сын қақ са тар» де ген ма қал-мә тел дер де бар шы лық. Қо нақ қа де ген құр мет те қа зақ тың ұлт тық бол мы сын да жа тыр. «Қо- на ғың ның ал ты нын ал ма, ал ғы сын ал», «Кө ңіл кең бол са, үй дің тар лы- ғы бі лін бес», «Құт ты қо нақ кел се, қой егіз та ба ды» де ген ғиб рат ты ма қал- мә тел де рі – дін мен дәс түр са бақ тас ты ғы ның дә ле лі бо лып та бы ла ды. Қазақстанда мемлекет пен діннің арақатынасы қандай? Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның дін ту ра лы заң на ма сы. Зай ыр лы лық – Қа зақ стан ның за ма науи құ қық тық мем ле кет ре тін де қыз мет етуі нің не- гіз гі қа ғи да сы. Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы Консти ту ция сы ның 1-ба бы ның 1-тар ма ғын да: «Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы өзін де мок ра тия лық, зай ыр лы, құ қық тық жә не әлеу мет тік мем ле кет ре тін де ор нық ты ра ды, оның ең қым бат қа зы на сы – адам жә не адам ның өмі рі, құ қық та ры мен бос тан- дық та ры», – деп қа зақ стан дық мем ле кет тің қа лып та суы мен қыз мет етуі нің не гіз гі қа ғи да сын бе кіт ті. Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы Консти ту ция сын да атал ған те зис тің кө рі ніс та буы елі міз де мем ле кет тік дін нің жоқ екен ді гін, еш бір дін нің мін дет ті емес ті гін жә не еш бір дін ге ар тық шы лық бе ріл мей ті нін біл ді ре ді. Мем- ле кет осы тұр ғы дан ал ған да ис лам, пра вос ла вие жә не бас қа да діндерге тепе-тең түр де то ле ра нт ты қа ты нас жа сай ды. «Ді ни қыз мет жә не ді ни бір лес тік тер ту ра лы» Заң ның кі ріс пе сін де: «Осы Заң Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның өзін де мок ра тия лық, зай ыр лы мем ле кет ретiнде ор нық ты ра ты нын, әркiмнiң ар-ұж дан бос тан ды ғы құ қы ғын рас тай ты нын, әркiмнiң дi ни на ны мы на қа ра мас тан тең құ қы лы бо луы на ке піл дік бе ре ті нін не гіз ге ала ды», – деп жа зыл ған. 206 Заң со ны мен қа тар ха на фи ба ғы тын да ғы ис лам ның жә не хрис тиан- дық тың ха лық тың мә де ние ті нің да муы мен ру ха ни өмі рін де гі та ри хи рө лін та ни оты рып, Қа зақ стан хал қы ның ру ха ни мұ ра сы мен үй ле се тін бас қа да дін дер ді құр мет тей ді жә не бір де-бір дін ге заң ды ар тық шы- лық тар бер мей ді. Мем ле кет тік құ ры лыс тың зай ыр лы қа ғи да ты елі міз де гі ар-ұж дан бос тан ды ғын қам та ма сыз ете ті нін атап өту ма ңыз ды. Зай ыр лы мем ле- кет аза мат тар дың ді ни се нім бос тан ды ғы на, оны та ра ту мен на си хат тау- ға тыйым салмайды. Мем ле кет ар-ұж дан ер кін ді гін қам та ма сыз ете оты рып адам дар ға өз де рі нің ді ни се ні мі бой ын ша ой лау ға жә не әре кет ету ге, өзі нің дін ге қа ты на сын анық тау ға жә не әре кет ету ге құ қы лы екен ді гі не заң ды түр де ке піл де ме бе ре ді. Қа зақ стан Рес пуб ли ка сы ның аза мат та ры өз де рі нің дін ге қа ты сы на қа ра мас тан эко но ми ка лық, сая си, әлеу мет тік жә не мә де ни өмір дің бар лық са ла ла ры бойынша заң ал дын да тең. Аза мат тар дың құ қық та рын ті ке лей не ме се жа на ма түр де шек теу, дін- ге қа тыс ты лы ғы на қа рай кез кел ген ар тық шы лық тар бе ру не ме се оны мен бай ла ныс ты ала уыз дық пен өш пен ді лік ті ояту, аза мат тар дың са на-се зім- де рін жә бір леу, сон дай-ақ кез кел ген дін ді ұс та ну шы лар дың қа си ет тұ та- тын бұй ым да рын, құ ры лыс та рын жә не орын да рын қор лау Қа зақ стан Рес- пуб ли ка сы ның заң на ма сы мен бел гі лен ген тәр тіп те жа за ла на ды. Қа зақ стан да мем ле кет дін ді ұс та на тын жә не (не ме се) ұс тан бай тын аза мат тар дың жә не ді ни бір лес тік тер дің ара сын да өза ра тө зім ді лік қа ты- нас та рын ор на ту ға мүм кін дік ту ғы за ды. Осы орай да, ді ни се нім ер кін- ді гі құ қы ғын жү зе ге асы ру аза мат тар дың мем ле кет ал дын да ғы жал пы аза мат тық құ қық тар мен мін дет те рін шек те меуі ти іс. Заң да ес ке ріл ген жағ дай лар дан бас қа, өзі нің ді ни се нім де рі бой ын ша еш кім нің аза мат тық мін дет тер ді орын дау дан бас тар ту ға құ қы ғы жоқ. Зай ыр лы мем ле кет аза мат тар дың ді ни се нім бос тан ды ғы мен ді ни бір лес тік тер дің ер кін қыз мет ат қа ру құ қы ғы ның жү зе ге асы ры лу ын заңды тұр ғы дан рет тей ді. Қа зақ стан ның консти ту ция лық-құ қық тық нор ма ла ры на тал дау жа сау мем ле кет пен ді ни бір лес тік тер дің өза ра қа рым-қа ты нас та ры ның мынадай қа ғи да лар ға не гіз дел ген бар лық түр ле рі мен фор ма ла рын жүйе леу ге мүм кін дік бе ре ді: – ді ни бір лес тік тер дің мем ле кет тен бө лі нуі; – ел дің ді ни-құ қық тық ке ңіс ті гін де ле ги тім ді (заңды) әре кет етіп отыр ған бар лық ді ни бір лес тік тер дің тең ді гі; – мем ле кет тік қыз мет пен жер гі лік ті өзін-өзі бас қа ру дың зай ыр лы қа ғи да ты ді ни бір лес тік тер ге мем ле кет тік ор ган дар дың функ ция- ла рын орын дау ды жүк те мей ді; 207 – ді ни бі лім бе ру ұй ым да рын қос па ған да, Қа зақ стан Рес пуб ли ка сын да бiлiм бе ру мен тәр бие леу жүй есі дін мен ді ни бір лес тік тер ден бөлiнген жә не зай ыр лы си пат та бо ла ды; – ді ни ұй ым дар дың сая си кү рес ке ті ке лей қа ты суы на тый ым са лу; – ді ни құн ды лық тар мен қа си ет ті орын дар ға жа та тын та рих пен мә де- ни ет ес ке рт кіш те рі нің ай рық ша тәр ті бін ор на ту. Зай ыр лы лық – мем ле кет тік жүйе нің жә не ұлт тық қау іп сіз дік тұ ғы- ры. жүктеу/скачать 3,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|