Дархан қыдырәлі ұлы дала тарихы

тайпасы таңбасы 

 

айдаһар бейнесімен, қай тайпасының таңбасы олардың 

өз  тотемі 

тайпаларының таңбаларын өзге хайуан бейнелерімен байланыстыру біршама 

қиын. 

Мұнымен  бірге,  бірнеше  тайпа  таңбасының  әрқашан  өзара  ұқсас  пішінде 

сипаттаған  бейненің  әртүрлі  пішіндерде  суреттелуі  аңғарылады.  Мысалы, 

көктүрктердің  одақтас  билеуші  тайпасы  ашиданың  рәмізі  болған  айдаһар 

түріндегі таңба мынадай әртүрлі пішіндерде жазбалардан ұшырасады: 

 - 

- 

 -  -   - 

 (VII, XI, XVIII суреттер)

203

. 

Басқа жағынан алғанда, кез келген бір таңбаның белгілі бір бөлігінің де бірнеше 

айналды.  Мысалы,  Тоныкөк  бітіктасының  үстіңгі  бөлігінде  орналасқан 

пішінді таңба ашида тайпасын білдіріп, шындығында ол 

пішінді «айдаһар» 

таңбаның  басқа  бір  пішіні  немесе  оның  бір  бөлігін  танытатын  бейнесі  болып 

шығады. Ашида таңбасынан басқа Орхон бітіктастарында

 

пішінінде көрінетін 

 Базылхан, 2014, С. 198.

202

 Yatsenko, 2013, P. 10-11

 Қыдырәлі, Бабаяр, 2015, 31-43 б.

жүктеу/скачать 13,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: